Чым адрозніваецца еўрапейскі Новы год ад аналагічнага свята індзейскіх плямёнаў Паўночнай і Паўднёвай Амерыкі, ужо некалькі гадоў паказваюць пад Гродна. Тут замест традыцыйных ёлкі, Дзеда Мароза і Снягуркі гасцям прапануюць танчыць вакол вогнішча і загадваць жаданні ў ціпі шамана. 

"Вітаю вас, "бледнатварыя". Вы ступілі на зямлю індзейцаў і абавязаны жыць па законах нашага племя", - звярнулася да групы дзяцей Цёмны Месяц - жыхарка індзейскай вёскі, што знаходзіцца ў 10 кіламетрах ад Гродна на пікнік-базе "Вялес".

Тут чацвёрты год запар паказваюць гараджанам, як святкавалі Новы год старажытныя індзейцы. Спачатку "бледнатварым" тлумачаць, як яны павінны паводзіць сябе на зямлі чырванаскурых - правільна вітацца, уваходзіць у жыллё, выказваць радасць або згоду, страляць з лука і ведаць руху танца Сонца. Кожны госць праходзіць умоўную цырымонію пасвячэння ў індзейцы: атрымлівае павязку з пяром на галаву, прыдумляе сабе імя ў індзейскіх традыцыях - Востры Глаз, Хуткі Воўк, Моцны Бізон і іншае.

"Індзейскае імя - гэта вашыя лепшыя рысы або тыя якасці, якія вы хацелі б атрымаць", - тлумачыць Мудры Філін.

Па традыцыі, Новы год ў індзейцаў адзначаецца незадоўга да еўрапейскага Новага года і Каляд - у дзень Зімовага сонцастаяння. Індзейцы верылі, што ў гэты перыяд нараджаецца новае Сонца, якое трэба сустракаць з асаблівымі традыцыямі.

У індзейцаў няма звыклай для нас ёлкі з падарункамі ад Дзеда Мароза. Тут трэба ўмець правільна загадаць жаданне і адправіць яго да Сонца. Як правільна яго сфармуляваць, падказвае Шаман, які адводзіць "бледнатварых" у свой ціпі - пераносны вігвам.

Шаман племя размаўляе са сваімі гасямі каля запаленага ачага, просіць падумаць аб самых запаветных марах і пра тое, якую карысць яны прынясуць чалавеку і ці не нашкодзіць іх выкананне людзям або прыродзе. Каб жаданне спраўдзілася, яго трэба зашыфраваць з дапамогай знакаў індзейцаў, намаляваць на драўляным кругляшы, а затым спаліць у святочным вогнішчы.

Вогнішча запальваецца пасля таго, як "воіны племя" ўздымаюць на высокі слуп новае Сонца. Вялікі Старац Поўначы віншуе ўсіх са святам, вакол вогнішча спаўняецца танец Сонца, падчас якога выкарыстоўваюцца спецыяльныя крычалкі, якія замяняюць магічныя словы, а ўдзельнікі ў думках адпраўляюць ўсе загаданыя жаданні да Новага Сонца і стыхій прыроды.

Праграма карыстаецца папулярнасцю ў гараджан. Бо падчас наведвання індзейскай вёскі, можна даведацца шмат цікавага пра жыццё карэнных плямёнаў Паўночнай і Паўднёвай Амерыкі. Напрыклад, пра тое, што першымі ўваходзіць і выходзіць з жытла павінны ваяры, хадзіць у ім можна толькі па гадзінны стрэлцы вакол ачага, жанчыны і мужчыны павінны знаходзіцца толькі на сваіх палавінах - паўднёвай і паўночнай адпаведна.

Незвычайную навагоднюю праграму прыдумала група гродзенскіх педагогаў, якія вырашылі разнастаіць навагоднія святы незвычайнымі для нашай краіны персанажамі. Ідэю падгледзелі ў Чэхіі і Польшчы, затым вывучылі традыцыі індзейскіх плямёнаў, каб у гульнявой форме расказваць пра культуру старажытнага народа.

Гродна, 29 снежня 2018
Sputnik, Іна Грышук