Уручэнне прэміі традыцыйна адбылося 20 чэрвеня ў вёсцы Бычкі Ушацкага раёна Віцебскай вобласці, на малой радзіме народнага пісьменніка Беларусі Васіля Быкава. Удзел у імпрэзе бралі больш за 100 чалавек, паведаміла прэс-служба руху "За Свабоду", лідар якой Аляксандр Мілінкевіч з`яўляецца заснавальнікам прэміі "За свабоду думкі". 

Сярод удзельнікаў былі такія вядомыя асобы, як былы старшыня Нацбанка, прафесар Станіслаў Багданкевіч, мастакі Алесь Марачкін, Мікола Купава і Алесь Пушкін, эканаміст Сяргей Чалы, бард Віктар Шалкевіч, гісторык Міхась Біч, паэты Андрэй Хадановіч і Міхась Скобла, перакладчык, грамадскі дзеяч Лявон Баршчэўскі, палітык Павел Севярынец, гісторык, прафесар Леанід Лыч і г.д. Шмат хто з выступоўцаў чытаў вершы, у тым ліку — Ніла Гілевіча.

Сам Гілевіч, якому 83 гады, не здолеў прыехаць у Бычкі па стане здароўя. Узнагарода будзе перададзена яму пазней у Мінску. Але на цырымоніі прагучаў аўдыявыступ паэта, у якім ён паразважаў пра місію носьбітаў свабодных думак.

"Праз усю гісторыю чалавецтва людзі, надзеленыя ў належнай меры пачуццём грамадзянскай годнасці, даражылі больш за ўсё свабодай думкі, — адзначыў Ніл Гілевіч. — Вядома, і людзі свету мастацтва — паэты, музыкі, жывапісцы, скульптары. А, можа, і ў першую чаргу яны, бо іхняя жыццёвая місія — выяўляць сябе, сваю душу. Што, якую душу выяўляеш, мастак? Душу свабоднага грамадзяніна ці душу халуя і лёкая? Каму служыш — праўдзе ці хлусні? Каму молішся — небу ці залатому цяльцу? Тут водападзел паміж творцамі сапраўднымі, вартымі людской павагі, і сервільнымі прыстасаванцамі ў мастацтве, якія на павагу свайго народа разлічваць не маюць права".

Ніл Гілевіч згадаў паэму "Курган" Янкі Купалы, радкі, у якіх гусляр адказвае дэспату-князю на загад праспяваць песню на ўцеху яго вяльможным гасцям: "Гуслям, княжа, не пішуць законаў"; "Сілен, княжа, караць, галаву сілен зняць, не скуеш толькі дум ланцугамі".

"Калі нашая сённяшняя моладзь будзе ўваходзіць у сталае жыццё з гэтым купалаўскім запаветам, нашу Бацькаўшчыну чакае вялікая прыгожая будучыня", — перакананы народны паэт Беларусі.

Прэмія "За свабоду думкі" імя Васіля Быкава заснаваная лідарам руху "За Свабоду" Аляксандрам Мілінкевічам у 2008 годзе. Ідэя ўзнікла пасля атрымання Мілінкевічам прэміі Еўрапарламента "За свабоду думкі" імя Андрэя Сахарава. Прэміяй "За свабоду думкі" ўзнагароджваюцца асобы, якія праявілі сябе грамадскай і творчай дзейнасцю на карысць Беларусі і свабоды.

Лаўрэатамі прэміі ў мінулыя гады станавіліся літаратары Рыгор Барадулін і Уладзімір Арлоў, палітык і літаратар Павел Севярынец, мастак Алесь Пушкін, краязнаўца Ада Райчонак, паэт і палітык Уладзімір Някляеў, музыка Лявон Вольскі і краязнаўца Алесь Белакоз, музыка Зміцер Вайцюшкевіч, мастак Алесь Марачкін, акцёр Віктар Шалкевіч.

Лаўрэатаў прэміі "За свабоду думкі" вызначае не рух "За Свабоду", а выбітныя людзi Беларусi, падкрэслівае Аляксандр Мілінкевіч. "Спачатку, у 2008 годзе, быў складзены cпic з 50 найбoльш вядомых лiдараў думак, якія і вызначылі першых уладальнікаў прэміі. У наступныя гады iмёны пераможцаў сталі называць лаўрэаты папярэдніх гадоў. Такім чынам, журы кожны год папаўняецца аўтарытэтнымі асобамі. Лiчу такi прынцып вельмi справядлівым і аб`ектыўным", — цытуе Мілінкевіча прэс-служба руху "За Свабоду".

БелаПАН
Мінск, 21 чэрвеня 2015