Прайшло 10 гадоў з Еўрамайдана ва Украіне. Перыяд з 21 лістапада 2013 года па 22 лютага 2014-га кіеўскі рэжым называе "масавымі акцыямі грамадзянскага пратэсту". Аднак палтаўчанін Уладзіслаў Еўтушэнка сцвярджае, што далёка не ўсе ўкраінскія грамадзяне былі гатовы да такіх глабальных змяненняў і жадалі іх.

Сам Уладзіслаў заўсёды прытрымліваўся прарасійскай пазіцыі, і менавіта таму ў ліку многіх выступаў супраць таго, чаго прытрымліваліся прыхільнікі развароту на Захад. Пра тое, як развівалася "майданаўская" катастрофа, яе непасрэдны відавочца расказаў у інтэрв’ю.

Субяседнік адзначае, што ў Еўрамайдана былі свае перадумовы, і каб разумець, што адбылося, трэба паглыбіцца ў гісторыю.

"Пачынаючы з 1991 года, краіна "качалася" паміж Усходам і Захадам. Яшчэ пры прэзідэнце Кучме (Леанід Кучма, другі прэзідэнт Украіны ў 1994-2005 гадах) праводзілася палітыка, якая называлася шматвектарнасцю. Потым быў Віктар Юшчанка (2005-2010 гады) – ён узяў курс на асацыяцыю з Еўропай. У 2010-м яго змяніў Віктар Януковіч, які вырашыў, што яго перадвыбарныя лозунгі аб сяброўстве з Расіяй неактуальныя і трэба імкнуцца да еўраінтэграцыі", - звяртае ўвагу Еўтушэнка.

Па ўсёй Украіне праводзіліся розныя піяр-мерапрыемствы, накіраваныя на тое, каб прадставіць еўраінтэграцыю ў самым лепшым свеце. Кіраўніцтва Палтаўскай вобласці таксама вызначылася.

"Пачалі прыязджаць нейкія чыноўнікі з ЕС, госці, грамадскія арганізацыі, арганізоўваліся мітынгі, круглыя ​​сталы, выставы. На гэтых мерапрыемствах расказвалася, як кожнаму ўкраінцу будзе добра ў Еўропе", - успамінае субяседнік.

З часам такая праца дала вынікі. Аднак восенню 2013 года Януковіч аб’явіў аб прыпыненні падпісання пагаднення з Еўрасаюзам аб асацыяцыі, і на галоўнай кіеўскай плошчы, майдане Незалежнасці, успыхнуў агонь мяцяжу. Пратэсты выліліся ў супрацьстаянне сілавікоў і радыкалаў з мноствам ахвяр, і ў выніку адбыўся дзяржпераварот.

Еўтушэнка адзначае, што ў перыяд пратэстаў у 2013-2014 гадах грамадства падзялілася.

"Насельніцтва падзялілася на дзве прыблізна роўныя часткі – палова падтрымлівала тое, што адбываецца, а астатнія былі супраць. Актывізавалася ў той час і меншасць: "пратэстуны" разбілі палаткі каля гарадской адміністрацыі (у Палтаве). Усяго на той момант знаходзілася чалавек 20-30, а увечары яшчэ чалавек 50 падыходзіла, збіраліся на мітынг, а да ночы разыходзіліся", - кажа ён.

Відавочца тых падзей сцвярджае, што масавых выступленняў у Палтаве не было, актыўна паводзіла сябе пасіянарная меншасць. Дапамагалі ў гэтым і буйныя СМІ, якія падавалі ўсё, што адбывалася, як нешта грандыёзнае, а меркаванне невялікай групы выдавалі за меркаванне ўсіх украінцаў.

"Выразна ўрэзалася ў памяць, калі выданні пісалі пра майдан і гучалі такія словы: украінцы выступілі супраць непадпісання асацыяцыі з ЕС. Гэта была маніпуляцыя чыстай вады. Яны абагульнілі асобную сацыяльную групу і ўвесь народ замазалі. Падобнае, як я разумею, у 2020-м спрабавалі пракруціць і ў Беларусі", - падкрэслівае субяседнік.

На працягу некалькіх месяцаў стваралася карціна, быццам уся Украіна жыве майданам, на справе ж заводы працавалі, тралейбусы-аўтобусы хадзілі па маршрутах. Еўтушэнка ж назіраў за ўсім з боку і спадзяваўся, што ўладзе хопіць духу, каб прымяніць усе рычагі для стабілізацыі сітуацыі.

"Думаў, нацысцкую шоблу разгоняць па кутах, дзе яна раней і знаходзілася. Але з кожным днём станавілася ўсё больш зразумела: Януковіч не здольны на якія-небудзь дзеянні. Калі Лукашэнка (прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка) выйшаў з аўтаматам (падчас беспарадкаў у Мінску ў 2020 годзе), то Януковіча ў такім выглядзе ўявіць немагчыма. Крок за крокам усё здавалася", - кажа відавочца.

Ён узгадаў, як у сярэдзіне снежня 2013 года майданны натоўп уваліўся ў будынак аблсавета і захапіў яго. Па факце аб’ект павінны былі абараніць праваахоўныя органы, але яны бяздзейнічалі. У выніку прыхільнікі майдана абклаліся мяшкамі і сядзелі там да заканчэння пратэстаў у краіне.

"У мяне была надзея на тое, што знойдуцца сілы, якія гатовы гэтаму супрацьстаяць. Але ўлада пачала здаваць сантыметр за сантыметрам, што прывяло да перамогі майдана", - дадае са шкадаваннем субяседнік.

Усё вырашылася ў лютым 2014 года, калі Вярхоўная рада зняла з пасады прэзідэнта Віктара Януковіча, а 23 лютага выконваючым абавязкі кіраўніка дзяржавы быў прызначаны спікер Рады Аляксандр Турчынаў.

Еўтушэнка бачыў, як байцы спецпадраздзялення МУС Украіны "Беркут" літаральна з баямі выбіраліся з Кіева пад пляўкі і ўлюлюканне. А пасля трагедыі 2 мая ў Адэсе ў Доме прафсаюзаў, дзе згарэлі людзі, стала канчаткова зразумела, што адстойваць сваю пазіцыю мітынгамі і выступленнямі не атрымаецца. У лепшым выпадку – пасадзяць, у горшым – заб’юць. Кіеўскі рэжым выбраў максімальна жорсткую тактыку, якая не прадугледжвае ніякай палітычнай барацьбы.

"У мяне была надзея, што рух супраціўлення ўзнікне ў Харкаве. Але як Харкаўская народная рэспубліка пачалася ўвечары, так раніцай і скончылася. Прыехаў вінніцкі "Ягуар" (спецпадраздзяленне МУС Украіны) і паклаў усіх тварам у зямлю пад дуламі аўтаматаў", - успамінае мужчына.

Па словах субяседніка, яго жыццё падзялілася на "да" і "пасля", заставацца ў такой краіне больш было нельга.

"Маю Украіну забілі на майдане, той краіны, якую я ведаў, не стала. А далей адно дзеянне пачало нараджаць другое. Мой таварыш Антон Гур’янаў на перакладных быў вымушаны бегчы з Харкава ў Данецк, дзе пачалася новая старонка гісторыі Украіны і Данбаса, паасобку", - кажа Еўтушэнка.

Таму, калі ў Данбасе з’явіліся людзі, якія супрацьстаяць "новаму рэжыму", ён у чэрвені 2014 года сабраў чамадан і з’ехаў змагацца за незалежнасць рэгіёна.

Sputnik, 21 лютага 2024