* Калі бралі ваду з калодзежа, катэгарычна забаранялася выліваць яе назад. Такія дзеянні тлумачыліся тым, што "адтуль" на нас глядзяць продкі.
* Пры будаўніцтве калодзежа ўлічвалі шэраг фактараў, выбіралі найбольш спрыяльны час. Звычайна пачатак работ прымяркоўвалі да маладзіка, раніцы. Такую справу не даручалі тым, за кім замацавалася кепская слава.
* Першую зямлю на месцы будучага калодзежа неабходна было выбраць у выглядзе крыжа. Затым у цэнтр крыжа (радзей — круга) вылівалі асвячоную на Хрышчэнне ваду і чыталі замовы. Таму, хто капаў зямлю, дарылі новую кашулю ці кавалак палатна, а ў калодзеж кідалі манеты.
* Першай вадой паілі ўсіх членаў сям'і, хатнюю жывёлу і птушку. Сачылі за тым, каб яе не выпіў хто-небудзь іншы і не забраў здароўе сям'і, дабрабыт.
* З прыходам хрысціянства выкарыстоўваць ваду з новага калодзежа можна было толькі пасля яе асвячэння.
* Чысціць калодзеж дазвалялася ў пэўныя дні года. Самым спрыяльным для гэтага днём быў пярэдадзень Івана Купалы: лічылася, што пасля гэтага вада ў калодзежы будзе асабліва карыснай і "здаровай". У паўночных рэгіёнах лічылі, што калодзеж неабходна чысціць перад Вялікаднем. Спрыяльным часам для гэтага лічыўся дзень святкавання Успення Багародзіцы — 28 жніўня. Забаранялася чысціць калодзежы пасля Узвіжання (27 верасня). Па ўяўленнях продкаў ластаўкі, каб перазімаваць, хаваюцца ў калодзежы ў міфічнай краіне Ірый (вырай).
* Забаранялася браць ваду, асабліва ў дні вялікіх свят, чужым людзям — каб не перадаць ім дабрабыт. Забаранялася хадзіць да калодзежа цяжарнай жанчыне, на працягу 40 дзён пасля родаў. Калі гэтая забарона парушалася, жанчына кідала ў калодзеж некалькі драбінак солі, каб вада не "сапсавалася". Забаранялася браць ваду з калодзежа ў дзень Благавешчання да ўзыходу сонца і раніцай на Юр'я, калі зямля "адпускае" атруту і робіць юраўскую расу атрутнай.
Аксана Катовіч, Янка Крук
Звязда
Кoличество переходов на страницу: 1098
| Версия для печати | Сообщить администратору | Сообщить об ошибке | Вставить в блог |
