Аб гэтым паведаміў галоўны вучоны сакратар Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, старшыня Беларускага таварыства генетыкаў і селекцыянераў Аляксандр Кільчэўскі 23 лістапада на III Міжнароднай навуковай канферэнцыі "Генетыка і біятэхналогія XXI стагоддзя: праблемы, дасягненні, перспектывы".

Аляксандр Кільчэўскі расказаў, што вучоныя пратэсціравалі больш як 500 спартсменаў 30 нацыянальных каманд Беларусі. ДНК-пашпартызацыю спартсменаў ажыццяўляюць у лабараторыі генетыкі чалавека, якая функцыянуе ў Інстытуце генетыкі і цыталогіі Нацыянальнай акадэміі навук. ДНК-пашпартызацыя праводзіцца па комплексе 20 асноўных генаў, што істотна ўплываюць на стан апорна-рухальнага апарату, вынослівасць, скорасць, сілу, адаптацыю да гіпаксіі, здольнасць да аднаўлення пасля фізічных нагрузак.

Цяпер распрацаваны праграмы адбору пачынаючых спартсменаў па спартыўных напрамках: скорасна-сілавым, які патрабуе вынослівасці, гульнявым і складанакардынацыйным, якія даюць магчымасць палепшыць спартыўны адбор і спецыялізацыю.

Распрацавана таксама сістэма генетычнага тэсціравання ў спорце, што ўключае ў сябе гены, якія дэтэрмінуюць высокія спартыўныя дасягненні, а таксама абумоўліваюць схільнасць да прафесійных паталогій.

Генетычнае тэсціраванне спартсменаў дае магчымасць аптымізаваць трэніровачны працэс і карэкціраваць медыка-біялагічнае забеспячэнне атлетаў, што ў выніку садзейнічае павышэнню іх рэзультатыўнасці.

Акрамя таго, распрацавана ДНК-тэхналогія вызначэння ўзроўняў актыўнасці генаў, асацыіраваных з высокімі спартыўнымі дасягненнямі. Кантроль за дынамікай экспрэсіі генаў у адказ на фізічныя нагрузкі дае магчымасць своечасова карэкціраваць праграму трэніровак і істотна палепшыць рэалізацыю спартыўнага патэнцыялу спартсмена.

У НАН Беларусі 23-25 лістапада праходзіць III Міжнародная навуковая канферэнцыя "Генетыка і біятэхналогія XXI стагоддзя: праблемы, дасягненні, перспектывы". На форуме прадстаўлены вынікі сучасных генетычных і біятэхналагічных даследаванняў навукоўцаў Беларусі, Расіі, Украіны, Казахстана, Вялікабрытаніі (Шатландыя). Мерапрыемства арганізавана з мэтай абмену вопытам і аб`яднання навуковых патэнцыялаў вучоных з розных краін для вырашэння прыярытэтных задач генетыкі і селекцыі.

У час работы канферэнцыі прадугледжаны правядзенне 11-га з`езда Беларускага таварыства генетыкаў і селекцыянераў (БТГіС). З`езд БТГіС і міжнародная навуковая канферэнцыя прымеркаваны да 115-годдзя з дня нараджэння акадэміка Антона Жэбрака. З яго імем звязваюць пачатак сур`ёзных генетычных даследаванняў у Беларусі.

Работы вучонага ў галіне аддаленай гібрыдызацыі пшаніцы і эксперыментальнай поліплаідыі, пачатыя ў 30-я гады мінулага стагоддзя ў Маскве і прадоўжаныя ў 50-я гады ў Акадэміі навук Беларускай ССР, былі першымі генетычнымі даследаваннямі ў рэспубліцы.

23 лістапада 2016, Мінск
Аксана Каруна - БЕЛТА