Есть ли в Беларуси языковая конкуренция? Что сделать, чтобы родные слова не стали иностранными? Диалоги на двух официальных языках на площадке ток-шоу «По существу».
Игорь Марзалюк, председатель Постоянной комиссии Палаты представителей Национального собрания Беларуси: "Мы не павінны забывацца пра гістарычныя рэаліі. Пра тое, як з другой паловы XVI-XVII стагоддзя спачатку ішла паланізацыя, у тым ліку ментальная паланізацыя. А потым ішла русіфікацыя і саветызацыя. Гэта нікуды не магло знікнуць і дзецца. Але калі мы кажам пра беларускую мову, пра беларускае слова, то яно як раз дэманструе ўражваючую выжывальнасць і стварэнне высокіх форм культуры. Таму што давайце не забывацца. Калі ў XIX стагоддзі абсалютная большасць беларускага этнічнага насельніцтва – гэта вяскоўцы."
Кирилл Казаков, СТВ: "Города на каком языке говорили? Там чаще всего жили евреи в большинстве своём."
Игорь Марзалюк: "Наш родны Магілёў, акрамя ідыша, які ведалі ўсе, гаварыў выдатна па-беларуску. Калі ты чытаеш «Вопыт апісання Магілёўскай губерніі», выдадзены ў Расіі па-руску ў 1884 годзе, і чытаеш прамыя дыялогі і цытаты з размоваў магілёўскіх мяшчанаў, рамеснікаў, купцоў. Яны гаварылі па-беларуску. А што датычыцца яўрэяў, яны размаўлялі на ідышэ. А Мінск увогуле, калі на то пайшло, у 20-х гадах XX стагоддзя ў амерыканскам друку ідышэмоўным называлі новым Іерусалімам. Не Адэсу, не іншыя рэчы."
Кирилл Казаков: "У нас четыре государственных языка было 1930-е годы, правильно? Русский, белорусский, идиш и польский."
Игорь Марзалюк: "Тое, што я хацеў сказаць, рэч у тым, што беларуская традыцыя склалася аб’ектыўна так. Падабаецца гэта каму, не падабаецца, што мы стагоддзямі не былі монаканфесійнымі, монаэтнічнымі і, тое ж самае, монамоўнымі. Як правіла. Ніколі не забуду, мястэчка Краснаполле, мне 14 год. Усход Беларусі. Я іду. Дзве настаўніцы – одна фізікі, матэматыкі, другая – беларускай мовы, літаратуры. Адна яўрэйка, другая – беларуска. Лаюцца за курыцу, якая парушыла тэрытарыяльныя межы яе агарода. Пачынаюць па-руску, пераходзяць на ўсходнебеларускі дыялект, а потым пачынаюць лаяць адну другую на ідышэ. І так прыгожа. Вось гэта беларусшчына."
Столичное телевидение, 21 февраля 2023
Ссылка на текущий документ: http://belarus.kz/aktueller/2-3/72/68519
Текущая дата: 17.11.2024