Інтэрв’ю было запісана ў Мінску 30 верасня. Кіраўнік дзяржавы папярэдне пагадзіўся на яго яшчэ 9 жніўня на сустрэчы з прадстаўнікамі грамадскасці, экспертнай супольнасці і медыя «Вялікая размова з Прэзідэнтам», дзе прысутнічала і прадстаўнік CNN. Яна прапанавала Аляксандру Лукашэнку адказаць на пытанні тэлекампаніі. «Я не выключаю гэтага. Пры адной умове: калі вы дасце ўсё, што я скажу, не купіруючы, не выразаючы, не дадаючы, — сказаў прэзідэнт. — Вось на гэтых умовах дамовіцеся з прэс-сакратаром».
Дамоўленасць сапраўды была. На стадыі ўзгаднення гаворка ішла менавіта аб тым, каб у інтэрнэце на сайце CNN інтэрв’ю было размешчанае без выключэнняў, а ў эфіры тэлеканала былі таксама паказаны некалькі паўнавартасных частак размовы. «Гэтыя пытанні былі імі пацверджаныя. Яны далі сваё дабро», — раней распавёў БелТА адзін з удзельнікаў працэсу.
У якасці інтэрв’юера выступіў старэйшы міжнародны аглядальнік тэлеканала CNN у Расіі, кіраўнік карпункта Мэцью Чанс, які, завяршыўшы інтэрв’ю, адразу паспяшаўся адхрысціцца ад ранейшых абяцанняў. «Мы ў CNN не прымаем ніякіх абмежаванняў з нагоды таго, як выкарыстоўваць матэрыялы інтэрв’ю, і будзем выкарыстоўваць гэтую здымку так, як палічым патрэбным», — заявіў ён.
Журналіст задаў пытанні, якія сталі ўжо традыцыйнымі для заходняй прэсы. У іх аснове — грубыя і адкрытыя фэйкі, большасць з якіх кіраўнік дзяржавы абвяргаў ужо не раз. Але былі і новыя, прычым зусім неверагодныя. Напрыклад, што мігрантаў у Беларусі шпігуюць наркотыкамі.
Тым не менш беларускі лідар максімальна адкрыта адказаў на ўсе пастаўленыя пытанні.
Сама падача ўжо гатовага матэрыялу ў эфіры CNN была падобная хутчэй не на інтэрв’ю, а на спехам змантаваны сюжэт. Большую частку сяміхвіліннага хронаметражу занялі розныя відэанарэзкі і аўтарскія заўвагі, поўныя ўжо звыклых штампаў пра Беларусь і яе прэзідэнта, якія набілі аскому: «апошні дыктатар Еўропы»," кіруе жалезным кулаком«, «рэжым»...
У прынцыпе, усё гэта можна было лёгка змантаваць і не прыязджаючы ў Мінск, асабліва ўлічваючы занепакоенасць журналіста з нагоды нейкіх не тых падыходаў беларускіх уладаў у барацьбе з каранавіруснай інфекцыі.
Відавочна, што мэтай Мэцью Чанса было не атрымаць адказы на пытанні і расказаць пра гэта аўдыторыі тэлеканала, а выключна самапіяр і адкрытая канфрантацыя ў парушэнне ўсіх канонаў журналістыкі. Ужо ў самым пачатку, прад’явіўшы заезджаныя фэйкі наконт парушэнняў правоў чалавека, журналіст прапанаваў Аляксандру Лукашэнку папрасіць прабачэння перад беларускім народам.
«Не, мне не хацелася б скарыстацца гэтай магчымасцю, — адрэзаў Прэзідэнт. — Думаю, што гэта наогул не актуальнае пытанне. У прынцыпе, мне выбачацца няма за што».
Аднак журналіст працягваў настойваць, казаў пра ўмовы ўтрымання затрыманых і абвінавачаных, спасылаючыся пры гэтым не на дакладныя крыніцы, вартыя даверу, а на звесткі з інтэрнэту і ад нейкіх праваабарончых арганізацый.
У адказ кіраўнік дзяржавы звярнуў увагу, што ў Беларусі няма ніводнага месца пазбаўлення волі, якое па ўмовах утрымання можна было б супаставіць з тым, што дзеецца ў Гуантанама або на іншых базах, якія Злучаныя Штаты Амерыкі і Вялікабрытанія стварылі ў краінах Усходняй Еўропы. «А што тычыцца нашых месцаў утрымання абвінавачаных або змешчаных пад следствам, паверце: яны не горш, чым у Злучаных Штатах і Вялікабрытаніі», — падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.
«Я б вам прапанаваў абмяркоўваць не меркаванні і заявы нейкіх эфемерных праваабарончых арганізацый, а канкрэтныя факты. Усё, што вы пералічылі, гэта фэйк і выдумкі», — падкрэсліў Прэзідэнт.
Падымаючы тэму пасадкі ў мінскім аэрапорце самалёта Ryanair, Мэцью Чанс ужо чарговым разам занядбаў нормамі журналісцкай этыкі і сфармуляваў пытанне з відавочным абвінаваўчым пасылам. «Вы будзеце працягваць настойваць, што была тэрарыстычная пагроза, або прызнаеце, што гэта была спецаперацыя, спланаваная вамі і беларускімі службамі бяспекі?»- спытаў прадстаўнік CNN.
«Я не збіраюся перад вамі нічога прызнаваць. Я не пад следствам. Таму вы выбірайце выразы на ўсялякі выпадак, — жорстка і ўпэўнена парыраваў прэзідэнт. — Я нядаўна казаў: калі б гэта была спланаваная нашымі спецслужбамі акцыя, калі б гэта было так, як вы кажаце, — вы мне ліслівіце. Таму што правесці спецслужбамі такую аперацыю і не парушыць ніводнага міжнароднага закона і нават інструкцыі — гэта дарагога варта. Таму гэта ваша выдумка».
«Калі вы баіцеся лётаць над нашай тэрыторыяй, магу вам асабіста гарантаваць поўную бяспеку. Але калі я і праваахоўныя органы будуць бачыць пагрозу беларускай дзяржаве, мы пасадзім тут любы самалёт — будзь то Вялікабрытаніі, будзь то Злучаных Штатаў Амерыкі», — дадаў Аляксандр Лукашэнка.
Вельмі ёміста кіраўнік дзяржавы адказаў і на здагадкі з нагоды выкарыстання беларускім бокам мігрантаў для помсты Еўрасаюзу: «вы мяне што, за вар’ята лічыце? Помсціць могуць толькі слабыя людзі. Прабачце за нясціпласць, я сябе слабаком не лічу».
Прэзідэнту было зададзенае пытанне адносна расійскіх вайсковых аб’ектаў на тэрыторыі Беларусі, і ці не ператворыцца краіна ў Заходні фарпост Расіі.
Адказваючы на адно з пытанняў, Аляксандр Лукашэнка таксама чарговы раз пацвердзіў, што ніякага гандлю суверэнітэтам і незалежнасцю ў беларуска-расійскіх адносінах і імкненні да інтэграцыі няма. «Што тычыцца таго, што Беларусь увойдзе ў склад ЗША, Вялікабрытаніі ці Расіі, гэта абсалютнае глупства. Мы з Пуціным, кіраўніцтва Расіі і Беларусі ў цэлым дастаткова разумныя, каб у рамках двух незалежных, суверэнных дзяржаў стварыць такі саюз, які будзе яшчэ мацней унітарнага ўтварэння», — запэўніў кіраўнік дзяржавы.
Як вядома БелТА, інтэрв’ю Аляксандра Лукашэнкі CNN працягвалася каля гадзіны. У эфір CNN патрапілі ўсяго некалькі прыведзеных вышэй урыўкаў гэтай гутаркі. Тым не менш гледачы могуць разлічваць на «недэмакратычнае» беларускае тэлебачанне. Ужо сёння ў вячэрнім эфіры «Беларусь 1» У 18: 00 можна будзе ўбачыць поўную версію без купюр.
Дзеля справядлівасці адзначым, што праз некалькі гадзін пасля гэтай публікацыі і прыкладна праз 8 гадзін пасля тэлеэфіру CNN усё ж выставіла ў сябе на сайце відэа з поўным інтэрв’ю кіраўніка беларускай дзяржавы і тэкставай расшыфроўкай на англійскай мове. Як гаворыцца, лепш позна, чым ніколі.
Звязда, 2 кастрычніка 2021
