Вось ужо трэці год узброены канфлікт ва Украіне ідзе з максімальным абвастрэннем. Зводка баявых дзеянняў штодзённа поўніцца апісаннем страт - чалавечых, матэрыяльных і тэрытарыяльных. Цяперашні польскі праамерыканскі ўрад, як і папярэдні, прадаўжае неразумную безаглядную падтрымку Украіны, напаўняючы яе ўзбраеннямі і рэсурсамі для прадаўжэння вайны.

Але ці адпавядае такая палітыка сапраўдным інтарэсам Польшчы і яе народа? Сваімі думкамі наконт гэтага ў аўтарскай калонцы падзяліўся польскі экс-суддзя Томаш Шміт.

Польскія СМІ гавораць нам, што ва Украіне няма бандэраўшчыны, што гэта дэмакратычная, мірная краіна. Але гэта вельмі далёка ад ісціны. Украіна ў яе цяперашнім выглядзе ўяўляе сабой пагрозу стабільнасці і міру ўсёй Еўропы. А Польшча, у якую бандэраўцы прабіваюць сабе дарогу, нібыта ў сваю калонію, знаходзіцца пад асаблівай пагрозай.

Некалькі дзён таму Багдан Чарвак у сацыяльнай сетцы Х напісаў: "Польскі сейм заклікае забараніць сімволіку АУН і УПА. Не дазволілі зрабіць гэта маскавітам. Не дазволім і палякам. Нікому не дазволім!"

Багдан Чарвак - старшыня Арганізацыі ўкраінскіх нацыяналістаў. Нехта можа сказаць, што гэта бессэнсоўная балбатня верхавода з бандыцкай і злачыннай арганізацыі, які нічога не значыць. Але такое сцвярджэнне заснавана на недастатковай дасведчанасці. Багдан Чарвак займаў шмат пасад ва ўкраінскім урадзе, у тым ліку быў кіраўніком Дэпартамента дзяржаўнай інфармацыйнай палітыкі Дзяржаўнага камітэта тэлебачання і радыёвяшчання Украіны.

Менавіта такія людзі, як Чарвак, на працягу многіх гадоў стваралі культ Бандэры, выкарыстоўваючы для гэтага ўладу і сродкі масавай інфармацыі.

Польшча ўжо шмат гадоў беспаспяхова просіць дазволу на эксгумацыю астанкаў забітых на Валыні і ў так званай Усходняй Галіцыі. Украінскі ўрад упарта адмаўляўся даць сваю згоду.

Хачу нагадаць, што эксгумацыя астанкаў ахвяр была праведзена толькі ў некалькіх населеных пунктах на Валыні. У прыватнасці, у 1992 годзе Таварыства сяброў Крамянецкай і Валынска-Падольскай зямлі ў Любліне атрымала дазвол на арганізацыю эксгумацыі масавага пахавання ў Волі Астравецкай на Валыні. Злачынства, учыненае там, было адным з самых задакументаваных. Таму не было ніякіх сумненняў, дзе былі схаваны целы ахвяр злачынства. Летам 1992 года астанкі, знойдзеныя ў дзвюх смяротных ямах, былі раскапаны. Іх урачыстае пахаванне пры ўдзеле польскіх і ўкраінскіх улад адбылося 30 жніўня 1992 года на былых рымска-каталіцкіх прыходскіх могілках у Аструўках (Dzieje.Pl, "Rzez Wolynska - trzydziesci lat staran o pamiec o ofiarach genobojstwa", публікацыя ад 15.07.2022 г.).

Аднак з 2017 года ўкраінскія ўлады ўвялі поўную забарону на пошук і эксгумацыю астанкаў польскіх ахвяр Валынскай разні. Гэта забарона застаецца ў сіле і да гэтага дня. У той жа час кіеўскія ўлады не бачаць перашкод для эксгумацыі загінулых салдат вермахта або падраздзяленняў Шутцштафеля (СС).

Улады ў Кіеве апасаюцца, што эксгумацыя астанкаў жанчын, дзяцей і старых, масава забітых бандытамі з Украінскай паўстанцкай арміі і АУН, падарве іх пазіцыі. Яны не змогуць гэтага ўтаіць, і гэта можа разбурыць культ бандэраўскіх злачынцаў, які ствараўся гадамі.

Палітычная сітуацыя ва Украіне такая, што нават скрозь заслону польскай цэнзуры прарываюцца заявы Зяленскага аб неабходнасці перагавораў з Расіяй. Аднак мала хто разумее, што Зяленскаму давядзецца знайсці таго, на каго можна будзе зваліць віну за бессэнсоўную гібель больш як паўмільёна ўкраінскіх салдат, эканамічны і дэмаграфічны крах краіны, а таксама тэрытарыяльныя страты. Для Зяленскага гэта "жыць ці памерці" ў прамым сэнсе слова.

Таму ў Банкавай ёсць вельмі хітры план: перанесці ўсю нянавісць за паражэнне на Польшчу, на каго ж яшчэ? На ЗША, Вялікабрытанію, Германію ці Францыю не атрымаецца. Ахвярай можа быць толькі Польшча. На думку людзей Зяленскага, недастатковыя пастаўкі ўзбраенняў, блакаванне тавараў з Украіны, няхватка хуткай транспартоўкі зброі і боепрыпасаў - гэта віна Польшчы. Прычына, па якой вайна была прайграна.

Такім чынам, на граніцы мы атрымаем краіну, напоўненую зброяй НАТА, з людзьмі, траўмаванымі вайной, беднымі, што шукаюць ворага, на якога можна было б апалчыцца. Польшча ідэальна падыходзіць для гэтага. Украіна і да гэтага дня мае да нас тэрытарыяльныя прэтэнзіі. У Польшчы пражываюць больш за 2 млн украінцаў, што з`яўляецца вельмі моцным "рычагом націску" на ўрад у Варшаве.

І, як бы парадаксальна гэта ні гучала, Польшча найбольш з усіх краін-суседак павінна быць зацікаўлена ў больш хуткім устанаўленні міру ва Украіне і поўнай яе дэмілітарызацыі і дэнацыфікацыі, якія, уласна, і з`яўляюцца мэтамі спецыяльнай ваеннай аперацыі Расіі.

Магчыма, польскаму кіраўніцтву варта было б не шукаць пустых прычын для далейшай канфрантацыі з Беларуссю і Расіяй, а наадварот, адшукаць спосабы выбудоўвання трывалых добрасуседскіх і ўзаемапаважлівых адносін?

Напярэдадні прэзідэнцкіх выбараў у Польшчы варта задумацца, хто ўцягнуў нас у гэту сітуацыю і ці ёсць яшчэ нехта, хто можа нас з яе выцягнуць.

БЕЛТА, 30 ліпеня 2024