Nauczyciel podlega dwóm rodzajom kar: porządkowej i dyscyplinarnej. Sposoby ich wymierzania są regulowane przez Kartę nauczyciela.

Od 1 września 2019 roku obowiązuje kilka istotnych zmian w zakresie dyscyplinarnego karania nauczycieli. Pierwszą z nich jest to, że karom dyscyplinarnym podlegają wszyscy nauczyciele, bez względu na stopień awansu zawodowego.

Karę dyscyplinarną można wymierzyć nauczycielowi za uchybienia godności zawodu nauczyciela lub za niewypełnianie obowiązków:

1) rzetelnego realizowanie zadań związanych z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę;

2) wspierania każdego ucznia w jego rozwoju;

3) dążenia do pełni własnego rozwoju osobowego;
    3a) doskonalenia zawodowego, zgodnie z potrzebami szkoły;

Dodatkowo, od 1 września 2019 roku rzecznik dyscyplinarny musi zostać powiadomiony, gdy w grę wchodzi przewinienie naruszające dobro dziecka.

Kary porządkowe nauczycielom wymierza się za uchybienia przeciwko porządkowi pracy. takim przypadku może otrzymać karę upomnienia lub nagany za nieprzestrzeganie ustalonej organizacji i porządku pracy, przepisów bhp, przepisów przeciwpożarowych czy przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności.

Ponadto za nieprzestrzeganie przepisów bhp lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w godzinach pracy na nauczyciela może zostać nałożona kara pieniężna.

Do kar dyscyplinarnych nauczycieli zalicza się:

1. Naganę z ostrzeżeniem
2. Zwolnienie z pracy
3. Zwolnienie z pracy z zakazem przyjmowania ukaranego do pracy w zawodzie nauczyciela w okresie 3 lat od ukarania;
4. wydalenie z zawodu nauczyciela.

Zwolnienie z pracy po popełnieniu czynu zagrożonego karą dyscyplinarną nie chroni nauczyciela przed postępowaniem przed komisją dsycyplinarną i wymierzeniem kary dyscyplinarnej. 

Uchybienie godności zawodu nauczyciela

Ta podstawowa przesłanka do wymierzenia nauczycielowi kary dyscyplinarnej nie została zdefiniowana w Karcie nauczyciela.

Ministerstwo Edukacji Narodowej w odpowiedzi na interpretację poselską nr 34666 interpretuje uchybienie godności zawodu nauczyciela jako: „Z pewnością zachowania sprzeczne z ogólnie przyjętym normami społecznymi (agresja, używanie wulgaryzmów), polegające na łamaniu przepisów prawa, zarówno przepisów karnych (fałszowanie dokumentów), jak i przepisów z zakresu prawa pracy (mobbing), należy uznać za zachowania naruszające godność każdego zawodu. Szczególnie takiego, który społecznie postrzegany jest jak zawód zaufania publicznego.”

Co więcej, w tej samej odpowiedzi, MEN podkreśla, że te przesłanki nie dotyczą tylko życia zawodowego nauczyciela, ale także prywatnego.

Ostatecznie: „Sytuacje, w których otoczenie nauczyciela, tj. inni nauczyciele (współpracownicy), rodzice (opiekunowie prawni), czy uczniowie negatywnie odbierają zachowania nauczyciela, powinny być indywidualnie badane i oceniane przez wskazane ustawowo organy”.

Gazeta Prawna.pl, 26 listopada 2019