"Planujemy rozpoczęcie realizacji tego pomnika od mniej więcej początku maja. Chcemy, aby był skończony, zamontowany i gotowy do odsłonięcia na 10 kwietnia przyszłego roku i żeby to odsłonięcie oczywiście odbywało się w formie niezwykle uroczystej. Takie jest założenie, aby na kolejną rocznicę nastąpiło odsłonięcie tego pomnika" - powiedział Zdrojewski na piątkowej konferencji prasowej w Sejmie.

Minister przedstawił także projekt zwycięskiego pomnika, który będzie miał postać czarnego muru żałobnego usytuowanego w pobliżu miejsca katastrofy. Dziś w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku ogłoszono wyniki konkursu na pomnik w Smoleńsku. Pierwszą nagrodę w międzynarodowym konkursie na pomnik upamiętniający katastrofę z 10 kwietnia 2010 r. otrzymał zespół w składzie: rzeźbiarz Andrzej Sołyga, architekt Dariusz Śmiechowski, grafik Dariusz Komorek.

"Pomnik wybrany przez międzynarodowe jury spełnia nadzieje i chyba wszystkie oczekiwania, także te bardzo wysublimowane i poparte bardzo dramatycznymi emocjami" - podkreślił Zdrojewski.

Minister cytował opinie komisji konkursowej i zaznaczył, że według jury zwycięski projekt "jest głęboko przemyślany, stosowny, właściwy w formie i proporcjach". Podkreślił też, że decyzja jury o wyborze projektu pomnika zapadła jednomyślnie. "Przebieg muru o żałobnym, cmentarnym charakterze ma w sobie i powagę i stosowną, spokojną ekspresję. Zaprojektowane miejsce sprzyja kontemplacji, ciszy, zadumie i milczeniu" - mówił minister kultury. Dodał, że lokalizacja pomnika, która została uzgodniona z rosyjskimi władzami lokalnymi, jest optymalna i związana z "szacunkiem do miejsca tej przestrzeni, jak i również do samej tragedii".

Poinformował też, że koszty budowy pomnika poniesie strona polska, natomiast strona rosyjska zadeklarowała w całości pokrycie kosztów przygotowania otoczenia, w tym parkingu.

Minister kultury 10 kwietnia br. będzie przewodniczyć polskiej delegacji rządowej do Smoleńska i Katynia. Delegacja uczci pamięć ofiar katastrofy lotniczej pod Smoleńskiem i weźmie udział w uroczystościach rocznicowych na cmentarzu katyńskim. Na uroczystości zostały zaproszone rodziny ofiar katastrofy smoleńskiej, a także delegacja z Federacji Rodzin Katyńskich. Ze strony rosyjskiej w uroczystościach ma wziąć udział minister kultury Aleksandr Awdiejew.

"Wyjazd odbędzie się z poniedziałku na wtorek o godzinie drugiej w nocy. Samolot Embraer rządowy poleci do Moskwy. Z Moskwy udamy się autobusami na miejsce katastrofy do Smoleńska. Tam będzie symboliczne wskazanie miejsca lokalizacji pomnika (...). Następnie przyjedziemy do Katynia, gdzie złożymy wieńce związane z kolei z rocznicą katyńską, a następnie zostanie otwarta placówka konsularna w Smoleńsku, także 10 kwietnia. Po otwarciu placówki powrót do Moskwy i powrót tego samego dnia do Warszawy" - poinformował Zdrojewski.

Jeżeli liczba chętnych do udziału w uroczystościach w Smoleńsku i Katyniu będzie większa zostanie wyczarterowany drugi samolot. "Taka jest decyzja premiera, aby wszystkie osoby, które będą chętne na przejazd miały taką możliwość. Staramy się, aby to byli członkowie rodziny, a nie ich reprezentanci. Przyjmowane jest to bardzo dobrze. Zaproszenia zostały oczywiście wysłane do wszystkich, natomiast obdzwoniliśmy już ponad połowę osób. Dzwonię też osobiście" - powiedział Zdrojewski.

Poinformował, że obecnie chęć wyjazdu potwierdziło ok. 30 osób. Dodał, że część rodzin podjęła decyzję o samodzielnej podróży do Smoleńska i Katynia, bo planują tam dłuższy pobyt.

"Szykuje się także reprezentacja poszczególnych instytucji publicznych. Będzie jedna osoba reprezentująca Sejm i Senat. Jedna osoba reprezentująca Ministerstwo Obrony Narodowej. Jedna osoba reprezentująca pana prezydenta" - powiedział minister, któremu funkcję przewodniczenia delegacji przed kilkoma dniami powierzył premier Donald Tusk.

Konkurs na pomnik w Smoleńsku ogłosili w ubiegłym roku prezydenci Polski i Rosji. Zgłoszono do niego ponad 90 prac pochodzących m.in. z Polski, Rosji, Łotwy, Stanów Zjednoczonych.

W skład sądu konkursowego, powołanego przez ministra kultury Bogdana Zdrojewskiego, weszli: prof. Adam Myjak (przewodniczący), prof. Grzegorz Kowalski, prof. Marek Budzyński, Ewa Komorowska, prof. Jurij Pawłowicz Wołczek, Walerij Josifowicz Pierfiljew, Stefanie Amparo Weinmayr, Hartmut Stielow i Mariusz Knorowski.

30 marca 2012, Warszawa
PAP