Warto wiedzieć, że odporności na działanie koronawirusa nie nabywa się od razu po podaniu pierwszej czy drugiej dawki szczepionki. Kiedy więc szczepienie zaczyna być w pełni skuteczne i na jakie przywileje mogą liczyć zaszczepieni?

Eksperci alarmują, że aby uzyskać obiecywaną przez producenta szczepionki odporność, należy uzbroić się w cierpliwość. Po iniekcji organizm potrzebuje czasu, by wytworzyć maksymalną ochronę.

- Ta maksymalna ochrona przychodzi z czasem. Jakim? To zależy od tego, którą szczepionkę przeciw COVID-19 przyjąłeś - wyjaśnia dr Thomas Russo z Uniwersytetu w Buffalo w Nowym Jorku. Kiedy zatem uzyskujemy pełną odporność po preparatach Pfizera, Moderny, AstraZeneki oraz Johnson & Johnson?

W przypadku Pfizera - preparatu opartego na technologii mRNA, o pełnym zaszczepieniu mówi się dopiero po podaniu dwóch dawek szczepionki. Z badań klinicznych wynika, że po pierwszej dawce odporność wynosi ok. 52 proc., po drugiej wzrasta do 95 proc.

Jak informuje CDC, w przypadku tej szczepionki można uważać się za osobę w pełni zaszczepioną po upływie co najmniej 14 dni od podania drugiej dawki preparatu przeciw COVID-19.

W przypadku szczepionki Moderny jest podobnie. Badania kliniczne wykazały, że jej skuteczność w zapobieganiu objawowej infekcji SARS-CoV-2 wynosi 94,1 proc. CDC informuje, że pełna odporność następuje po co najmniej 14 dniach od przyjęcia drugiej dawki.

Szczepionka AstraZeneca jest preparatem wektorowym, który także wymaga podania dwóch dawek. Z badań klinicznych wynika, że jej skuteczność wynosi 76 proc. Podobnie jak w przypadku poprzednich dwóch preparatów, nabycie pełnej odporności po szczepionce AstraZeneca następuje po co najmniej 15 dniach od przyjęcia drugiej dawki preparatu.

Szczepionka Johnson & Johnson tak jest AstraZeneca, jest preparatem wektorowym. W przeciwieństwie do pozostałych trzech szczepionek przeciw COVID-19, które są stosowane w Polsce, J&J wymaga podania tylko jednej dawki. Ogólną skuteczność tej szczepionki ocenia się na 66 proc. Zdecydowanie wyższa jest jej skuteczność w zapobieganiu ciężkiemu przebiegowi COVID-19. W tym przypadku ochrona sięga 85,4 proc.

Podobnie jak w przypadku innych preparatów, szczepionka Janssen nie daje ochrony automatycznie po zaszczepieniu.

- Osoby zaszczepione tym preparatem zaczynają uzyskiwać istotny poziom ochrony od 28. dnia od podania. Trzeba więc odczekać 3 tyg. po podaniu tej dawki, aby swoista odpowiedź immunologiczna była wykształcona już na poziomie zapewniającym ochronę. To jest bardzo ważne, bo sporo osób po otrzymaniu szczepionki zakłada, że jest już bezpieczne i naraża się na zakażenie. Nie popełniajmy tego błędu - podkreśla biolog, dr Piotr Rzymski z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.

Dlaczego w przypadku szczepionki Johnson & Johnson pełna odporność na szczepionkę wytwarza się po 28 dniach, a po szczepionce AZ, Pfizera czy Moderny po upływie dwóch tygodni od podania drugiej dawki?

- Jest to bardzo trudne pytanie, na które jeszcze nie znamy odpowiedzi. Wydaje się jednak, że powód może być całkiem trywialny. Naukowiec, który wytwarza taką szczepionkę, musiał przyjąć sobie jakiś punkt końcowy, który będzie ustalał, czy ten poziom przeciwciał konieczny dla neutralizacji wirusa już jest obecny. Przypuszczam, że te dni informujące o pełnej odporności przyjmuje się arbitralnie. Podaje się je w badaniach, które miały ocenić skuteczność szczepionki i tak już zostaje - wyjaśnia w rozmowie z WP abcZdrowie immunolog i pulmonolog z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego dr hab. Wojciech Feleszko.

Lekarz dodaje, że szczepionki jednodawkowe to w medycynie rzadkość. W przypadku preparatu Johnson & Johnson potrzeba czasu, aby poznać jego pełną charakterystykę, ponieważ jest na rynku dopiero od kilku miesięcy.

- System kilku dawek szczepionki jest w medycynie bardzo powszechny, za to bardzo mało jest szczepionek jednodawkowych. Najczęściej spotyka się je w medycynie podróży. Przykładem może być szczepionka na dur brzuszny. W zasadzie do tej pory nie mieliśmy takich jednodawkowych szczepionek. Johnson & Johnson poszedł bardzo nowatorską drogą. Kwas nukleinowy obecny w tej szczepionce z czasem się replikuje i w związku z tym układ odpornościowy ma dłuższy czas na kontakt z tym antygenem, ale nie umiemy jeszcze powiedzieć, jak długi - dodaje lekarz.

Prof. Feleszko uważa, że nie należy porównywać ze sobą preparatów mRNA i wektorowych. Badania kliniczne były prowadzone osobno dla każdej szczepionki, w różnym czasie, w różnych regionach geograficznych, w obecności różnych wariantów koronawirusa, a zarazem w nieco odmienny sposób definiowano w nich umiarkowany, czy ciężki COVID-19.

Aby porównanie szczepionek było wiarygodne, należałoby wykonać specjalistyczne badania kliniczne, w których część uczestników zostałaby losowo przydzielona do grupy otrzymującej szczepionkę Pfizera, druga Moderny, trzecia AstraZeneca, a czwarta J & J i na tej podstawie porównać otrzymane wyniki.

Eksperci podkreślają, że osoby w pełni zaszczepione mogą czuć się w towarzystwie znacznie bezpieczniej niż te, które nie przyjęły preparatu chroniącego przed COVID-19. W związku z tym Amerykańskie Centrum Kontroli i Prewencji Chorób przedstawiło zalecenia dla osób w pełni zaszczepionych przeciw COVID-19.

Wynika z nich, że osoby w pełni zaszczepione, poza poczuciem bezpieczeństwa w pandemii, mogą liczyć też na dodatkowe przywileje. CDC pozwala zaszczepionym wrócić do wielu aktywności sprzed pandemii, między innymi:

* brać udział w niedużych spotkaniach na świeżym powietrzu oraz wewnątrz pomieszczeń - zarówno z osobami zaszczepionymi, jak i nie;

uczestniczyć w dużym wydarzeniu na świeżym powietrzu, jak koncert czy parada;

* odwiedzić niezatłoczoną instytucję kultury czy galerię handlową;

uczestniczyć w nabożeństwie bez limitu;

* wziąć udział w intensywnym treningu w zamkniętym pomieszczeniu.

Wszystkie powyższe czynności zaszczepieni mogą wykonywać bez konieczności zasłaniania ust i nosa, a także bez utrzymywania dystansu społecznego.

Jak wyjaśnia dr Bartosz Fiałek, popularyzator wiedzy medycznej, podobne kroki zaczyna podejmować się w Polsce. Osoby, które przyjęły szczepionkę przeciw COVID-19, nie wliczają się już do limitu gości podczas rodzinnej imprezy (np. komunii czy wesela).

- Jeśli podczas komunii czy innych imprez rodzinnych spotykać się będą osoby zaszczepione, to nie muszą się już stosować do zasad sanitarno-epidemiologicznych. Natomiast jeśli są to osoby niezaszczepione, to wówczas należy zachować maseczki i dystans społeczny - podkreśla lekarz.

Dr Fiałek uważa, że to, kiedy będziemy mogli wrócić do całkowitej normalności, zależy od nas.

- Wszystko będzie zależało od tego, jak będziemy się zachowywać. Jak się mówi - nasze zdrowie w naszych rękach. Analogicznie jest z sytuacją epidemiologiczną - to jak się potoczy na jesieni, zależy tylko od nas. Jeśli będziemy stosować się do zasad tam, gdzie trzeba, a luzować je tam, gdzie można, sytuacja będzie stabilna. Jeśli jednak puścimy wszystko samopas, wówczas czeka nas przyrost nowych zakażeń koronawirusem - podsumowuje dr Fiałek.

abcZdrowie.pl, 22 czerwca 2021