У час перагавораў у пашыраным складзе Аляксандр Лукашэнка ў першую чаргу падзякаваў узбекскаму боку за традыцыйна цёплы прыём дэлегацыі і трапяткое стаўленне да беларусаў. «Я вельмі цаню гэта. У нас з вамі абсалютна даверлівыя, сяброўскія адносіны. Напэўна, ужо больш даверлівых не бывае», — заявіў Прэзідэнт.

«Мы з вялікай цікавасцю назіраем за тымі пераўтварэннямі, якія праходзяць ва Узбекістане. Адзінае, што вам трэба, — гэта час. Упушчана ў свой час было нямала. Вам даводзіцца, як вы правільна сказалі, даганяць, даганяць і даганяць, а гэта заўсёды няпроста. Але самае галоўнае, вы ведаеце, куды ісці. Вы развіваецеся ўзрушаючымі тэмпамі, — сказаў Аляксандр Лукашэнка. — Мы як вашыя сябры, блізкія браты заўсёды побач, таму што ўзбекскі і беларускі народы — гэта вельмі падобныя людзі, працавітыя, талерантныя. Самыя сапраўдныя працаўнікі. Гэта аснова нашых адносін».

Кіраўнік дзяржавы падкрэсліў, што беларускі бок задаволены тым, што наша брацкая рэспубліка — Узбекістан — інтэнсіўна развіваецца. «Мы зацікаўлены ў развіцці Узбекістана, таму што ўзялі ў Цэнтральнай Азіі вашу краіну за аснову», — падкрэсліў ён.

Моцную эканоміку, якой не страшныя ніякія ўзрушэнні, Прэзідэнт назваў падмуркам любой дзяржавы. Таму на парадку дня перагавораў Прэзідэнтаў — вельмі вялікі эканамічны блок. Паводле слоў Аляксандра Лукашэнкі, цяперашнія лічбы тавараабароту — амаль $600 млн. — не адпавядаюць існуючаму патэнцыялу, хоць і з’яўляюцца рэкордным паказчыкам. «У бліжэйшыя год-паўтара трэба выходзіць на $1 млрд і глядзець наперад, — падкрэсліў Прэзідэнт. — Пакуль ёсць згода паміж урадамі і кіраўнікамі дзяржаў, трэба многае зрабіць. Моладзь заўтра прыйдзе да ўлады — яна іншая. У іх няма гэтага досведу, яны не праходзілі гэты шлях, які мы прайшлі. У нас у памяці ёсць усё. Таму трэба гэты час не страціць».

Кіраўнік дзяржавы заявіў, што Беларусь гатова ўнесці свой уклад у мадэрнізацыю Узбекістана: «Тыя тэхналогіі, якія вам патрэбны на сёння і нават заўтра, яны ў нас ёсць. Не трэба нідзе хадзіць па свеце і кланяцца. Мы вам гэта прапануем з адкрытым сэрцам, нічога не патрабуючы ад вас. І запатрабаваць не можам: мы роўнавялікія, аднолькавыя краіны, што мы будзем сябар ад сябра патрабаваць. Толькі на добрай аснове мы можам з вамі супрацоўнічаць, і вы таксама з намі».

Аляксандр Лукашэнка прапанаваў актыўна ствараць сумесныя фармацэўтычныя вытворчасці. Узбекістан зацікаўлены ў пастаўках лекаў, таму гэты напрамак вельмі актуальны для рэспублікі. 

Старшыня Гродненскага аблвыканкама Уладзімір Каранік адзначыў, што бакі падрабязна абмяркоўваюць гэтае пытанне. Беларусь і Узбекістан хочуць прааналізаваць нарматыўную базу, каб спрасціць рэгістрацыю прэпаратаў, і скласці пералік найбольш запатрабаваных лекавых сродкаў. «З перспектывай продажу ў суседнія краіны», — сказаў губернатар.

«Што датычыцца тэхнічнай рэгістрацыі. Слухайце, у нас жа “дыктатура” — мы ж пытанне можам вырашыць хутка. Галоўнае, каб у вас была дамоўленасць, — адзначыў Аляксандр Лукашэнка. — Давайце разам гэта ствараць». У сваю чаргу Шаўкат Мірзіёеў запэўніў, што ўзбекскі бок гатовы прадаставіць гарантыі па набыцці беларускай фармацэўтычнай прадукцыі на неабходную колькасць гадоў. «Ваша якасць нас задавальняе», — заявіў ён.

Беларусь гатова падставіць плячо Узбекістану і ў ахове здароўя, асабліва ў галіне аховы мацярынства і дзяцінства. «Мы гатовы ад сябе адарваць, прыехаць, запусціць, як трэба гэту клініку, дапамагчы вам укамплектаваць, навучыць акушэрству вашых людзей. Але пакуль навучым, будзем вам дапамагаць. Мы заўсёды перад жанчынамі абавязаны нешта зрабіць», — сказаў Аляксандр Лукашэнка.

У сваю чаргу Шаўкат Мірзіёеў прапанаваў наладзіць сумесны выпуск БЕЛАЗаў ва Узбекістане. «Мы адкрыты. Не з усімі краінамі ў нас такая даверная, шчырая размова. Мы гаварылі больш за дзве гадзіны (у вузкім фармаце.) — мы пра ўсё пагаварылі. Але вы ведаеце, многае ад вас залежыць», — звярнуўся Шаўкат Мірзіёеў да членаў дэлегацый.

«Цяпер нам нічога не перашкаджае. Мы вельмі сур’ёзна настроены нарошчваць горна-металургічную галіну. Нам патрэбны БелАЗ. Нам ужо тут лакалізацыя патрэбна, сумеснае прадпрыемства трэба. Мы будзем будаваць медна-абагачальныя фабрыкі — трэцюю, чацвёртую, пятую. Гэта колькі машын нам трэба. Мы столькі гадоў навучалі нашых інжынераў, сярэдні персанал працаваць на БелАЗах. Чаму б нам сумесна не выпускаць гэтыя БелАЗы?» — спытаў Шаўкат Мірзіёеў.

Аляксандр Лукашэнка расказаў, што 2024 аб’яўлены ў Беларусі Годам якасці. «Гэта надоўга, не толькі адзін год», — падкрэсліў ён. Развіццю і мадэрнізацыі вытворчасцей у Беларусі зараз удзяляюць асаблівую ўвагу. Тым больш айчынная прадукцыя вельмі запатрабавана на суседніх рынках дзякуючы сваёй якасці.

Пры гэтым Беларусь гатова не проста пастаўляць тэхніку, але і ствараць на месцах сэрвісныя цэнтры для яе абслугоўвання. Такі досвед назапашаны ўжо даўно. «Было б выдатна. Калі ёсць сэрвіс, фермеры зусім па-іншаму ставяцца, — адзначыў Шаўкат Мірзіёеў. — У нас з 10 трактароў 5 — з Беларусі». Прэзідэнт Узбекістана даручыў сваёй дэлегацыі ўзяць гэтыя пытанні на асаблівы кантроль. «З 10, карацей, павінна быць 7», — дадаў Аляксандр Лукашэнка.

У час перагавораў прэзідэнты заслухалі даклады профільных міністраў аб тым, як развіваецца супрацоўніцтва па шэрагу напрамкаў, якія вынікі ўжо дасягнуты і што патрабуе неадкладнага рашэння. Узбекскі лідар разлічвае, што сёлетні візіт Аляксандра Лукашэнкі ва Узбекістан стане гістарычным. Бо краінам трэба надаць імпульс двухбаковаму супрацоўніцтву рэалізаваць шмат новых сумесных праектаў.

Прэзідэнты Беларусі і Узбекістана па выніках перагавораў у Ташкенце прынялі сумесную заяву. У ім Аляксандр Лукашэнка і Шаўкат Мірзіёеў адзначылі, што Беларусь і Узбекістан прадоўжаць прыкладаць намаганні для далейшага развіцця партнёрства.

Кіраўнікі дзяржаў падкрэслілі, што прыярытэтны напрамак беларуска-ўзбекскіх адносін — далейшае пашырэнне ўзаемавыгаднага гандлёва-эканамічнага супрацоўніцтва. Імі адзначана дадатная дынаміка аб’ёмаў двухбаковага гандлю, але разам з тым указана на наяўнасць значнага нявыкарыстанага патэнцыялу для павелічэння тавараабароту.

«Бакі пагадзіліся з важнасцю нарошчвання аб’ёмаў узаемнага гандлю і пашырэння яго наменклатуры шляхам уключэння ў тавараабарот прадукцыі з высокім дабаўленым коштам, фарміравання спрыяльных умоў для транзіту знешнегандлёвых грузаў, развіцця супрацоўніцтва паміж суб’ектамі прадпрымальніцтва, прыватнага сектара і рэгіёнамі дзвюх краін», — гаворыцца ў дакуменце.

Прэзідэнты таксама канстатавалі неабходнасць стварэння спрыяльных умоў для актыўнага развіцця механізмаў падтрымкі экспартна-імпартных аперацый, а таксама для правядзення на рэгулярнай аснове выставак прамысловай, сельскагаспадарчай, харчовай і тэхналагічнай прадукцыі, бізнес-форумаў, сустрэч і перагавораў паміж дзелавымі коламі.

Адным з прыярытэтных напрамкаў двухбаковага супрацоўніцтва прэзідэнты назвалі ўзаемадзеянне паміж рэгіёнамі. Падкрэслена прыярытэтнае значэнне супрацоўніцтва ў сельскай гаспадарцы, комплексным развіцці сувязей па лініі аграпрамысловых комплексаў, гарантавання харчовай бяспекі.

Кіраўнікі дзяржаў таксама пацвердзілі прыхільнасць да далейшага ўмацавання двухбаковых сувязей у культуры, адукацыі, навуцы, мастацтве, кінематаграфіі, турызме, маладзёжнай палітыцы і спорце. У 2024-2025 гадах бакі маюць намер арганізаваць Дні культуры Беларусі ва Узбекістане і Дні культуры Узбекістана ў Беларусі.

Аляксандр Лукашэнка і Шаўкат Мірзіёеў адзначылі неабходнасць нарошчвання супрацоўніцтва ў барацьбе з тэрарызмам, незаконным абаротам наркотыкаў і зброі, распаўсюджваннем зброі масавага знішчэння, іншымі выклікамі і пагрозамі рэгіянальнай і міжнароднай бяспецы. Бакі дамовіліся прадоўжыць узаемадзеянне на міжнароднай арэне і выказалі ўзаемнае імкненне да развіцця супрацоўніцтва ў ААН, СНД, ШАС і іншых глабальных і рэгіянальных структурах.

Па выніках перагавораў Аляксандр Лукашэнка заявіў журналістам, што Беларусь і Узбекістан пацвердзілі прынцыповую нацэленасць на выбудоўванне супрацоўніцтва ва ўсіх напрамках. Кіраўнік дзяржавы расказаў, што перагаворы прайшлі ў выключна адкрытай, дружалюбнай, брацкай абстаноўцы, былі змястоўнымі і рэзультатыўнымі. «Мы разгледзелі шырокі спектр пытанняў і пацвердзілі прынцыповую нацэленасць на выбудоўванне супрацоўніцтва ва ўсіх напрамках, дзе ў Мінска і Ташкента ёсць сумесныя праекты», — заявіў Аляксандр Лукашэнка.

Паводле яго слоў, у першую чаргу размова ідзе аб гандлёва-эканамічнай сферы. У цэлым краіны маюць тут неблагія вынікі. За мінулы год тавараабарот перавысіў новы гістарычны максімум паўмільярда долараў. 

«Тым не менш разумеем, што рэзервы вялікія», — падкрэсліў Прэзідэнт. Адзін з іх — стварэнне новых і пашырэнне ўжо існуючых партнёрскіх сувязей на ўзроўні абласцей дзвюх краін. «І форум рэгіёнаў, які прайшоў напярэдадні ў Ташкенце, гэта пацвердзіў. На жаль, за перыяд пандэміі кантакты недзе аслаблі. Але цяпер самы час іх аднавіць і напоўніць канкрэтнымі праектамі. Іх нямала», — заўважыў беларускі лідар.

У якасці прыярытэтных пытанняў у час перагавораў абмяркоўвалася паглыбленне вытворчай кааперацыі, стварэнне сумесных прадпрыемстваў, забеспячэнне спрыяльных умоў для абмену таварамі і паслугамі. «Пры гэтым у арганізацыі сумесных вытворчасцей мы нацэлены на доўгатэрміновае супрацоўніцтва і планамерную іх лакалізацыю, што забяспечыць стварэнне новых рабочых месц ва Узбекістане. Галоўныя арыенціры — імпартазамяшчэнне і тэхналагічны суверэнітэт, — сказаў Аляксандр Лукашэнка. — З улікам вытворчых і інтэлектуальных рэсурсаў нашых краін бачны патэнцыял у машынабудаванні, аграпрамысловым комплексе, лёгкай прамысловасці. Мы асобна спыніліся на тэме паглыблення кааперацыі ў сферы фармацэўтыкі, уключаючы пытанні вырабу ва Узбекістане беларускіх лекавых прэпаратаў і стварэння новых сумесных вытворчасцей».

Аляксандр Лукашэнка запрасіў свайго калегу наведаць Беларусь з візітам ужо сёлета і выказаў упэўненасць у тым, што пасля праведзеных у Ташкенце падрабязных і прынцыповых перагавораў бакі змогуць значна зрушыць наперад двухбаковае супрацоўніцтва на працягу года. «Думаю, мы за год значна больш зробім. Сёння ўсе зразумелі, у якім напрамку рухацца і як хутка трэба рухацца і вырашаць пытанні. Будзем падтрымліваць узбекскі народ і Узбекістан наколькі мы можам. Толькі каб вы дасягнулі мэт, якія вы перад сабой паставілі», — сказаў кіраўнік беларускай дзяржавы.

Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што Беларусь у супрацоўніцтве з іншымі краінамі прапануе шырокі парадак дня і асабліва пытанні, звязаныя з абменам тэхналогіямі. У той жа час апаненты і нядобразычліўцы часам ставяць пад сумненне тое, што Беларусь, будучы невялікай краінай, прапануе нейкія тэхналогіі. Кіраўнік дзяржавы ў сувязі з гэтым нагадаў, што ў Беларусі высокатэхналагічныя галіны былі развіты яшчэ з часоў Савецкага Саюза — так склаліся раздзяленне працы і вытворчая спецыялізацыя ў той агульнай дзяржаве.«Мы не растрацілі гэта за перыяд 1990-х гадоў і цяпер. Прэзідэнт (Узбекістана) гэта добра ведае, ён вельмі добра ведае Беларусь», — падкрэсліў беларускі лідэр.

Аляксандр Лукашэнка прывёў у прыклад магутную баваўняную вытворчасць у Беларусі, сыравінай для якой служыла якраз бавоўна з Узбекістана: «Адсюль атрымлівалі, перапрацоўвалі і пастаўлялі на экспарт, г.зн. мы пералапачвалі вялікую колькасць экспартнай прадукцыі. А для гэтага патрэбны былі высокія тэхналогіі. Бо за мяжой не купяць, калі дрэнна. Нам пашанцавала ў гэтым плане».

Кіраўнік дзяржавы таксама нагадаў, што Беларусь моцна пацярпела ў гады Вялікай Айчыннай вайны, і іншыя рэспублікі Саюза дапамагалі аднавіцца ў пасляваенныя гады, агульнымі намаганнямі была створана асноўная высокатэхналагічная індустрыяльная база. Усё гэта захавана і ў асноўным знаходзіцца ў руках дзяржавы. Вызначаныя высокія вынікі дасягнуты і ў сельскай гаспадарцы. «Я гэта кажу да таго, што сёння Беларусь мае ўсё тое, што сёння і заўтра трэба тэхналагічна Узбекістану. Гэта таму, што мы стаім на плячах гігантаў, якія стварылі тое, што мы сёння маем у Беларусі. І мы брацкія рэспублікі. Правільна сказаў». Прэзідэнт — «Беларусы і ўзбекі вельмі падобныя народы — талерантныя, гнуткія, яны не глядзяць у агарод чужым людзям, ні ў каго нічога не адбіраюць, не збіраюцца ваяваць. Мы працавітыя народы і гатовы сваё шчасце самі шукаць і знаходзіць».

Звязда, 8 лютага 2024