Przed świętami dzieci robią pisanki nowymi technikami plastycznymi w jednym z krakowskich mieszkań, 16 bm.

Okres ten od wieków jest dla wiernych czasem skupienia, modlitwy, postów, pokuty i nawrócenia oraz składania jałmużny na rzecz ubogich, a także odwiedzania obłożnie chorych w domach przez kapłanów.

Wielki Tydzień w tradycji chrześcijańskiej pojawił się dopiero w IV wieku. Rozpoczyna go Niedziela Palmowa, a kończą nieszpory Wielkiej Niedzieli.

Poszczególne odłamy chrześcijaństwa wykształciły własną bogatą obrzędowość, związaną z okresem Wielkiego Tygodnia. Również w tradycji ludowej i regionalnej Wielki Tydzień zachował wiele zwyczajów.

Poniedziałek, wtorek i środa Wielkiego Tygodnia były dniami w sposób szczególny poświęconymi pojednaniu. Był to też czas wielkich porządków i przyozdabiania domów, które jednak należało zakończyć najpóźniej w Wielki Wtorek.

W tradycji katolickiej w Wielką Środę gasi się świece na ołtarzu, kościół staje się domem żałoby. W Wielki Czwartek milkną dzwony, które są zastępowane przez kołatki.

Najważniejszym okresem roku liturgicznego i Wielkiego Tygodnia jest Triduum Paschalne. Obejmuje ono czas od wieczornej mszy w Wielki Czwartek i trwa do nieszporów w Niedzielę Zmartwychwstania.

W Wielki Czwartek biskupi i królowie polscy obmywali nogi dwunastu biedakom na znak pokory i równości wobec Boga. Obrzęd ten - odprawiany na pamiątkę obmycia nóg apostołom przez Chrystusa podczas Ostatniej Wieczerzy - znany jest do dziś. W Rzymie papież każdego roku myje i całuje nogi dwunastu starcom; w Archikatedrze Warszawskiej rytuału tego dokona metropolita warszawski abp Kazimierz Nycz.

Dniem największej żałoby jest Wielki Piątek. Z ołtarzy znikają wtedy kwiaty i świece, puste są tabernakula, a obrazy z wizerunkiem Chrystusa - zasłonięte. Zachowała się wielowiekowa tradycja odsłaniania w Wielki Piątek w kościelnych nawach Grobów Chrystusa, odwiedzanych tłumnie przez wiernych.

Nieodłącznym elementem Wielkiego Tygodnia tradycyjnie pozostają kościelne widowiska pasyjne. Przedstawienia przypominają najważniejsze biblijne wydarzenia: wjazd Chrystusa do Jerozolimy, Ostatnią Wieczerzę, czuwanie w Ogrójcu, zdradę Judasza, sąd nad Jezusem, a wreszcie niesienie krzyża i śmierć.

Tegoroczna Droga Krzyżowa, która w Wielki Piątek przejdzie ulicami Warszawy, będzie również elementem przygotowania do beatyfikacji papieża Jana Pawła II, a poszczególne jej stacje będą nawiązywały do tekstów i homilii z jego nauczania. Na zakończenie Drogi Krzyżowej, przy kościele akademickim Św. Anny, słowo pasterskie wygłosi metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz.

Najsłynniejsze polskie widowiska pasyjne odbywają się co roku w Kalwarii Zebrzydowskiej, gdzie trwają prawie cały tydzień.

Stanisław Karnacewicz
17 kwetnia 2011, Warszawa, PAP