Monument przedstawiający postać dowódcy poświęcony jest też córkom generała: Janinie i Agnieszce, zamordowanym w czasie II wojny światowej.
Pomnik autorstwa Roberta Sobocińskiego wzorowany był na fotografiach generała z początku 1919 roku. Monument ma 3,8 m wysokości i przedstawia sylwetkę dowódcy w płaszczu i z szablą. Inicjatorem budowy pomnika było tamtejsze Towarzystwo Pamięci Generała Józefa Dowbor Muśnickiego.
Z boku cokołu znajdują się także inskrypcje upamiętniające córki dowódcy: zamordowaną w 1940 roku przez NKWD w Katyniu Janinę Lewandowską oraz zamordowaną przez Niemców w Palmirach Agnieszkę Dowbor-Muśnicką.
Generał w latach 1919-1937 mieszkał w Lusowie, tam także, na lokalnym cmentarzu, znajduje się jego mogiła.
Wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński w liście podkreślił, że podczas takiej „podniosłej i ważnej uroczystości trzeba jednak zdać sobie sprawę, że nie wolno traktować patriotyzmu jedynie jako obowiązku składania wieńców czy zapalania zniczy w miejscach pamięci".
„Tak, to wszystko bez wątpienia winniśmy naszym przodkom, dzięki którym dziś możemy żyć w wolnej Polsce - ale patriotyzm musi być przede wszystkim w nas, w naszym umiłowaniu ojczyny, w naszej codziennej pracy i w końcu naszej gotowości do służenia jej także w każdych, nawet najtrudniejszych okolicznościach" - napisał w liście do uczestników uroczystości wicepremier.
Powstanie wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu. Wojska powstańcze wyzwoliły spod władzy niemieckiej niemal całą Wielkopolskę. Gen. Józef Dowbor-Muśnicki (1867-1937) przejął oficjalnie dowództwo nad powstaniem 16 stycznia 1919 roku, pierwszym dowódcą był Stanisław Taczak.
Dowbor-Muśnicki zreorganizował oddziały powstańcze i przeforsował decyzję o poborze poszczególnych roczników, a także organizował regularną Armię Wielkopolską, która w szczytowym momencie liczyła ponad 100 tys. żołnierzy.
Po włączeniu w drugiej połowie 1919 r. Armii do Wojska Polskiego, Dowbor-Muśnicki został dowódcą Frontu Wielkopolskiego, istniejącego do 1920 roku.
Uchwałę o budowie pomnika podjęło w marcu 2014 roku Towarzystwo Pamięci Generała Józefa Dowbora Muśnickiego w Lusowie. W skład honorowego komitetu weszli m.in. wojewoda wielkopolski, metropolita poznański i marszałek województwa wielkopolskiego. Budowę zrealizowano dzięki wsparciu m.in. Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Warszawie, prezydenta Miasta Poznania oraz wójta gminy Tarnowo Podgórne.
dzieje.pl, 29 grudnia 2015
