Дадзеныя сацыялагічнага даследавання «Сацыяльнае мысленне пад санкцыйным рэжымам» прывёў кіраўнік Аналітычнага цэнтра EcooM Сяргей Мусіенка.

Рэспандэнтам прапаноўвалася адказаць на пытанне: «Наколькі вы задаволены жыццём, якое ведзяце?»

«Многія пытанні гэтага сацдаследавання дубліруюць тыя папярэднія вялікія работы, якія мы выконвалі перад рэферэндумам, Усебеларускім народным сходам. У нас з’явілася цікавая база для параўнання на працягу часу змянення меркавання людзей. І, на мой погляд, вельмі важнае пытанне „Наколькі вы задаволены жыццём, якое ведзяце?“ — сказаў Сяргей Мусіенка. — Санкцыйны рэжым, выбіральна, у адносінах да Беларусі дзейнічае практычна 30 гадоў. Апошнім часам ён узмоцнены, важна зразумець, як людзі адчуваюць сябе пры санкцыйным рэжыме, развязаным супраць нас, супраць простых людзей Беларусі. Хачу падкрэсліць, калі раней санкцыі датычыліся кіраўніка дзяржавы, чыноўнікаў высокага ўзроўню, асобных прадпрыемстваў, то цяпер яны ўведзены супраць краіны: дзяцей, пенсіянераў і інвалідаў, прадпрыемстваў — усіх без выключэння. Татальны санкцыйны рэжым. Гадоў 10 таму нават узнікала думка, як людзі на Кубе жывуць пад санкцыямі. Цяпер мы гэта ведаем на сваім лёсе».

Згодна з сацдаследаваннем, задаволены сваім жыццём 33,7 працэнта беларусаў, хутчэй задаволены — 45 працэнтаў.

«Вось гэта задаволенасць жыццём, на мой погляд, вельмі сур’ёзнае пытанне. Хацелася даведацца, як людзі сябе адчуваюць. Атрымліваецца, што больш за 78 працэнтаў — задаволены і хутчэй задаволены сваім жыццём. А гэта ж мае шматфактарны характар. Гэта не толькі матэрыяльнае становішча, але і духоўнае, акружэнне, тая сітуацыя, у якой чалавек знаходзіцца. Гэта цудоўны адказ і высокая ацэнка дзейнасці Прэзідэнта, урада, Адміністрацыі Прэзідэнта, усяго дзяржаўнага апарату, — адзначыў кіраўнік Аналітычнага цэнтра EcooM. — Таму што, на шчасце, мы не адчулі тых наступстваў, якія былі нам падрыхтаваны. Згадзіцеся, санкцыі былі ўведзены супраць нас, грамадзян Беларусі, для таго, каб пагоршыць наша становішча. Але дзякуючы правільным дзеянням улады мы гэтыя наступствы не адчуваем у поўнай меры, у той, якой маглі б адчуваць, па задуме тых, хто іх увёў. Тут вялікая размова аб тым, што мы рыхтаваліся да гэтага. Гэта і імпартазамяшчэнне, і тая наша сельскагаспадарчая, перапрацоўчая палітыка, палітыка работы з Кітаем і Расіяй. Усё гэта дало свой плён, і людзі яго бачаць. І ў гэтым рэжыме жорсткіх санкцый людзі адчуваюць абарону і спакой. Гэты адказ сведчыць шмат аб чым».

Не змаглі адказаць 7,7 працэнта, няма адказу ў 0,3 працэнта рэспандэнтаў.

«Гэта нармальная гісторыя, калі чалавек задумваецца. Можа, гэта нагода задумацца па-сапраўднаму і адказаць на штосьці для сябе. Гэта невысокі працэнт, паверце. І гэта нармальная практыка, што ў гэты момант чалавек дакладна не вызначыўся і не можа адказаць. Гэта таксама шмат аб чым сведчыць. Няма жорсткай незадаволенасці і хутчэй незадаволенасці. Заўважце, гэта 4,6 працэнта і 8,7 працэнта адпаведна — толькі каля 13 працэнтаў», — удакладніў Сяргей Мусіенка.

Рэспандэнтам таксама прапанавалі ацаніць матэрыяльнае становішча сваёй сям’і. У выніку: 17,6 працэнта беларусаў ацанілі яго як добрае, 18,5 працэнта — як хутчэй добрае, 51,2 працэнта — як сярэдняе. Дрэннае — так адказалі 3,5 працэнта, хутчэй дрэннае — 6,2 працэнта, не змаглі адказаць толькі 3 працэнты рэспандэнтаў.

«Адказы ў тым жа ключы рэжыму санкцый, супраціўлення той агрэсіі, якая супраць нас праводзіцца. І людзі не адчуваюць пагаршэння свайго матэрыяльнага становішча. Згадзіцеся, гэта таксама вельмі важна. Звярніце ўвагу, „не магу адказаць“ — даволі мала. Таму што людзі дакладна разумеюць сваё матэрыяльнае становішча. У нас няма ў грамадстве такога жорсткага расслаення, як на Захадзе або ў суседзяў, на багатых і бедных. Мы вытрымліваем усе крытэрыі сацыяльнага грамадства, якое па матэрыяльным становішчы даволі добры стан дэманструе. Сярэдняе матэрыяльнае становішча, аб якім сказалі больш за 50 працэнтаў рэспандэнтаў — гэта таксама вельмі паказальна. Гэта значыць, дастойна, нармальна жывуць у адпаведнасці з тымі магчымасцямі, якія ёсць у чалавека ў першую чаргу і ў дзяржавы, якая забяспечвае яго, гарантуючы бяспеку і прадастаўляючы магчымасці доступу да газу, цяпла і электрычнасці, — падкрэсліў кіраўнік Аналітычнага цэнтра EcooM. — Вы ведаеце, новыя жыроўкі некаторым прыйшлі ў Берліне пасля 15 жніўня. Звычайная кватэра 40 кв.м — 635 еўра (толькі камунальныя плацяжы). І што людзі ў гэты момант могуць сказаць аб сваім матэрыяльным становішчы? Працаваць, каб абагрэцца? А гэта толькі камунальная плата, а калі яшчэ кватэра ў арэндзе? На Захадзе наогул вельмі малая доля людзей валодае кватэрамі. А зарплата там не тое што не павышаецца, але нават паніжаецца. Беспрацоўе расце. Дык гэта яшчэ зімы няма. Гэта не ацяпляльны сезон, гэта проста гарачая вада ў жніўні. І гэта паўсюдна адбываецца ў Еўропе. Санкцыі супраць нас, Расіі прыводзяць да таго, што гэта адбіваецца на матэрыяльным становішчы канкрэтнага чалавека. Таму тое, як адказваюць беларусы, — гэта дастойная ацэнка органаў улады і кіравання. Мы ўваходзім у ацяпляльны сезон з іншымі адчуваннямі».

Яшчэ адно пытанне, зададзенае рэспандэнтам: «У якім напрамку, на вашу думку, цяпер развіваюцца падзеі ў Беларусі?»

32,4 працэнта беларусаў лічаць, што мы развіваемся ў правільным напрамку. 28,6 працэнта — хутчэй у правільным, 2,9 працэнта — у няправільным напрамку, 3,3 працэнта — хутчэй у няправільным. Наколькі ў правільным, настолькі і не, — 9,4 працэнта. Не змаглі адказаць — 22,5 працэнта, няма адказу — у 0,9 працэнта.

«Той складаны час, у якім мы цяпер знаходзімся, у сувязі з тым, што адбываецца ва Украіне, наогул у свеце, — гэта і навіны па Тайваню, аб эканамічнай сітуацыі ў ЗША... Тут, вядома, ідзе вялікая доля няпэўнасці думак аб будучым. І мы бачым, што не змаглі адказаць 22,5 працэнта, — гэта адлюстраванне той няпэўнасці, якая існуе ў свеце. Таму развіццё падзей у Беларусі вельмі залежыць ад адчування і развіцця падзей у свеце, не толькі ў Еўропе. І такая высокая ацэнка — звыш 60 працэнтаў — аб правільным і хутчэй правільным напрамку сведчыць аб тым, што наша дзяржава вытрымлівае свой курс і знаходзіць баланс. І, згадзіцеся, гэта адлюстраванне рэальнасці. Мы гэтыя паўгода пражылі на стужках падзей навін, якія адбываюцца ў суседзяў, перажываючы за іх. Але гэта ўсё пацвярджэнне таго, што мы паводзілі сябе правільна. І гэта дарагога каштуе. Мы вялі правільную палітыку, якая адлюстроўвае інтарэсы большасці насельніцтва, — дапоўніў Сяргей Мусіенка. — Адказ „наколькі ў правільным, настолькі і не“ — 9,4 працэнта. Заўсёды ёсць доля людзей, якія ацэньваюць, што, можа, лепш так, потым яны пераконваюцца ў адваротным. Заўважце, ацэнка „няправільная“ і „хутчэй няправільная“ — па 3 працэнты. Гэта гісторыя пра тое: а маглі б вось так. Вядома, тут цікава пагаварыць індывідуальна, што такое ў іх разуменні правільна. Тут таксама могуць быць розныя адказы. Але пераважная большасць насельніцтва лічыць у цэлым дзяржаўную палітыку правільнай».

«Мы бачым, як усюды ва ўсім свеце і ў той жа Еўропе ацэньваюць людзі сваю пазіцыю да падзей, якія адбываюцца. Прычым на самых розных узроўнях, у тым ліку высокіх. Чарада адставак урада, падзенне рэйтынгаў прадстаўнікоў улады ў Еўропе. Ужо больш за 6 прэм’ер-міністраў, прэзідэнтаў заменены за гэты час або рыхтуюцца да адстаўкі. Гэта таксама шмат аб чым сведчыць. Мы неяк хутка забылі пра сусветныя лакдаўны. І адказы беларусаў — высокая ацэнка той дзейнасці, якую мы за апошні час вялі, — канстатаваў Сяргей Мусіенка. — Ведаеце, паводле ацэнак нямецкіх спецыялістаў, больш за 30 працэнтаў жыхароў Германіі знаходзяцца ў вельмі складаным псіхалагічным, нестабільным стане. Нават ім неабходна ўжо медыкаментозная дапамога, а не проста псіхалагічная. Таму што людзі сутыкнуліся з сур’ёзным выклікам. Мы бачым, што ў нас рэакцыя на выклікі даволі спакойная. Гэта адлюстраванне той рэальнасці, якая існуе. Безумоўна, нам вельмі гэта цікава. Па сутнасці, мы ўпершыню такое сацдаследаванне дзякуючы БЕЛТА правялі і можам параўнаць з той сітуацыяй, якая была раней.

У перыяд з 22 ліпеня па 12 жніўня 2022 года па заказе БелТА Аналітычным цэнтрам EcooM праведзена сацыялагічнае даследаванне «Сацыяльнае мысленне пад санкцыйным рэжымам». Апытана 1560 рэспандэнтаў у населеных пунктах усіх рэгіёнаў Беларусі з выкананнем прынцыпу рэпрэзентатыўнасці для насельніцтва Беларусі ад 18 гадоў па палавой прыкмеце, узросце, занятасці, тыпе населенага пункта і рэгіёне пражывання рэспандэнтаў. Статыстычная памылка выбаркі не перавышае 2,5 працэнта.

Аналітычны цэнтр EcooM акрэдытаваны камісіяй па апытаннях грамадскага меркавання пры Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (пасведчанне аб акрэдытацыі нумар 000039 ад 09.07.2020, прадоўжана 29.07.2022 года).

Звязда, 22 жніўня 2022