Гэты ж механізм сацыяльнага узаемадзеяння прадугледжваў наведванне парадзіхі і дзіцяці жанчынамі-сваячкамі, сяброўкамі, суседкамі, што з'яулялася першапачатковым этапам сымвалічнага прыняцця нованароджанага ў калектыў сваякоў і суседзяў.
Карані гэтага звычаю звязаны, відавочна, з сямейна-родавымі перажыткамі і абшчынным ладам. У даследаваны ж перыяд наведванне парадзіхі жанчынамі, нягледзячы на шматлікія магічныя прыёмы, якімі яно суправаджалася, насіла ярка выяўлены практычны і гуманны характар.
У заходнім і некаторых раёнах усходняга Палесся бытаваў звычай, згодна з якім наведванне парадзіхі ажыццяўлялася на працягу двух тыдняў і больш. У большасці усходніх раёнау Беларусі наведванне доўжылася адзін тыдзень. На астатняй тэрыторыі Беларусі парадзіху наведвалі на працягу 3 - 4 дзён. Выкананне гэтых звычаяў строга кантралявалася нормамі звычаёвага права. Былі прадугледжаны пэўныя правілы паводзін і для гасцей, і для парадзіхі.
Практычны сэнс звычаяў наведвання заключаўся ў тым, што жанчыны прыносілі для парадзіхі (у асноўным) і яе сям'і высокакаларыйныя прадукты харчавання: яечню, хлеб, кашу, сыр, мёд, масла, на Палессі - яшчэ боршч, аладкі, варэнікі, сырнікі, кампот з сушаных чарніц (узвар).
Мужчынам і незамужнім дзяўчатам забаранялася хадзіць ў адведкі.
На Беларусі ў адзначаны перыяд выкананне звычаяў наведвання строга кантралявалася грамадскай думкай пэўнага калектыву. Так, асуджалася жанчына, якая не наведвала парадзіх, што ў свой час з аналагічнай мэтай прыходзілі да яе. У народнай этыцы былі выпрацаваны і для парадзіхі пэўныя правілы паводзін у час адведак. Згодна з этнаграфічнымі матэрыяламі, парадзіха, нават калі яна ўжо і была здаровая, ўбачыўшы гасцей, павінна была ўсё кінуць і хуценька легчы ў пасцель. Так яна прымала кожную наведвальніцу аж да хрышчэння дзіцяці.
Жанчыны аддавалі ежу з разнастайнымі пажаданнямі: «з'еш, каб заклалася месца ў жываце», «што выйшла з радзільніцы, то штоб папоўнілася», «малае прыміця, а на большае выбачайце», і іншыя. Парадзіха ж у сваю чэргу, як прынясуць ёй якую страву, павінна была тут жа пакаштаваць і пахваліць. Гэта трэба было зрабіць, па народным меркаванні, каб самой хутчэй набрацца сіл, а ў дзіцяці каб добра раслі зубкі.
У час адведак звычаем не прадугледжвалася застолле для жанчын, а калі яно ўсё ж было, то гаспадарыў (прыслужваў) муж. А так прысутнасць мужчын у хаце у гэты момант высмейвалася. Пра мужчыну, які выпадкова заходзіў у гэты час, потым па вёсцы казалі «ён пуп аблізаў». Звычайна парадзіха частавала (аддорвала) жанчын гарбузікамі, сушанымі чарніцамі, гарэхамі.
Характэрна, што, знаходзячыся ў адведках па некалькі гадзін, ніводная жанчына зусім не цікавілася нованароджаным, каб не пашкодзіць яго здароўю (не ўракці). Але бабка ўвесь час знаходзілася пры дзіцяці, як бы ахоўвала яго.
Калі ў незамужняй жанчыны з'яулялася незаконнанароджанае дзіця (байструк, крапіўнік, бахур), яна падвяргалася ўсеагульнаму асуджэнню, грамадскай ізаляцыі, да яе ў адведкі ніхто не хадзіў, акрамя павітухі і самай блізкай сяброўкі.
Кoличество переходов на страницу: 2287
| Версия для печати | Сообщить администратору | Сообщить об ошибке | Вставить в блог |
