Międzynarodowym projektem kierują: dr Andrzej B. Biernacki z UAM i dr Elena Klenina z ukraińskiego Nacjonalnego Zapovednika Chersonez Tavriczeskij.

Tegoroczne prace skupiły się na centralnej części miasta, gdzie znajdują się pozostałości budynków użyteczności publicznej z czasów bizantyjskich. Tak precyzyjna lokalizacja obszaru badawczego była możliwa dzięki szeroko zakrojonym interdyscyplinarnym studiom archiwalnym i bibliotecznym, analizom topografii terenu, zdjęciom lotniczym i satelitarnym oraz raportom z wcześniejszych badań wykopaliskowych.

Archeolodzy wybrali jako cel wykopalisk największy po względem powierzchni, kwartał zabudowy miejskiej Chersonezu o wymiarach 65 x 95 m. Ich szczególną uwagę zwrócił dobry stan zachowania kamiennych murów domostw. Budowle datowane są na okres bizantyjski (XII-XIV wiek). Szczegółowo przebadano trzy pomieszczenia. We wszystkich odkryto ślady dwóch silnych pożarów, z których pierwszy wiązać można z najazdami Mongoło-Tatarów w 1299 roku, natomiast drugi z wydarzeniami mającymi miejsce w XIV wieku.

W jednym z pomieszczeń, w licach murów widoczne były poziomo przebiegające łoża po drewnianych belkach. „Montowane w odpowiedni sposób spełniały nie tylko funkcje konstrukcyjne, ułatwiając utrzymanie poziomu i pionu wznoszonych murów, ale prawdopodobnie zapewniały też dodatkową elastyczność w przypadku wstrząsów wywołanych trzęsieniami ziemi” – wyjaśnia dr Biernacki.

Późniejsze konstrukcje z okresu średniowiecza często opierały się lub korzystały z fundamentów wcześniejszych budowli antycznych – to kolejne ustalenie polskich specjalistów.

„Pomieszczenia bizantyjskie posadowione są na murach kamiennych wykonanych w technice opus quadratum (rzymska technika układania bloków kamiennych o tej samej wysokości bez użycia zaprawy – przyp. PAP) z wielkich starannie opracowanych prostopadłościennych bloków kamiennych” – wyjaśnia dr Biernacki.

W świetle dotychczasowych wyników badań archeolodzy uważają, że opisywane antyczne mury stanowią część dużej budowli, która w okresie bizantyjskim zabudowana została mniejszymi pomieszczeniami.

W trakcie wykopalisk odkryto wiele przedmiotów codziennego użytku pochodzących z okresu hellenistycznego, rzymskiego i bizantyjskiego. Są wśród nich pionki do gry, fragmenty glinianych lamp oliwnych, części ołtarzyków terakotowych, brązowe klamry do pasa, bizantyjska żelazno-brązowa kłódka oraz bogaty zestaw naczyń ceramicznych. O bogactwie mieszkańców miasta poświadczają znalezione 84 monety antyczne i bizantyjskie, wykonane z brązu i srebra.

„Niezwykle interesującymi zabytkami są: fragment wczesnobizantyjskiej marmurowej rzeźby przedstawiającej pasterza, oraz dolny fragment postumentu z inskrypcją grecką datowaną na okres wczesnohellenistyczny tzn. koniec IV wieku p.n.e.” – uważa dr Biernacki.

W trakcie badań natrafiono również na unikatową dla Chersonezu amforę pochodzącą z Chios i datowaną na okres klasyczny (V wiek p.n.e.). Wykorzystano ją wtórnie na pochówek dziecka. W brzuściu amfory wycięto specjalne drzwiczki umożliwiające umieszczenie zmarłego.

Tegoroczny sezon minął również pod znakiem wnikliwej analizy wyjątkowo bogatego zespołu monet brązowych i srebrnych oraz ceramiki naczyniowej, w tym szczególnie amfor. Naukowcy uzyskali materiał źródłowy potwierdzający w pełni ubiegłoroczne ustalenia, iż bizantyjski Chersonez Taurydzki funkcjonował na pewno jeszcze w połowie XIV wieku. Dotychczas badacze zajmujący się tym okresem sądzili, że miasto upadło w drugiej połowie XIII wieku.

Realizacja tegorocznego sezonu badawczego na terenie Chersonezu Taurydzkiego była możliwa wyłącznie dzięki pomocy finansowej władz rektorskich Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu oraz współpracy i dofinansowaniu prac archeologicznych przez dyrektora Sewastopolskiej Filii Państwowego Saratowskiego Społeczno-Ekonomicznego Uniwersytetu.

23 października 2011, Warszawa
PAP