Наша Беларусь таксама была пацалаваная Валодзям Высоцкім, які напісаў і агучыў галоўную песню фільма Віктара Турава "Сыновья уходят в бой" і ў горадзе Навагрудак пакінуў пасля сябе прыгожую гісторыю кахання і творчасці.

Вядома, Марына Уладзі глядзелася ў маленькім беларускім гарадку як мегазорка, і кожны крок гэтай пары фіксаваўся. Сянная пуня замест элітнага нумара на беразе азярца Літоўка, акружанага лесам. Тут у адну ноч паэт напісаў адразу чатыры шэдэўры, тры з іх увайшлі ў фільм Турава – "Он не вернулся из боя", "Сыновья уходят в бой" і "Песня о земле". Пасля гэтай паездкі ў Літоўку была напісана і адна з лепшых лірычных песень Высоцкага "Здесь лапы у елей дрожат на весу".

Варта сказаць, што менавіта на кінастудыі "Беларусьфільм" у рэжысёра Турава ўпершыню ў савецкім кіно прагучала песня Высоцкага ва ўласным выкананні, і знакаміты бард стаў, па сутнасці, кампазітарам фільма.

Тут жа, у Навагрудку ёсць яшчэ адна славутасць, а менавіта адзіны ў Беларусі скульптурны партрэт Высоцкага, аўтарам якога стаў скульптар Генадзь Буралкін, вядомы сваімі работамі ў шэрагу беларускіх гарадоў, у тым ліку і ў Мінску. Гэта яго трагічныя бронзавыя кветкі на станцыі "Няміга" не даюць забыцца на трагедыю нашай краіны канца мінулага стагоддзя, і гэта яго музы ўпрыгожваюць фасад Вялікага тэатра Беларусі.

Вось што сказаў Генадзь Буралкін: "Гісторыя такая. Тут, у Навагрудку, знакаміты беларускі кінарэжысёр Віктар Тураў здымаў карціну "Сыновья уходят в бой". Музычны трэк да яе і песню з аднайменнай назвай напісаў і выканаў якраз Высоцкі. Ён прыехаў у Беларусь з Марынай Уладзі і разам са здымачнай групай працаваў над фільмам. Ужо каля пяцідзесяці гадоў прайшло, а ў Навагрудку ўсё яшчэ жыве рамантычная легенда аб тым, як Уладзімір і Марына начавалі на сене ў вёсцы Літоўка, якая знаходзіцца ледзь не ў межах горада".

Варта ўзгадаць, што тагачасны мэр Навагрудка Анатоль Маркевіч, які любіў творчасць Высоцкага, ініцыяваў да 40-гадовага юбілею фільма "Сыновья уходят в бой" устаноўку помніка культавага паэта Савецкага Саюза, а калі гаварыць шчыра, то дзякуючы менавіта яго намаганням у Беларусі ёсць помнік Высоцкаму. І тое, што Анатоль Маркевіч зараз займае пасаду міністра культуры Беларусі, выглядае цалкам заканамерна.

Навагрудак слаўны тым, што дзе ні капні – усюды гісторыя. У 1969 годзе Высоцкі жыў у гасцініцы "Навагрудак". Адзіны двухмесны люкс з ваннай размяшчаўся на трэцім паверсе. Праз нейкі час сюды прыязджала і Марына Уладзі. Без сумнення, аб гэтым факце ведаюць даследчыкі жыцця паэта і яго прыхільнікі. Таму шмат гадоў сюды прыязджалі тыя, хто памятае і ведае гэты факт.

Загадчыца гасцініцы Наталля Навагран распавяла, што нумар нядаўна цалкам перарабілі ў стылі рэтра і прысвяцілі даўняму пастаяльцу – Уладзіміру Высоцкаму. Мэблю і іншыя экспанаты збіралі па ўсім горадзе. Нешта ўзялі з музея. Круглы стол, фотаапарат, прайгравальнік з гнуткімі пласцінкамі, набор паштовак, выпушчаных у 1988 годзе да юбілею Высоцкага. Па цэнтры – фоташпалеры з выявай урыўкаў з вядомых кінастужак. На сценах – фатаграфіі, з цяжкасцю ўдалося адшукаць тыя, дзе Высоцкі захаваны падчас свайго прыезду ў Навагрудак. Гэта значыць, практычна размова ідзе аб своеасаблівым музеі па цане 50 рублёў за суткі на дваіх.

І яшчэ адзін штрых да партрэта Высоцкага таго часу. Убачыў ён на берагах возера Літоўка "как лапы у елей дрожат навесу" і закахаўся ў гэтае месца.

Скажу шчыра, жыхары Навагрудка адразу прызналі Высоцкага, а вось вяскоўцы ледзь не пабілі невысокага мужчыну, які казаў, што ён той самы Высоцкі. Прыйшлося даставаць гітару і спяваць. Каля возера Літоўка ў той час стаяў звычайны сельскі дом, куды планаваў пасяліцца Высоцкі, але ён быў заняты і яго пасялілі ў пуню. Туды ж прыехала і Уладзі.

Многае змянілася з тых часоў. Павільён з півам, дзе часцяком адпачывалі кіношнікі, на жаль, не захаваўся. А вось пуня, дзе калісьці начавалі Уладзімір і Марына, стаіць сабе цалюткая. А побач пасуцца козы, як паўстагоддзя таму, і адбіваюцца ў блакітнай вадзе возера велічныя ёлкі, якія навеялі вялікаму паэту бачанне яго свету, што ён перадаў нам.

Яўген Агурцоў-Кржыжаноўскі.

Sputnik, 25 студзеня 2023