W artykule "Ukryty dowód na wybuch" tygodnik "wSIECI", powołując się na ekspedycję zorganizowaną przez naukowców z Instytutu Archeologii i Etnografii PAN, przedstawił tezę, że rozpad samolotu na tysiące szczątków można tłumaczyć tylko "potężną eksplozją". Według tygodnika z raportu archeologów wynika, że Tu-154M rozpadł się na co najmniej 20 tys. elementów.

"Wbrew przedstawianym w dniu dzisiejszym w jednym z tygodników hipotezom chcemy podkreślić, że nie ma żadnych przesłanek do twierdzenia, że w samolocie Tu-154M, jego skrzydle i innych miejscach doszło do wybuchu lub ich serii" – napisał kierowany przez Macieja Laska zespół w przesłanym oświadczeniu.

Ustalenia archeologów znane są prowadzącej śledztwo ws. katastrofy smoleńskiej Wojskowej Prokuraturze Okręgowej w Warszawie - przypomniał kpt. Marcin Maksjan z Naczelnej Prokuratury Wojskowej. Jak podkreślił, ani ten raport ani żaden z dokumentów wytworzonych jesienią 2010 r. w trakcie prac archeologów "nie formułuje jakichkolwiek wniosków odnoszących się do przyczyn i okoliczności katastrofy", bo ostateczną konkluzję co do tego wyda zespół biegłych powołanych przez prokuraturę. Wnioskowanie o wybuchu na podstawie liczby szczątków samolotu prokuratura uznaje za "przedwczesne".

"Istnieje bowiem obszerna dokumentacja katastrof lotniczych, z której wynika, że tak dalece posunięta fragmentacja samolotu w miejscu uderzenia w ziemię jest cechą charakterystyczną tego typu katastrof, w tym niebędących efektem zamachu terrorystycznego. Przykładem mogą być materiały filmowe dokumentujące miejsce katastrofy samolotów PL LOT z roku 1980 i 1987 (IŁ-62 Kościuszko i Kopernik), powszechnie dostępne np. w serwisie internetowym YouTube" - napisał kpt. Maksjan.

Z kolei szef parlamentarnego zespołu ds. wyjaśnienia katastrofy TU-154M Antoni Macierewicz (PiS) uważa, że najnowsze doniesienia potwierdzają hipotezę, że przyczyną katastrofy była eksplozja samolotu w powietrzu.

Zespół przypomniał, że samolot był całkowicie sprawny do zderzenia z przeszkodami terenowymi, a rejestratory lotu nie zapisały niczego, co świadczyłoby o wybuchu (wybuchach): skoku ciśnienia czy odgłosów eksplozji, charakterystycznych śladów energii cieplnej lub mechanicznej.

O tym, że w samolocie nie doszło do eksplozji świadczy brak osmaleń i nadtopień charakterystycznych dla wybuchów i powstającej wtedy temperatury sięgające 3000 st. Celsjusza, a ślady stwierdzone na ciałach ofiar – powstałe wskutek pożaru po rozbiciu się samolotu – mają zupełnie inny charakter. Eksperci podkreślają, że "wskazywane przez Antoniego Macierewicza rzekomo +osmolone+ części samolotu, jak np. wewnętrzna cześć zbiornika pod skrzydłem, to nic innego jak materiał izolacyjny w czarnym kolorze".

Zarejestrowany wzrost wibracji w jednym z silników był spowodowany tym, że do prawego silnika wpadły kawałki gałęzi z drzew przycinanych przez zderzający się z nimi samolot – napisano w oświadczeniu.

Podkreślono także, że szczątki samolotu nie noszą śladów mechanicznego działania fali uderzeniowej czy wzrostu ciśnienia, natomiast poszarpanie miejsca urwania końcówki skrzydła jest typowe dla zderzenia z przeszkodą. Potwierdzeniem są fragmenty skrzydła wbite w pień brzozy i kawałki drewna brzozy wbite w skrzydło.

Krawędzie części kadłuba są powyginane zarówno na zewnątrz, jak i do wewnątrz, co świadczy o tym, że ich deformacja nie jest efektem wybuchu, lecz zderzeń z przeszkodami terenowymi – zaznaczył zespół w oświadczeniu. Brakuje także wygięcia elementów podłogi kabiny, które powstałoby w przypadku wybuchu.

Zespół do spraw wyjaśniania opinii publicznej treści informacji i materiałów dotyczących przyczyn i okoliczności katastrofy przypomniał także, że "wzdłuż toru lotu samolotu aż do punktu jego zderzenia z ziemią nie było szczątków pochodzących z wnętrza kadłuba, co świadczy o tym, że do zderzenia z ziemią kadłub maszyny był cały, i wyklucza możliwość rozerwania go w powietrzu przez eksplozję".

Kolejny argument ekspertów zespołu Laska to ten, że żaden ze świadków na ziemi nie słyszał odgłosu wybuchu.

Zespół przypomniał, że jego członkowie, którzy wchodzili w skład tzw. komisji Millera, przeanalizowali wszystkie powyższe elementy, podczas gdy "żaden z ekspertów posła A. Macierewicza nie był w Smoleńsku, nie widział miejsca katastrofy, nie badał wraku ani zapisów rejestratorów lotów".

"Skrupulatnie pomijany jest przez nich fakt, że sprawny samolot już półtora kilometra przed pasem znalazł się na wysokości kilku metrów nad terenem, poniżej poziomu pasa startowego, a załoga samolotu ignorowała ostrzeżenia systemu TAWS oraz nakazaną wymogami bezpieczeństwa minimalną wysokość do której mógł się zniżyć samolot, czyli 100 m nad poziom pasa" – podkreślił zespół Laska.

Przywołując dowody rzeczowe - zapisy rejestratorów oraz charakter uszkodzeń drzew wzdłuż trajektorii samolotu – zespół stwierdził: "Nie ma najmniejszych wątpliwości, że przyczyną katastrofy (...) było zejście poniżej minimalnej wysokości zniżania przy nadmiernej prędkości opadania, w warunkach atmosferycznych uniemożliwiających wzrokowy kontakt z ziemią i spóźnione rozpoczęcie procedury odejścia na drugi krąg. Doprowadziło to do zderzenia z przeszkodą terenową, oderwania fragmentu lewego skrzydła wraz z lotką, a w konsekwencji do utraty sterowności samolotu i zderzenia z ziemią".

Macierewicz podczas konferencji w Sejmie ocenił, że ilość szczątków, ich wielkość i rozmieszczenie wskazują na wybuch w powietrzu. Przypomniał, że jego zespół posługiwał się zdjęciami całego terenu po katastrofie, a analiza archeologiczna dotyczy fragmentu. Macierewicz uważa, że wojskowa prokuratura do tej pory ukrywała raport archeologów, co - jak uznał - jest działaniem na szkodę państwa.

Zdaniem Macierewicza zdjęcia terenu po katastrofie pokazują, że pierwsze szczątki znajdują się jeszcze przed brzozą, z którą miał się zderzyć Tu-154M, a kończą się około 400 metrów przed pasem lotniska.

"Prace zespołu parlamentarnego są komplementarne i dokładnie pokrywają się z danymi, które posiada rząd Donalda Tuska, tylko ukrywa je przed opinię publiczną.(...) Najwyższy czas, żeby prokuratura wojskowa przestała ukrywać prawdę i przestała zajmować się śledztwem" - powiedział Macierewicz.

27 stycznia 2014, Warszawa
PAP