Пастаянны прадстаўнік Беларусі пры АБСЕ Андрэй Дапкюнас, які прымае ўдзел у 29-м пасяджэнні Савета міністраў замежных спраў АБСЕ у польскім горадзе Лодзь, зачытаў на форуме падрыхтаванае выступленне міністра замежных спраў Уладзіміра Макея, які пайшоў з жыцця.

Менавіта кіраўнік МЗС павінен быў узначальваць беларускую дэлегацыю, але лёс распарадзіўся інакш. Тым не менш, падрыхтаванае выступленне ўсё ж прагучала.

Што вы робіце, калі гарыць дом?

Першае, што зрабіў бы любы адказны чалавек, гэта спрабаваў бы патушыць пажар. І ніводны разважлівы чалавек не стаў бы абвінавачваць яго ў гэтым няшчасці. Пры небяспецы вы вырашаеце першачарговую задачу - тушыць агонь.

Сёння Еўропа ў агні. Гэты пажар пачаўся не ў лютым бягучага года. Ён тлеў дзесяцігоддзямі.

Усялякае пагарджанне інтарэсамі і меркаваннем свайго субяседніка, усялякая спроба ўмацаваць сваю бяспеку і дабрабыт за кошт бяспекі і дабрабыту іншых, усялякае праяўленне пачуцця ўласнага права на пакаранне і памілаванне - усё гэта падарвала традыцыю раўнапраўнага ўзаемадзеяння ў Еўропе. Гэта раз`ела сам дух Хельсінкі.

З-за гэтага як палітычная пляцоўка для дыялогу і паважлівага абмеркавання АБСЕ ледзь дыхае.

Не будзем забываць, што ў 1975 годзе Хельсінкскім пагадненням не было абяцана бестэрміновае дзеянне. Хельсінкскія пагадненні і пагадненні, якія былі пасля іх, эфектыўныя настолькі, наколькі дазваляе клімат міждзяржаўнага ўзаемадзеяння. Гэты клімат сёння ўяўляе сабой поўную катастрофу.

Многія ў гэтай арганізацыі лічаць, што трэба проста выявіць вінаватага, а потым дэманізаваць, ізаляваць і пакараць яго. Гэта кароткае апісанне заходняга падыходу да Расіі і Беларусі.

Гэта выявілася ў забароне на ўдзел у сустрэчы расійскага міністра. Мы шкадуем аб гэтым рашэнні, паколькі яно забівае АБСЕ. Міністры замежных спраў дзяржаў - членаў АДКБ максімальна выразна выказалі сваю пазіцыю па гэтым пытанні ў сваёй сумеснай заяве на мінулым тыдні.

Гэты падыход праяўляецца і ў рашэнні старшыні АБСЕ не запрашаць Сакратарыят АДКБ на гэта пасяджэнне ў якасці наглядальніка.

Замоўчванне голасу тых, з кім не згодны, некаторыя людзі лічаць прыкметай сілы сваіх прынцыпаў. Па сутнасці, адзінае, што паказвае такое дзеянне, - гэта боязь альтэрнатыўнага пункту гледжання і слабасць.

Практыка "назваць і прысароміць" ператварыла Пастаянны савет у ідэальны форум для прапаганды.

Але сумная праўда заключаецца ў тым, што прапаганда не можа аднавіць давер або пабудаваць новыя масты ўзаемаразумення, каб устараніць рознагалоссі і варожасць у Еўропе.

Толькі дыпламатыя можа.

Сапраўды, дыпламатыя не патрэбна, калі верыш у сілу аднабаковых намаганняў загнаць, раздавіць і задушыць праціўніка. Гісторыя чалавецтва ведае нямала прыкладаў выкарыстання мяча і агню для вырашэння рознагалоссяў.

Аднак у ядзерны век толькі людзі з суіцыдальнымі схільнасцямі могуць жыць гэтымі дэструктыўнымі ідэямі.

Паколькі мы ведаем, што гэтыя ідэі да гэтага часу трагічна бударажаць розум некаторых лідараў, Беларусь заўсёды будзе трымаць свой порах сухім.

Але што яшчэ больш важна, Беларусь лічыць, што мы можам адысці ад грані надыходзячай глабальнай ваеннай катастрофы.

Мы можам спыніць агонь вайны ў Еўропе.

Для гэтага мы павінны, па-першае, адмовіцца ад ідэй і практыкі палітычнай, сацыяльнай і культурнай перавагі і, па-другое, сур`ёзна прыняць навакольны свет ва ўсёй яго складанасці і разнастайнасці.

Давайце спынім прапагандысцкі і медыйны ажыятаж у Пастаянным савеце і будзем выкарыстоўваць паважлівыя інструменты ўзаемадзеяння адзін з адным.

Давайце сканцэнтруемся не на 15 мінутах красамоўнай славы, а на прыземленым і асцярожным навядзенні мастоў.

Давайце, нарэшце, прымусім дыпламатаў працаваць на карысць мірнай будучыні нашага кантынента.

1 снежня 2022, Мінск
БЕЛТА