„Mam wielkie szczęście, nie tylko dlatego, że Krystian Zimerman zgodził się przyjechać i zainaugurować nasz festiwal, ale też, że zgodził się zagrać dwa razy: 16 marca podczas otwarcia festiwalu i dzień później, tak aby warszawska publiczność miała możliwość wysłuchania koncertu tego znakomitego pianisty. Czekałam na Zimermana 22 lata” – powiedziała w wywiadzie Elżbieta Penderecka.

Program tegorocznego festiwalu, który odbywa się pod hasłem „Beethoven i wielkie rocznice”, związany jest ze stuleciem niepodległości Polski, stuleciem urodzin Bernsteina, 85-leciem urodzin św. pamięci Henryka Mikołaja Góreckiego i 85-leciem Krzysztofa Pendereckiego. Program festiwalu obejmuje zarówno utwory związane z tymi rocznicami, jak też nawiązujące klimatem do czasu zbliżających się Świąt Wielkanocnych.

W czasie inauguracyjnego koncertu zaplanowane jest wykonanie Beethovenem III Symfonii Es-dur "Eroika" Ludwiga van Beethovena oraz II Symfonii "The Age of Anxiety" Leonarda Bernsteina.

„Eroika”, która należy do kanonu symfoniki klasycznej, powstała w latach 1802-1804. Początkowo Beethoven zamierzał zadedykować ją Napoleonowi Bonapartemu. Kiedy jednak dowiedział się, że Napoleon koronował się na Cesarza Francuzów, kompozytor wpadł w furię. Według jednej z wielu wersji wydarzeń chwycił stronę tytułową, podarł ją i rzucił na podłogę. Miał także, według Ferdinanda Riesa, wypowiedzieć słowa: "Czyż i on zatem nie jest niczym więcej niż zwykłym człowiekiem? Teraz i on pogwałci prawa ludzi, by zaspokoić swoją ambicję, wyniesie się ponad wszystkich, stanie się tyranem!"

Niezależnie od wersji dzieło otrzymało włoski podtytuł "Sinfonia eroica, composta per festeggiare il sovvenire d`un grand`Uomo" ("Symfonia bohaterska, napisana ku uczczeniu pamięci wielkiego Człowieka", co najczęściej interpretuje się jako symboliczne pożegnanie Beethovena z wielkością Napoleona.

Symfonia "The Age of Anxiety" - czyli "Wiek niepokoju", która powstała pomiędzy 1948 r. a 1949 r, została wykonana przez samego kompozytora - Leonarda Bernsteina w 9 kwietnia 1949 r., a Orkiestrą Boston Symphony dyrygował Serge Kussewitzky. Dzieło to powstało w wyniku fascynacji Bernsteina poematem brytyjskiego poety i pisarza Wystana H. Audena, który osiadł w 1939 r. w USA, a w 1946 r. stał się obywatelem amerykańskim. Poemat ten napisał tuż po wojnie i ukończył go w 1947 r.

"Bernstein wkrótce po publikacji poematu Audena miał okazję go przeczytać i zachwycił się poezją, która jego zdaniem, ale i wielu innych krytyków i czytelników, oddawała ducha powojennych czasów. Poemat Audena opisuje kryzys ówczesnej duchowości, świat, który całkowicie stracił równowagę i jest pozbawiony Boga. W poemacie Auden opisuje cztery postacie mężczyzn i kobietę, którzy nocą spotykają się w jednym z nowojorskich barów przy III Alei i oddają się rozmyślaniom na temat tego kryzysu. Bardzo mocno przemówiło to do Bernsteina, który wówczas, również, jako Żyd po wojnie, po Holokauście, niezwykle silnie przeżywał ów kryzys, ów stan wytrącenia świata z równowagi" – powiedział krytyk muzyczny Bartosz Kamiński.

Przypomniał on też, że II Symfonia miała dla Leonarda Bernsteina niezwykle osobisty charakter. "Jest to dzieło głęboko osobiste, bardzo ważne w jego dorobku”.

Podczas 22. Wielkanocnego Festiwalu Ludwiga van Beethovena, trwającego do 30 marca, w salach: Filharmonii Narodowej, Zamku Królewskiego i w Teatru Wielkiego-Opery Narodowej odbędzie się 13 koncertów symfonicznych, trzy koncerty kameralne i dwa recitale. Cały program Festiwalu, organizowanego przez Stowarzyszenie Ludwiga van Beethovena, podany jest na stronie festiwalu.

Honorowy patronat nad 22. Wielkanocnym Festiwalem Ludwiga van Beethovena objął Prezydent RP Andrzej Duda.

autor: Anna Bernat
PAP, 16 marca 2018