25 лютага ў Магілёве адзначылі дзьве гістарычныя даты. 350 гадоў таму магілёўцы паўсталі супраць маскоўцаў і 434 гады таму кароль Рэчы Паспалітай Стэфан Баторый надаў гораду Магдэбурскае права. Вечарыну, прымеркаваную да гэтых датаў, арганізавала суполка Таварыства беларускай мовы. Адбылася яна ў гарадзкой ратушы.
На вечарыну ў канфэрэнц-залю ратушы прыйшлі больш за пяцьдзесят чалавек — палітыкі, грамадзкія дзеячы, навукоўцы, шмат моладзі. Чаму вырашылі адзначыць дзьве даўнія падзеі магілёўскай гісторыі і чаму ў ратушы, пытаюся ў Алега Дзячкова, старшыні суполкі ТБМ:
«Паўстаньне пачыналася прыкладна на гэтым месцы. На гандлёвай плошчы, каля ратушы. Ратуша ж сымбаль самакіраваньня гораду. Паводле легенды пачалося паўстаньне з бурмістра Левановіча. Пасьля гэтага паўстаньня горад атрымаў свой новы герб. І гэтаму гербу таксама 350 гадоў».
Рэй на вечарыне вёў гісторык Ігар Пушкін. Пра пакручасты лёс магілёўскага самакіраваньня ён кажа гэтак:
«Магілёў атрымаў Магдэбурскае права падчас Лівонскай вайны. Гэты былі цяжкія часы для дзяржавы. 1577 год. У той час валадар шукаў падтрымку гарадзкога насельніцтва. Паўстаньне 1661 году. Новыя прывілеі. Новы герб. Вялікі патоп. Яшчэ адна вайна».
Паўстаньне магілёўцы ўзьнялі 1 лютага 1661 году. За адну ноч цалкам вынішчылі маскоўскую залогу. Паводле гісторыкаў, да сямі тысячаў ваяроў. Сямю гадамі раней, у 1654 годзе, магілёўцы добраахвотна адчынілі гарадзкую браму маскоўцам. За здраду дзяржаве кароль Ян Казімір Ваза пазбавіў горад прывілею на самакіраваньне. Пасьля паўстаньня гэтае права гораду вярнулі.
«Гэтае паўстаньне найбольш фіксуецца ў нашым гербе. Па сутнасьці гэты вось узброены чалавек зь мячом і ёсьць удзельнікам гэтага паўстаньня. Такім чынам горад мае пячатку гэтай падзеі, якая яго ўслаўляе», — адзначае ўдзельнік сустрэчы, дырэктар музэю гісторыі Магілёва Аляксей Бацюкоў.
Магілёўскі грамадзкі актывіст Аляксандар Сілкоў зь цікавасьцю слухае Ігара Пушкіна. Нешта занатоўвае. Кажа, што ня мог прамінуць вечарыну, бо ганарыцца паўстанцамі:
«Магдэбурскае права для іх было больш важкім за жыцьцё. Мы павінны быць падобнымі да тых магілёўцаў».
Быў на вечарыне й палітык Віталь Васількоў. На пачатку дзевяностых мінулага стагодзьдзя ён быў адным з ініцыятараў адбудовы ратушы. 28 студзеня ён штогод адзначае гадавіну наданьня гораду Магдэбурскага права. Паўстаньне ж магілёўцаў супраць маскоўцаў лічыць паказальнай падзеяй:
«Паказальнае яна тым, што ўсё, чаму патрэбна адбыцца, адбудзецца. Пытаньне часу і настрою людзей, гатоўнасьці да пераменаў. Яны абавязкова адбудуцца ў хуткім часе».
На афіцыйным узроўні ні гадавіны наданьня Магілёву Магдэбурскага права, ні гадавіны антымаскоўскага паўстаньня не адзначаюцца.
Радыё Свабода
25 лютага 2011
«Паўстаньне пачыналася прыкладна на гэтым месцы. На гандлёвай плошчы, каля ратушы. Ратуша ж сымбаль самакіраваньня гораду. Паводле легенды пачалося паўстаньне з бурмістра Левановіча. Пасьля гэтага паўстаньня горад атрымаў свой новы герб. І гэтаму гербу таксама 350 гадоў».
Рэй на вечарыне вёў гісторык Ігар Пушкін. Пра пакручасты лёс магілёўскага самакіраваньня ён кажа гэтак:
«Магілёў атрымаў Магдэбурскае права падчас Лівонскай вайны. Гэты былі цяжкія часы для дзяржавы. 1577 год. У той час валадар шукаў падтрымку гарадзкога насельніцтва. Паўстаньне 1661 году. Новыя прывілеі. Новы герб. Вялікі патоп. Яшчэ адна вайна».
Паўстаньне магілёўцы ўзьнялі 1 лютага 1661 году. За адну ноч цалкам вынішчылі маскоўскую залогу. Паводле гісторыкаў, да сямі тысячаў ваяроў. Сямю гадамі раней, у 1654 годзе, магілёўцы добраахвотна адчынілі гарадзкую браму маскоўцам. За здраду дзяржаве кароль Ян Казімір Ваза пазбавіў горад прывілею на самакіраваньне. Пасьля паўстаньня гэтае права гораду вярнулі.
«Гэтае паўстаньне найбольш фіксуецца ў нашым гербе. Па сутнасьці гэты вось узброены чалавек зь мячом і ёсьць удзельнікам гэтага паўстаньня. Такім чынам горад мае пячатку гэтай падзеі, якая яго ўслаўляе», — адзначае ўдзельнік сустрэчы, дырэктар музэю гісторыі Магілёва Аляксей Бацюкоў.
Магілёўскі грамадзкі актывіст Аляксандар Сілкоў зь цікавасьцю слухае Ігара Пушкіна. Нешта занатоўвае. Кажа, што ня мог прамінуць вечарыну, бо ганарыцца паўстанцамі:
«Магдэбурскае права для іх было больш важкім за жыцьцё. Мы павінны быць падобнымі да тых магілёўцаў».
Быў на вечарыне й палітык Віталь Васількоў. На пачатку дзевяностых мінулага стагодзьдзя ён быў адным з ініцыятараў адбудовы ратушы. 28 студзеня ён штогод адзначае гадавіну наданьня гораду Магдэбурскага права. Паўстаньне ж магілёўцаў супраць маскоўцаў лічыць паказальнай падзеяй:
«Паказальнае яна тым, што ўсё, чаму патрэбна адбыцца, адбудзецца. Пытаньне часу і настрою людзей, гатоўнасьці да пераменаў. Яны абавязкова адбудуцца ў хуткім часе».
На афіцыйным узроўні ні гадавіны наданьня Магілёву Магдэбурскага права, ні гадавіны антымаскоўскага паўстаньня не адзначаюцца.
Радыё Свабода
25 лютага 2011
Ссылка на текущий документ: http://belarus.kz/aktueller/2-3/464/4745
Текущая дата: 23.12.2024