Сава — сакральная птушка, якая ў славянскай міфапаэтычнай мадэлі свету асацыявалася з захадам (адпаведна, са сферай памерлых сваякоў). У перыяд міфалагічнага першатварэння сава супрацьстаяла арлу (птушцы асляпляльнага святла, а, значыць, адной з сакральных выяў грамавержца) як увасабленню поўдня і крумкачу (вароне). Другую бінарную апазіцыю ўтваралі сава і курыца.
Калі сава прылятала ў вёску, у чый-небудзь сад або садзілася на хату — усё гэта ўспрымалася знакам бяды для жыхароў.
Важным складнікам у разуменні месца савы ў міфічнай і фальклорнай прасторы з`яўляецца яе гукаперайманне: "Ку-гу-у-у!" і "Ку-га-ку-га!" нагадвалі адначасова нешта таямнічае, звязанае з іншасветам, і асацыяваліся з голасам нованароджанага. Адсюль і аналогіі з цяжарнай жанчынай і прадказаннем, што яна народзіць нежывое дзіця.
У казачным эпасе беларусаў сава ўступае ў антаганістычныя адносіны з вераб`ём: "Наварыў верабей піва, зазваў птушак на дзіва, аднае савы не пазваў". Сава — супрацьлеглы персанаж, які сімвалізуе жаночы пачатак, захаванне традыцый Роду, бабку-павітуху, таму і не можа быць "за адным сталом" з вераб`ём. Этымалагічныя легенды далі гэтаму супрацьстаянню сваё (міфалагізаванае) тлумачэнне: некалі сава была голай, а сваё пер`е атрымала тады, калі сцерагла вераб`я.
Сава была своеасаблівым гарантам стабільнага існавання архаічнай традыцыі, таму чучала гэтай птушкі было адным з моцных абярэгаў сялянскага жытла.
Звязда
Аксана Катовіч, Янка Крук.
Калі сава прылятала ў вёску, у чый-небудзь сад або садзілася на хату — усё гэта ўспрымалася знакам бяды для жыхароў.
Важным складнікам у разуменні месца савы ў міфічнай і фальклорнай прасторы з`яўляецца яе гукаперайманне: "Ку-гу-у-у!" і "Ку-га-ку-га!" нагадвалі адначасова нешта таямнічае, звязанае з іншасветам, і асацыяваліся з голасам нованароджанага. Адсюль і аналогіі з цяжарнай жанчынай і прадказаннем, што яна народзіць нежывое дзіця.
У казачным эпасе беларусаў сава ўступае ў антаганістычныя адносіны з вераб`ём: "Наварыў верабей піва, зазваў птушак на дзіва, аднае савы не пазваў". Сава — супрацьлеглы персанаж, які сімвалізуе жаночы пачатак, захаванне традыцый Роду, бабку-павітуху, таму і не можа быць "за адным сталом" з вераб`ём. Этымалагічныя легенды далі гэтаму супрацьстаянню сваё (міфалагізаванае) тлумачэнне: некалі сава была голай, а сваё пер`е атрымала тады, калі сцерагла вераб`я.
Сава была своеасаблівым гарантам стабільнага існавання архаічнай традыцыі, таму чучала гэтай птушкі было адным з моцных абярэгаў сялянскага жытла.
Звязда
Аксана Катовіч, Янка Крук.
Ссылка на текущий документ: http://belarus.kz/pages/print/1/902
Текущая дата: 06.05.2024