Temperatura się podnosi, a zwierzęta wymierają. Zagrożonych jest już milion gatunków

Raport ONZ nie pozostawia najmniejszych złudzeń, ludzkie działania prowadzą w ekspresowym tempie do nieodwracalnych szkód w ekosystemie i bioróżnorodności. Wyginięciem zagrożonych jest obecnie milion gatunków zwierząt i roślin. I nikt nie jest w stanie powiedzieć jak bardzo tragiczne będą skutki naszej działalności, jeśli korporacje i rządy nie zmienią swoich praktyk, a zwykli ludzie swoich nawyków.

- W Polsce wyginięciem zagrożony jest choćby świerk – mówi Anna Sierpińska z redakcji "Nauka o klimacie". – Może to być za 10 lat, albo za 50 lat, ale jeśli klimat nadal będzie się ocieplał, to świerk, który nie lubi suchych i gorących warunków zniknie z Polski. Już teraz widać, że ten gatunek słabnie. Plaga kornika drukarza w Puszczy Białowieskiej, to skutek rosnących temperatur. Nie umiemy teraz powiedzieć, jaki efekt będzie miało zniknięcie tego gatunku drzewa. Wiadomo jednak, że rośliny i zwierzęta żyjące w delikatnym ekosystemie nie są w stanie zaadaptować się do tak szybko posuwających się zmian.

Raport ONZ pokazuje porażające skutki działalności człowieka. W ciągu najbliższych dekad milion gatunków zwierząt i roślin zagrożonych może bezpowrotnie zniknąć. Zagrożonych jest 25 proc. wszystkich gatunków, w tym 40 proc. płazów, 33 proc. koralowców i rekinów, i 30 proc. ssaków morskich.

Wymieranie gatunków prowadzi z kolei do zanikania bioróżnorodności, która jest podstawą dla przetrwania także gatunku ludzkiego. W ubiegłym stuleciu odsetek unikatowych gatunków uprawianych lokalnie spadł o 20 proc. Dalsze ujednolicanie się środowisk naturalnych może mieć niezwykle negatywne skutki. Gatunki inwazyjne mogą się dzięki temu rozprzestrzeniać szybciej i skuteczniej. Podobnie jest z chwastami i patogenami.

Zmiany wywoływane przez ludzkość w największej mierze są związane z produkcją żywności i wykorzystaniem paliw kopalnych (głównie ropy naftowej i węgla). Do dziś 75 proc. wszystkich środowisk lądowych i 66 proc. środowisk wodnych zostało poważnie naruszonych przez ludzką działalność. Ponad 1/3 wszystkich lądów i aż 75 proc. źródeł słodkiej wody przeznaczone jest na produkcję żywności, która odpowiada za 25 proc. emisji gazów cieplarnianych. Lasy i oceany są w stanie wchłonąć zaledwie 60 proc. wytwarzanego dwutlenku węgla, a w ciągu 20 lat z powierzchni ziemi zniknęło 100 mln hektarów lasów tropikalnych. Do tego wszystkiego ludzkość produkuje ogromne ilości plastiku. Od 1980 ilość plastikowych odpadów zwiększyła się dziesięciokrotnie!

Jednocześnie ludzkość będzie potrzebowała coraz więcej i więcej żywności. Światowa populacja zbliża się do 8 mld. Od roku 1970 (czyli w ciągu zaledwie 50 lat) liczba ludzi na świecie zwiększyła się dwukrotnie! Jednocześnie globalna ekonomia wzrosła 4-krotnie, a handel 10-krotnie dodatkowo zwiększając zapotrzebowanie na surowce i energię.

"Przeciętny Kowalski" może sam przyczynić się do poprawy sytuacji. Powinien ograniczyć jedzenie mięsa (jego produkcja wiąże się z emisją CO2), unikać korzystania z plastikowych jednorazówek i nie kupować produktów z olejem palmowym w składzie.

Raport ONZ mówi, że aby dotrzymać ustaleń porozumienia paryskiego i ograniczyć średni wzrost temperatury do 1,5 stopnia C ponad poziom przedindustrialny potrzebne jest "radykalne przeorganizowanie społeczeństw". Zmiany wprowadzane zarówno przez rządy jak i globalne korporacje powinny być fundamentalne, i opierać się na innych niż dotychczas wartościach i celach. Raport mówi o scenariuszach zakładających ograniczenie wzrostu populacji do niskiego i średniego, transformacji w produkcji i konsumpcji energii, pożywienia i wody.

Jeśli chcemy doprowadzić do sytuacji, w której jedyne zwierzęta na Ziemi to hodowane na przemysłową skalę krowy, świnie i drób, to jesteśmy na najlepszej drodze. Jeśli zamiast drzew, krzewów i kwiatów chcemy, aby jednymi roślinami były kukurydza i plamy uprawiane dla oleju palmowego, to świetnie nam idzie. Jeśli chcemy żyć na wielkim wysypisku plastiku, to nic nie musimy zmieniać. Jeśli natomiast chcemy cieszyć się pięknem przyrody i bogactwem gatunków, to czekają nas poważne zmiany.

Wirtualna Polska, 6 maja 2019