Яшчэ нашы продкі без тэлескопаў і сучасных касмічных спадарожнікаў ведалі, што напачатку трэццяй дэкады чэрвеня адбываецца нешта незвычайнае: сонца даўжэй звычайнага трымаецца ў небе.

Ужо пазней летняе сонцастаянне атрымала навуковае тлумачэнне — у гэты дзень нахіл восі кручэння планеты у напрамку да Сонца прымае найменшае значэнне. Але задоўга да гэтага вакол летняга сонцастаяння з`явілася мноства легенд, забабонаў і прыкмет.

Летняе сонцастаянне: ад Купалля да Шэкспіра

Свята летняга сонцастаяння нашы продкі адзначалі вельмі даўно: яшчэ ў паганскія часы многія верылі, што самая кароткая ноч у годзе — апагей лета і адно з самых галоўных святаў у годзе, з якім можна параўнаць толькі святкаванне надыходу новага года, якое ў большасці народаў адбывалася напрыканцы кастрычніка — пачатку лістапада.

Ва ўсходніх славян летняе сонцастаянне святкавалі пад назвай Іван Купала — ці больш знаёмае нашаму вуху Купалле. Пасля змены календароў свята "пераехаў" на першую дэкаду ліпеня, аднак сутнасць яго засталася тая ж і праз многія стагоддзі.

Традыцыі ў славян на Купалле былі цесна звязаны з агнём і вадой — трэба было скакаць праз вогнішча ў знак ачышчэння і плаваць у рэках або азёрах, каб быць бліжэй да прыроды.

Праводзіліся ў летні сонцастаянне ў нашых продкаў мноства абрадаў: у тым ліку варажба — на ўраджай і на каханне. Падобны дзень адзначаюць і фіны — у іх летняе сонцастаянне называюць святам Юханус, а сярод абавязковых атрыбутаў таксама прысутнічаюць распальванне вогнішчаў і купанне.

У шведаў гэты дзень — Мідсамар (сярэдзіна лета) адзначалі задоўга да з`яўлення хрысціянства: таксама з вогнішчамі, скокамі і ўсхваленнем багоў.

Дарэчы, знакамітая п`еса Ўільяма Шэкспіра "Сон у летнюю ноч" таксама звязана з летнім сонцастаяннем — менавіта падчас яго багі і мелі зносіны з людзьмі, а таксама адкрыта ў свеце з`яўляліся феі і іншыя істоты.

Абрады і прыкметы летняга сонцастаяння

Летняе сонцастаянне у 2017-м выпала на сераду, гэта значыць пры ўсім жаданні выбрацца на прыроду і рушыць услед шматвекавым традыцыям у вас можа не атрымацца. Хоць менавіта ў гэты дзень праводзілі мноства абрадаў і варожб — лічылася, што ў сонцастаянне ўсе яны выключна праўдзівыя.

Скакаць праз вогнішча продкі раілі для паспяховага года, а хто зможа вышэй за ўсіх падскочыць над полымям — таго чакаюць сапраўдныя поспехі.

Акрамя таго, такім рытуалам нашы продкі спрабавалі дамагчыся добрага ўраджаю. Па народных павер`ях, пара можа скокнуць разам праз вогнішча — і калі закаханыя не разажмуць у скачку рук, то іх чакае доўгі і шчаслівы шлюб. Калі з вогнішча яшчэ і іскры паляцяць — то прамая дарога вам у бліжэйшы загс.

Абавязковым абрадам на летняе сонцастаянне было і купанне на світанку, калі вада, паводле павер`яў, гаючая і змывае хваробы, а таксама стомленасць і хлусню навакольных вас людзей.

Розныя народы ў летняе сонцастаянне варажылі па-свойму: адны раскідвалі руны, іншыя — карты Таро, трэція — плялі неймаверныя ўзоры на тканіне ў спробе даведацца свой лёс.

Каб акунуцца ў дагістарычныя часы і адчуць тыя часы вы можаце звярнуцца да любога метаду варожб, калі на тое ёсць жаданне.

І трохі навукі

Згодна з астранамічнымі разлікамі, працягласць светлавога дня на летняе сонцастаянне 2017 складзе 17 гадзін восем хвілін і 28 секунд — пагадзіцеся, вельмі шмат! А ўжо з 22 чэрвеня пачнецца так званы "сонцаварот": дні пачнуць станавіцца ўсё карацей. Узыход сонца 21 чэрвеня ў Беларусі павінен адбыцца ў 04:38:22, закат — ў 21:46:51.

Sputnik, 4 чэрвеня 2017