____________________________________________________

— Думаю, што не. Гурт Pawa і многія іншыя каманды досыць часта выступаюць у Мінску і іншых гарадах. Ды і танцавальныя вечарыны, дзе любіць бавіць час моладзь, таксама праходзяць незалежна ад дзейнасці Дударскага клуба. Больш таго, Мінск перастаў быць сталіцай руху. Вельмі актыўна далучыліся да справы нашы сябры з Маладзечна, дзе танцы пад дуду таксама сталі рэгулярнымі.

— Магчыма, справа ў тым, што зараз больш дасканала распрацаваная сістэма навучання ігры на інструменце. Калі мы пачыналі адраджаць дуду, то многае напачатку рабілі шляхам спроб і памылак, да канца не разумеючы, у які бок ісці.

Сёння моладзь можа абапірацца на нашы напрацоўкі, звярнуцца па параду, пачытаць кнігі, паглядзець відэаўрокі «Дуда беларуская», якія я распрацаваў.

— Так, гэтыя запісы можна знайсці ў інтэрнэце ў вольным доступе. У іх я расказваю пра тое, як дуду выбіраць, наладжваць, як правільна музыканту трымаць паставу на сцэне. Урокі ўжо набралі шмат праглядаў, і сапраўды іх досыць актыўна каментуюць гледачы. Відэазапісы дазваляюць зразумець, як працуе «кухня» навучання ігры, з чым давядзецца сутыкнуцца музыканту-пачаткоўцу ў практыцы ў будучыні.

Нават на першым этапе важна ведаць асноўныя элементы канструкцыі дуды, эстэтыку кожнага з двух відаў, распаўсюджаных на Беларусі — трохбурдоннай мацянкі і так званай лепельскай, аднабурдоннай. Таму ўрокі хутчэй можна назваць дударскім «лікбезам», які пры жаданні можа ператварыцца ў занятак жыцця.

— Гэта важна для кожнага чалавека. Я гараджанін і люблю камфорт, але ў вёсцы пачуваюся сапраўды на сваім месцы. Тут жыццё ўспрымаецца па-іншаму, па-іншаму ставішся да працы. У горадзе мы многае атрымліваем, амаль не прыкладаючы намаганняў, таму больш лянуемся. А ў сваім доме ў вёсцы, каб было цёпла ў хаце, пра гэта трэба клапаціцца, прыкладаць намаганні. Каб была ежа на стале, таксама працаваць. Ды і людзі жывуць іншымі каштоўнасцямі, іх хвалююць больш жыццёва важныя пытанні, а не спрэчкі ў Фэйсбуку.

— Фалькларысты, якія прапагандуюць «чысціню» беларускай песні, часта наракаюць на тое, што гурты не заўсёды правільна прачытваюць матэрыял, непаважліва да яго ставяцца. Як ты адчуваеш, што з вашай музыкай усё ў парадку?

— Я маю добрага дарадцу, майстра і дудара, даследчыка інструмента Тодара Кашкурэвіча. Да яго меркавання прыслухоўваюся, яго заўвагі ўлічваю. Калі ён не сварыцца, не наракае, то ўсё добра. Так часцей за ўсё і атрымліваецца, але некалькі разоў ён досыць крытычна выказваўся пра нашы песні, бо ў сваёй працы мы імкнёмся спалучыць электроннае танцавальнае гучанне, электрагітару з традыцыйнай песняй. Але мне падаецца, што непавага да аўтэнтыкі — не ў яе правільным ці няправільным прачытанні. Непавага — у забыцці, у адкладанні, складванні ў шуфляду.

Любая форма, у якой мы сёння прадстаўляем народную песню, дае ёй магчымасць атрымаць новае жыццё, быць пачутай.

— Так, але тут важна правільна спалучаць яе з іншымі інструментамі, умела выбудоўваць кампазіцыю, працаваць з ёй. Бо, напрыклад, не заўсёды можна выкарыстоўваць гукі бурдона дуды. Гэта ж фактычна адна нота, якая гучыць увесь час і можа цалкам збянтэжыць музыкаў, якія граюць на іншых інструментах.

— Напэўна, проста прыйшоў час зрабіць нешта сваё. Відаць, кожны гурт, які працуе ў галіне народнай музыкі, праходзіць пэўныя этапы станаўлення. Мы пачынаем з простых сярэднявечных мелодый, граем акустыку, потым спрабуем «абнавіць» фальклорны матэрыял і ўжо пазней — калі ведаем, як працаваць з інструментамі, як будаваць кампазіцыю — звяртаемся да сваёй творчасці. Але не скажу, што Pawa надта зменіць гучанне. Музыка застанецца ў нашым стылі, проста тэксты і мелодыі будуць аўтарскія.

— Сёння на беларускай сцэне досыць многа гуртоў, падобных адзін на аднаго: часцей за ўсё яны граюць сярэднявечныя мелодыі, паўтараючы стыль «Старога Ольсы». Як ставішся да такіх «клонаў»?

— Не думаю, што варта іх успрымаць сур'ёзна як з'яву. Многія з такіх калектываў працуюць у асноўным як камерцыйныя: граюць на вяселлях, святах, фэстах, вузкіх рыцарскіх тусоўках. Проста рамяство дзеля прыбытку. Але я спадзяюся, што кожны з іх, прайшоўшы першыя этапы на сцэне, здолее стаць сапраўды цікавым праектам.

— Мне падаецца, што гэтая навуковасць, наадварот, звужае кола зацікаўленых. Калі мы пачыналі, важным быў перадусім энтузіязм, жаданне граць, вучыцца, майстраваць. А сёння мноства правілаў, пажаданняў ператвараюць кола дудароў у кола выбраных...

— Амаль. Тут важна мець шмат цярплівасці, жадання, энтузіязму. І — гэта галоўнае — пачуццё рытму. Калі наладзіць інструмент, каб ён гучаў больш-менш правільна, можна з дапамогай цюнара, то без пачуцця рытму не атрымаецца нічога. Калі я сам толькі пачынаў, то ад маіх заняткаў-спроб вельмі моцна пакутавалі суседзі і сябры — я тады яшчэ жыў з бацькамі ў гарадской кватэры. Граю ўжо больш як 15 гадоў, але сябры кажуць, што толькі пасля пятага года я пачаў больш-менш правільна абыходзіцца з дудой. Таму пачаткоўцам я пажадаю паслядоўнасці, цвёрдасці і настойлівасці, а іх атачэнню — моцнага цярпення. Спачатку давядзецца моцна напакутавацца.

vesіaluha@zvіazda.by
Крыніца, 6 красавіка 2017 года