Вставить в блог

Скопируйте следующий код для вставки в Ваш блог

<div><a href="http://belarus.kz"><img src="http://belarus.kz/images/01_logo.gif" border="0"></a> За 15 пасляваенных гадоў Беларусь страціла паўмільёна насельніцтва <img height="280" align="left" width="196" style="margin: 6px; padding: 6px; border-width: 1px; border-style: solid;" title="Беларусь у савецка-польскіх міждзяржаўных адносінах. 1944-1959 / Анатоль Вялікі; манаграфія. — Мінск, 2010." alt="Беларусь у савецка-польскіх міждзяржаўных адносінах. 1944-1959 / Анатоль Вялікі; манаграфія. — Мінск, 2010." src="/xinha/plugins/ExtendedFileManager/demo_images/belastok.jpg" />Гісторык Анатоль Вялікі апісвае працэс перадачы Беласточчыны Польшчы ў сваёй манаграфіі. — Я закранаю пытанне вызначэння беларускага-польскага ўчастку савецка-польскай мяжы, яе дэлімітацыі (вызначэнне агульнага становішча і накірунку дзяржаўнай мяжы паміж сумежнымі краінамі шляхам перамоў) і дэмаркацыі (правядзенне лініі дзяржаўнай мяжы на мясцовасці з абазначэннем яе спецыяльнымі памежнымі знакамі), перасяленне беларусаў і палякаў. Анатоль Вялікі — кандыдат гістарычных навук, вядучы навуковы супрацоўнік Нацыянальнага архіва Беларусі. Аўтар даследаванняў «На раздарожжы. Беларусы і палякі ў час перасялення. 1944-1946»(2005), «Беларусь-Польшча ў ХХ ст.: невядомая рэпатрыяцыя» (2007). «НН»: І шмат было пераселеных? АВ: Перамяшчэнне насельніцтва з Польшчы і Беларусі ў 1940-1950-х гадах ішло як частка агульнаеўрапейскіх пасляваенных перамяшчэнняў: палякаў з заходніх абласцей Беларусі — у Польшчу, а беларусаў — з Польшчы ў БССР. У 1946 годзе гэты працэс штучна перарываецца Савецкім Саюзам. Але ў Беларусі застаецца значная колькасць палякаў. Убачыўшы тую нялюдскую ўладу, як яе называлі, яны хацелі ўз’яднацца са сваякамі ў Польшчы. Працэс узнавіўся толькі пасля смерці Сталіна. І з 1955 па 1959 адбывалася рэпатрыяцыя (вяртанне на радзіму ваеннапалонных, перамешчаных асобаў, бежанцаў, эмігрантаў з аднаўленнем у правах грамадзянства) палякаў з заходніх абласцей Беларусі ў Польшчу. Па розных падліках за дзве гэтыя хвалі выехала ад 500 да 600 тысяч чалавек. Гэта вялікая лічба. Гродзенскую вобласць у пасляваенны час пакінула каля 400 тысяч чалавек. «НН»: А ці шмат беларусаў з Польшчы прыехалі ў 1940-х гадах у БССР? АВ: У першую хвалю з 1944 па 1946 сюды прыехала толькі 20 тысяч беларусаў. А ў другую — літаральна дзесяткі вярнуліся. Рэпатрыяцыя была фактычна ў адзін бок. Бо разумелі, якая ўлада была ў БССР. Нават камуністычная Польшча стварала больш спрыяльныя ўмовы для беларусаў, якія жылі галоўным чынам на Беласточчыне. Цікавы факт, што з 1944 года палякі хацелі адкрыць консульствы ў Мінску, Гродне і Брэсце. Але кіраўніцтва Савецкага Саюза катэгарычна адмаўляла. І палякам дазволілі гэта зрабіць толькі ў 1972 годзе. А не дазвалялі, бо ў БССР знаходзілася шмат палякаў і былі праблемы з нацыянальнай меншасцю, хаця ў СССР такога паняцця і не існавала. «НН»: Вы засяроджваецеся на працэсе перадачы Беласточчыны Польшчы. Што новага раскрываеце? АВ: У манаграфіі друкуюцца новыя матэрыялы наконт тагачасных спрэчак аб плошчы тэрыторыі, якая мусіла адысці да Польшчы. Быў такі гісторык Майсей Грынблат. Яму ў свой час далі заданне вызначыць этнаграфічныя межы беларускага народа. Яго межы адпавядалі межам Максіма Гарэцкага, праведзеным у 1921 годзе. Яны ахоплівалі ўсю Беласточчыну, Сувалкі і г.д. Але ў 1940-х гадах вырашалася палітычнае пытанне. І ніхто не глядзеў на этнаграфічныя, гістарычныя, геаграфічныя моманты. Таксама вялася спрэчка аб Белавежскай пушчы. Яе падзялілі папалам. І беларусы, і палякі пачалі цягнуць гэтую коўдру кожны на сябе. Панамарэнка пісаў Молатаву, Сталіну, каб аддалі пушчу цалкам беларусам. І палякі пісалі Сталіну з просьбай аддаць ім пушчу. Гэта было не проста пытанне мяжы, а пытанне плошчы тэрыторыі, якая адыдзе. «НН»: Працэс перадачы Беласточчыны быў адначасным, ці пасля «даразаліся» кавалкі? АВ: Дэлімітацыя і дэмаркацыя праходзіла ў асноўным з 1946 па 1948. Апошняя дэмаркацыя адбылася ў 1949 годзе. І кожны раз усё адыходзіла на карысць Польшчы. Я адкрыю такую таямніцу, аб якой у кнізе толькі ўзгадваю. Калі мяжу дэмаркіравалі, Вярхоўны Савет павінен быў зацвердзіць такі крок. Вярхоўны Савет СССР зацвердзіў, але дакументы ў Беларусь не адаслаў. І да сёння ў нас няма ратыфікацыйных грамат, што мы дэмаркіравалі мяжу. І калі ў 1991 годзе ў Беларусь прыехаў міністр замежных спраў Польшчы Кшыштаф Скубішэўскі і прапанаваў падпісаць дакумент аб мяжы, што беларусы не маюць прэтэнзій, наш міністр замежных спраў Пётр Краўчанка «ўстаў на дыбы». «У нас ніякіх дакументаў няма. Таму пытанне застаецца адкрытым». І фармальна ён меў рацыю. Сп. Краўчанка тлумачыў гэта тым, што Беларусь не падпісвала і ратыфікавала дакументы. Але ўжо ў 1992 годзе, калі падпісвалася пагадненне паміж Беларуссю і Польшчай, падкрэслівалася, што ніякіх тэрытарыяльных прэтэнзій адзін да аднаго не маем. Такі казус паказвае ролю Беларусі ў савецкіх міжнародных стасунках. Беларускае кіраўніцтва да важных пытанняў не дапускалася. Гутарыў Кастусь Матушыч <a href="https://nn.by/" target="_blank">Наша Ніва,</a> 15 чэрвеня 2010 Ссылка на источник:<a href="">Перадача Беласточчыны Польшчы</a></div>

КонтактыЗаконодательствоНаши баннерыДобавить в избранноеПолезные ссылкиО проекте

Разработка сайта: веб-студия творческой группы "Весна".

Сделано Весной