Astronomowie korzystający z kosmicznego Obserwatorium Rentgenowskiego Chandra znaleźli dowód na istnienie pary supermasywnych czarnych dziur w galaktyce spiralnej podobnej do Drogi Mlecznej.
Dystans 160 milionów lat świetlnych do tej galaktyki oznacza, że mamy do czynienia z najbliższą znaną parą supermasywnych czarnych dziur.
Czarne dziury znajdują się w pobliżu centrum galaktyki spiralnej NGC 3393, a dystans pomiędzy nimi to zaledwie 490 lat świetlnych. Naukowcy przypuszczają, że ta para obiektów może być pozostałością po zderzeniu się dwóch galaktyk co najmniej miliard lat temu.
Wcześniejsze obserwacje wskazywały, że w galaktyce NGC 3393 występuje pojedyncza czarna dziura. Odkrycie podwójności obiektu było możliwe dzięki długim obserwacjom za pomocą teleskopu kosmicznego Chandra i stosunkowo bliskiej (w kosmicznej skali) odległości do galaktyki.
Innym przykładem galaktyki z dwoma supermasywnymi czarnymi dziurami jest NGC 6420, odległa o 330 milionów lat świetlnych. Jednak w jej przypadku zaburzony kształt galaktyki i intensywnie zachodzące procesy formowania się gwiazd wyraźnie świadczą o niedawnym zderzeniu dwóch galaktyk.
Zdjęcia NGC 3393 pokazują natomiast normalną galaktykę spiralną, bez zaburzonego kształtu, więc odkrycie, że i jej nie ominęła galaktyczna kolizja, było niespodzianką. Najprawdopodobniej zderzyły się galaktyki znacznie różniące się rozmiarami. Aby to potwierdzić, naukowcy muszą wyznaczyć masy obu czarnych dziur, co wymaga dalszych obserwacji. Jeśli jedna z nich będzie mieć zdecydowanie mniejszą masę, będzie to świadczyć na korzyść teorii o zderzeniu dużej i małe galaktyki.
Wyniki badań grupy kierowanej przez Pepi Fabbiano (Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics w Cambridge) zostały opublikowane w elektronicznym wydaniu czasopisma „Nature”. Przypominają one rezultaty uzyskane przez inny zespół, kierowany przez Julię Comerford z University of Texas w Austin, który również bazował na obserwacjach za pomocą teleskopu Chandra. Grupa Comerford znalazła dwa źródła promieniowania rentgenowskiego, które mogą być supermasywnymi czarnymi dziurami w galaktyce odległej o około 2 miliardy lat świetlnych. W tym przypadku odległość między czarnymi dziurami to około 6500 lat świetlnych.
2 września 2011, Toruń
PAP
