Вярба — дрэва ці куст, які расце пераважна ў нізкіх месцах. У народнай культуры ўсходніх славян гэтая расліна з'яўляецца сімвалам росту і жыццёвай сілы, урадлівасці, сімвалам вясновага абуджэння прыроды. У дачыненні вярбы назіраецца падвоенасць, у залежнасці ад узросту дрэва: да маладога дрэўца ставяцца як да свяшчэннага, карыснага; старое дрэва выклікае насцярожанасць, яго звязваюць з нячыстай сілай, на яго "адсылаюць" хваробы.

* У народзе магічнай сілай валодалі не толькі асвячоныя на Вербніцу, але і проста маладыя галінкі вярбы, якія выкарыстоўвалі ў розных абрадах і рытуальных дзеяннях.

* У дзень святога Юрыя (6 мая) дзяўчаты плялі з вярбы вянкі, казалі: "каб прыбытак у хаце рос, як вярба вясной".

* Каб выйсці замуж і налета "стаць тоўстай" (г.зн. зацяжараць), неабходна было сплесці вянок і павязаць на сябе пояс з галінак вярбы.

* Невялікі пояс з галінак вярбы плялі на даёнку, каб малако "прыбывала".

* У некаторых рэгіёнах на Купалле менавіта вярбу дзяўчаты ўпрыгожвалі кветкамі, вадзілі вакол яе карагоды.

* Вядомы таксама абрад выклікання дажджу, падчас якога яго ўдзельнікі павінны былі ўбірацца ў галінкі вярбы.

* Шырока выкарыстоўвалі "старую" вярбу для перадачы сваіх хвароб. Для гэтага неабходна аперазаць сябе саламяным перавяслам, а потым употай ад усіх прыйсці да вярбы і аперазаць гэтым перавяслам яе, аддаць ёй сваю хваробу. Лічылася, што пасля гэтага вярба засохне, а хвароба адступіць.

* Той, хто лічыў сябе баязліўцам і жадаў пазбавіцца ад гэтай заганы, павінен быў у Вербную нядзелю пасля ранішняга набажэнства забіць у сцяну сваёй хаты галінку асвечанай вярбы. Лічылася, што такія дзеянні павінны былі адагнаць прыродную баязлівасць.

* Часам выконвалі абрад "вянчання" хваробы з вярбой: на вярбу ставілі запаленую свечку, чыталі спецыяльныя словы (замову), каб хвароба гэтак жа лёгка адышла, як лёгка прымаецца вярба.

* Практычна паўсюдна старую вярбу лічылі праклятым або "нячыстым" дрэвам. Існавала павер'е, што на вярбе з Вадохрышча да Вербнай нядзелі сядзіць чорт, які да гэтага дня жыве ў вадзе, а пасля гэтага дня пераходзіць у зямлю ці жыта.

* Нярэдка старую вярбу, схіленую над вадой, лічылі прытулкам вадзяніка, русалак і іншых "нячысцікаў", якія сядзяць на самым высокім дрэве і выглядваюць сабе ахвяру.

* Ва ўсходніх славян існавала павер'е, што ранняй вясной чэрці грэюцца менавіта на вярбе, а пасля таго, як галінкі вярбы пакінуць у храме ў Вербную нядзелю, яны трапляюць у ваду. Таму да Вербніцы забаранялася хадзіць у балоцістыя месцы, у вербны гушчар, у так званыя "гіблыя" месцы.

* Лічылася, што да веснавога Міколы нельга купацца, бо інакш з "чалавека вярба вырасце".

Аксана Катовіч, Янка Крук
Звязда, 21 ліпеня 2011

Версия для печати

Сообщить администратору

Сообщить об ошибке

Вставить в блог