Фонд "Гістарычная памяць" прэзентаваў новае выданне аб генацыдзе беларускага народа ў гады Вялікай Айчыннай вайны. Прэзентацыя адбылася ў мультымедыйным прэс-цэнтры Sputnik Беларусь.
У кастрычніку 2022 года ў свет выйшла новае выданне "Батальон Импулявичюса. Обвинительный приговор". Даследаванне прысвечана пытанням прыцягнення да крымінальнай адказнасці і судовага працэсу 1962 года над былымі салдатамі 2-га (пазней 12-га) літоўскага батальёна дапаможнай службы паліцыі, які мае дачыненне да генацыду грамадзянскага насельніцтва Беларусі ў гады Вялікай Айчыннай вайны.
Як адзначыў дырэктар фонду "Гістарычная памяць" Аляксандр Дзюкаў, спецыялістам прыйшлося прыкласці нямала намаганняў, каб сабраць доказную базу.
"У выпадку з Літвой доступ да гэтых дакументаў, як гэта ні сумна, цяпер абмежаваны. І мы ведаем, што, напрыклад, па запыце аб прававым супрацоўніцтве, які паступаў ад Генеральнай пракуратуры Рэспублікі Беларусь у Літву, была атрымана адмова", - сказаў Дзюкаў.
Аўтару выдання – выканаўчаму дырэктару фонду "Гістарычная памяць" Наталлі Селюкінай на працягу многіх месяцаў удалося сабраць унікальныя дакументы, якія даказваюць дачыненне літоўскага батальёна і яго камандзіра Імпулявічуса да масавых расстрэлаў мірнага насельніцтва на тэрыторыі Беларусі.
"Што да дакументаў, то ў самой назве фігуруе абвінаваўчы прыгавор. Яго выяўленне ў фондзе архіва знешняй палітыкі Расійскай Федэрацыі стала адкрыццём", - сказала Селюкіна.
Па словах аўтара, нацысцкі злачынец пасля вайны збег у ЗША. Савецкі Саюз неаднаразова накіроўваў ноту аб яго выдачы і судовым праследаванні.
"Ён так і працягваў жыць да 1970-га года за спіной амерыканскай дыпламатыі", - сказала Селюкіна.
Злачынствы без тэрміна даўнасці
Імпулявічус быў асуджаны ў СССР завочна. Рэальнага пакарання ён не панёс. Можна толькі меркаваць, з якой мэтай яго не хацелі выдаваць ЗША.
Нягледзячы на тое, што злачынца ўжо няма ў жывых, намеснік дырэктара дэпартамента па гуманітарным супрацоўніцтве і правах чалавека МЗС Расіі Рыгор Лук’янцаў адзначыў, што ваенныя злачынствы не маюць тэрміну даўнасці. Асабліва зараз, калі ЗША і калектыўны Захад імкнуцца перапісаць гісторыю Другой сусветнай вайны, прынізіць ролю савецкага народа ў перамозе над нацызмам. Больш за тое, гераізуюць нацыяналістаў і ўстанаўліваюць помнікі карнікам у Прыбалтыцы.
"Гэта вельмі небяспечная тэндэнцыя, паколькі такая фальсіфікацыя гісторыі вядзе шмат у чым да таго, каб аказваць самы негатыўны ўплыў на маладое пакаленне. І адбываецца поўнае змешванне каштоўнасных арыенціраў, і такім чынам спрабуюць унушыць, у тым ліку і маладому пакаленню, што тое, што рабілі нацысты, калабарацыяністы, што ўсё гэта не так ужо і дрэнна, і што ўсё гэта нібыта рабілася для таго, каб супрацьстаяць рэжыму", - сказаў Лук’янцаў.
Прадстаўнік МЗС РФ дадаў, што сёння вызваленне СССР і краін Еўропы, акупіраваных нацысцкай Германіяй, на міжнароднай арэне спрабуюць прадставіць як акупацыю, выставіць СССР у ролі агрэсара.
"Для нас вельмі важна, што і Расійская Федэрацыя, і Рэспубліка Беларусь выступаюць тут адзіным фронтам. І ў сувязі з гэтым хацеў бы адзначыць, што Расійская Федэрацыя сумесна з вялікай колькасцю нашых саюзнікаў, аднадумцаў штогод уносіць на разгляд Генеральнай Асамблеі ААН праект рэзалюцыі. Калі абагульніць назву, то яна тычыцца барацьбы з гераізацыяй нацызму і неанацызму. І тут Расійская Федэрацыя выступае асноўным аўтарам. У мінулым годзе ў ліку суаўтараў гэтай рэзалюцыі былі 57 дзяржаў з розных рэгіёнаў свету", - сказаў Лук’янцаў.
У выданні былі выкарыстаны дакументы, прадстаўленыя Нацыянальным архівам Беларусі. Па словах дырэктара Андрэя Дземянюка, архіў увёў у навуковы абыходак дзесяткі тысяч дакументаў па гісторыі Вялікай Айчыннай вайны і генацыдзе беларускага народа.
"Архівісты ў апошнія гады вельмі актыўна працуюць у гэтым напрамку. Не гаворачы аб тым, што мы ўжо некалькі гадоў тады, калі была заведзена крымінальная справа Генеральнай пракуратурай Рэспублікі Беларусь, забяспечваем у вялікім аб’ёме дакументамі Генеральную пракуратуру, якая выкарыстоўвае іх для правядзення следства", - дадаў Дземянюк.
Таксама ў фондзе "Гістарычная памяць" адзначылі, што выданне не праследуе камерцыйных мэт – прадавацца яно не будзе. Яго размесцяць у адкрытым доступе ў сетцы Інтэрнэт.
