Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка звярнуўся з Пасланнем да беларускага народа і Нацыянальнага сходу
На прамову ў Палац Рэспублікі (лакацыя, дарэчы, новая — раней пасланні заўсёды гучалі ў Авальнай зале Дома ўрада) запрошаныя больш за 2,5 тысячы чалавек, звычайна прысутнічаюць вышэйшыя службовыя асобы, члены ўрада, кіраўнікі органаў дзяржаўнага ўпраўлення, найбуйнейшых прадпрыемстваў, прадстаўнікі дыпкорпуса.
Першапачаткова пасланне планавалася на сярэдзіну красавіка, але было адкладзена — перш за ўсё па прычыне нявызначанасці сітуацыі ў свеце на фоне пандэміі каранавіруса і таго, які ўплыў гэта акажа на Беларусь. Да эпідэміі дадалася эканамічная нявызначанасць ва ўсім свеце. Усё гэта стварыла блок пытанняў, на якія ў той час адказу не было.
«Калі будзем адказваць, то толькі з нейкім прагнозам. А нам патрэбен дакладны прагноз. Яго сёння даць нельга. Таму трэба нейкі час, каб можна было прааналізаваць усе працэсы, якія адбываюцца ў краіне і за яе межамі, і тады ўжо нешта казаць народу», — казаў Аляксандр Лукашэнка ў красавіку падчас адной з рабочых паездак у рэгіёны.
Але на некаторыя фундаментальныя пытанні ўсё ж такі адказы былі. Напрыклад, у дачыненні да прэзідэнцкіх выбараў і Канстытуцыі.
«Тут можна адназначна сказаць, што мы іх будзем праводзіць па Канстытуцыі, як я і абяцаў», — падкрэсліваў тады беларускі лідар.
«Потым пытанне Канстытуцыі (яно ж не здымаецца). Тут адназначна можна адказаць, што мы ў новай пяцігодцы хутчэй за ўсё будзем мець новую Канстытуцыю», — распавядаў Прэзідэнт.
Тады быў агучаны і варыянт сумясціць Пасланне з перадвыбарчай праграмай дзеючага Прэзідэнта, тым самым пашырыўшы і зрабіўшы яго больш стратэгічным.
Учора на адкрыцці трэцяй пазачарговай сесіі Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Беларусі яе старшыня Уладзімір Андрэйчанка адзначыў, што ў адпаведнасці з указам ад 24 ліпеня № 294 сесія праводзіцца для заслухоўвання штогадовага паслання. Дэпутаты прагаласавалі за правядзенне сумеснага пасяджэння палат.
Аб тым, што ключавыя палажэнні Паслання лягуць у аснову фарміравання стратэгіі развіцця Беларусі ў новым пяцігоддзі, спікер ніжняй палаты парламента сказаў яшчэ на адкрыцці папярэдняй, другой сесіі.
Згодна з артыкулам 84 Канстытуцыі, Прэзідэнт звяртаецца з пасланнямі да народа аб становішчы ў дзяржаве і аб асноўных кірунках унутранай і знешняй палітыкі; звяртаецца са штогадовымі пасланнямі да Парламента, якія заслухоўваюцца без абмеркавання на пасяджэннях Палаты прадстаўнікоў і Савета Рэспублікі; мае права ўдзельнічаць у працы Парламента і яго органаў, выступаць перад імі ў любы час з прамовай ці паведамленнем.
«Трасе ўсю планету»
Сваю прамову кіраўнік дзяржавы пачаў з таго, што ў жыцці кожнай дзяржавы і ўсяго свету ў цэлым адбываюцца падзеі, якія беспрэцэдэнтна ўплываюць на ход гісторыі. 2020 год з самога яго пачатку аказаўся напоўненым шэрагам такіх падзей. Сёння яны даюць падставу заявіць аб безальтэрнатыўнай ролі моцнай дзяржавы ў жыцці нацыі.
Аляксандр Лукашэнка нагадаў аб сотнях тысяч жыццяў па ўсёй планеце, якія ўнесла пандэмія. Абрынуліся цэны на нафту, вярнуўся глабальны эканамічны крызіс, свет накрыла хваля пратэстаў і ўзброеных канфліктаў, затрашчаў па швах Еўрапейскі саюз.
«І гэта толькі пачатак! Каб зразумець, што адбываецца з намі, трэба разумець, што адбываецца вакол нас. Свет глабалізуецца, ступень узаемазалежнасці паміж дзяржавамі няўхільна расце. Агульнасусветныя выклікі і пагрозы закранаюць абсалютна ўсе дзяржавы свету без выключэння. У тым ліку і нас. Нават калі прырода іх узнікнення і прычыны зарадзіліся за тысячы кіламетраў ад нашых беларускіх межаў», — падкрэсліў Прэзідэнт.
Беларусь, якая знаходзіцца ў самым цэнтры Еўропы, — паўнавартасны ўдзельнік усіх асноўных міжнародных працэсаў. Трывалымі гандлёва-эканамічнымі ніткамі звязана з усімі рэгіёнамі свету. Менавіта таму сённяшнюю сітуацыю даводзіцца разглядаць у кантэксце міжнародных адносін.
«Для нас відавочна, што свет становіцца ўсё больш нестабільны і непрадказальны. Наколькі — ніхто сёння прадказаць не зможа. Прынцыповыя супярэчнасці паміж дзяржавамі і блокамі, назапашаныя за апошнія дзесяцігоддзі, пераходзяць у вострую канфліктную стадыю. За апошні час канчаткова ні адна з найважнейшых міжнародных праблем не была вырашана. Пандэмія агаліла ўсе сістэмныя праблемы. Гэтая тэма фактычна стала прыкрыццём для бесцырымоннай рэалізацыі асноўнымі сусветнымі гульцамі сваіх знешнепалітычных і гандлёва-эканамічных амбіцый. Прычым метадамі рознымі, не грэбуюць нічым, вы гэта назіраеце», — адзначыў кіраўнік дзяржавы.
Па яго словах, жорсткае супрацьстаянне па ўсіх франтах разгарнулася паміж найбуйнейшымі эканомікамі свету — ЗША, якія на працягу апошніх дзесяцігоддзяў фактычна з’яўляліся аднаасобным сусветным лідарам, і Кітаем, які ўварваўся ў сусветную эліту і выступае за рэальную шматпалярнасць. У баку ад гэтых працэсаў не засталіся Расія і Еўрапейскі саюз, якія таксама прэтэндуюць на галоўныя ролі.
«Словам, трасе ўсю планету. Пры тым што Японія, Карэя, Бразілія, Індыя, арабскі свет і шэраг іншых вядучых эканомік свайго слова яшчэ не сказалі. Пакуль не сказалі. Увесь свет пагрузіўся ў хаос гандлёвых войнаў, нацыянальнага пратэкцыянізму, палітычнага і інфармацыйнага супрацьстаяння. Інтэграцыйныя структуры перажываюць сістэмны крызіс. Некаторыя ўвогуле разваліліся і існуюць толькі на паперы. Наймагутнейшым індыкатарам гэтага працэсу ў ЕС стаў Брэксіт, а таксама абвастрэнне ўнутры саюза супярэчнасцяў паміж старой і новай Еўропай», — звярнуў увагу беларускі лідар.
Ён занепакоены ростам напружанасці ў ваеннай сферы, якая спараджае новы віток гонкі ўзбраенняў.
«Больш за траціну дзяржаў свету ўцягнутыя ва ўзброеныя канфлікты проста ці ўскосна. Задумваючыся над гэтым, разумееш, што наша планета паступова, але ўпэўнена скочваецца да прорвы. Здаецца, што дастаткова запаліць простую запалку — і планета выбухне. І самае жудаснае, што міжнародна-прававыя і шматбаковыя палітычныя інструменты ўрэгулявання, якімі мы так ганарыліся ў перыяд халоднай вайны, фактычна сталі анахранізмам і нікім не ўлічваюцца. Сусветныя кіруючыя эліты выпрацаваць новыя, на жаль, апынуліся не ў стане», — не стаў хаваць Аляксандр Лукашэнка.
Ён адзначыў, што разумныя палітыкі на ўсю моц кажуць аб вострым дэфіцыце паўнавартаснага дыялогу ў міжнародных адносінах. Але іх не чуюць. У гэтых умовах гандлёвыя канфлікты перацякаюць у палітычную і ваенную плоскасць, становяцца фактарам развіцця ўнутранай дэстабілізацыі асобных дзяржаў: ЗША ўступілі ў перыяд пастаяннай пратэстнай турбулентнасці, у Кітаі успыхнуў Ганконг, побач Тайвань стаў актыўна пераўзбройвацца, абвастрыліся супярэчнасці ў рэгіёне Паўднёва-Кітайскага мора, дзе сканцэнтраваны велізарныя запасы нафты і газу, абмаляваў становішча кіраўнік дзяржавы.
«Палыхнула на індыйска-кітайскай мяжы. Каб абараніць сябе, Кітай вымушаны актывізаваць ваеннае будаўніцтва. Заіскрыла на мяжы паміж Індыяй і Пакістанам — краінамі з ядзернай зброяй. Палаючыя ачагі нестабільнасці мы зноў назіраем у Паўночнай Афрыцы, на Блізкім Усходзе. Нагнятаюцца жарсці ў дачыненні да Ірана, Венесуэлы, Сірыі, іншых краін, якія дазваляюць сабе незалежную свабодалюбівую палітыку», — нагадаў Аляксандр Лукашэнка.
Ён упэўнены, што і на постсавецкай прасторы дзесяцігоддзямі не вырашаецца маса застарэлых канфліктаў — Прыднястроўе, каўказскі клубок супярэчнасцяў, армяна-азербайджанскі канфлікт. Да іх дадалася Украіна.
«І вось на гэтым геапалітычным разломе сёння знаходзіцца Беларусь — адзінае спакойнае звяно ў цэнтры Еўразіі, якое жыве сваім розумам. Таму мы сёння на разрыў!» — падкрэсліў Прэзідэнт.
«Беларусь не сябруе з кімсьці супраць кагосьці»
«І Расія баіцца нас страціць — бо акрамя нас у яе не засталося па-сапраўднаму блізкіх саюзнікаў. І Захад апошнім часам стаў праяўляць да нас усё больш прадметную цікавасць. Ды і Кітай сур’ёзна разлічвае на нас. Наш адказ усім вядомы: Беларусь не сябруе з кімсьці супраць кагосьці», — заявіў Прэзідэнт.
Ён падкрэсліў, што наша краіна выступае за шматвектарнасць, паслядоўную і прадказальную знешнюю палітыку.
Але пры гэтым, па яго словах, Расія заўсёды «была, ёсць і будзе нашым найбліжэйшым саюзнікам, хто б ні быў ва ўладзе ў Беларусі ці Расіі». «Гэта непераадольны фактар. Гэта глыбока ўнутры нашых народаў, нягледзячы на тое, што братэрскія адносіны з намі памяняла на «партнёрскія». А дарэмна» — сказаў Лукашэнка.
Прэзідэнт запэўніў, што стратэгічнае партнёрства мы будзем будаваць і з Кітаем, і з Захадам, і з ЗША, нашымі суседзямі, а таксама краінамі далёкай дугі.
«Мы і далей будзем вырашаць міжнародныя праблемы выключна мірным шляхам і, калі папросяць, гатовыя працягнуць руку дапамогі іншым дзяржавам. Мы нікому ні на якія праблемы не навязваліся і навязвацца не збіраемся», — адзначыў лідар краіны.
Ён нагадаў, што за краінай замацавалася званне донара бяспекі для еўрапейскага дома, да нас праяўляюць вялікі інтарэс у міжнароднай суполцы, з намі хочуць мець справу самыя адказныя сусветныя гульцы.
Прэзідэнт пра пандэмію: На кожным этапе барацьбы з гэтай бядой былі прынятыя адэкватныя меры
Кіраўнік дзяржавы адзначыў, што самым складаным выклікам для міжнародных сувязяў стала эпідэмія.
«Яна сур’ёзна праверыла на трываласць і наша грамадства, — сказаў ён. — Асноўная выснова: мы вытрымалі гэты экзамен і справіліся з гэтай бядой! Хто не аслеп, гэта бачыць!»
Аляксандр Лукашэнка спыніўся на тым, як усё развівалася ў нашай краіне падчас пандэміі каранавіруса. Сусветны вопыт барацьбы з атыповай пнеўманіяй SARS ў 2003 годзе, свіным грыпам у 2009-м, ліхаманкай Эбола ў 2014-м і шэрагам больш дробных інфекцый дазволіў увайсці ў новую пандэмію больш-менш падрыхтаванымі, лічыць ён.
«Не апошнюю ролю выканалі ўдумлівы падыход да развіцця аховы здароўя і рэалізацыя шэрагу буйных праграм мадэрнізацыі, —адзначыў ён. — Нашымі плюсамі сталі захаваныя інфекцыйныя бальніцы, санітарныя службы, дастатковы ложкавы фонд, забяспечанасць дыягнастычным і лячэбным абсталяваннем».
Галоўнымі мінусамі і небяспекай Прэзідэнт назваў невядомасць новага віруса, масавы характар яго распаўсюджвання і адсутнасць адзіных апрабаваных методык лячэння.
«Але на другой шалі вагаў, якая ў выніку пераважыла, у нас былі беларуская навука, самаадданасць лекараў і самае галоўнае — годныя паводзіны грамадзян, асабліва старых, — заўважыў беларускі лідар. — У нашых шпіталях не «сартавалі» хворых, як на фронце: «маладзейшы, мацнейшы — будзе жыць, будзем лячыць, ратуем. А гэта стары, ён і так адыйдзе»…
Па словах кіраўніка дзяржавы, на кожным этапе барацьбы з гэтай бядой былі прынятыя адэкватныя меры.
«Гэта тое, што цяпер называюць асаблівым шляхам Беларусі. І сёння ўсе краіны прызнаюць, што мы паступілі правільна, — сказаў Прэзідэнт. — Але які ціск быў у пачатку! Шаблонныя для ўсіх краін рэкамендацыі СААЗ — неадкладны каранцін, каменданцкая гадзіна, закрыццё межаў, спыненне прадпрыемстваў. Як вы разумееце сёння — на гэта я пайсці не мог».
Аляксандр Лукашэнка нагадаў, што кожны дзень ён вымушаны быў тлумачыць свае крокі, спрабаваў дастукацца да кожнага беларуса, даваў зразумець: спыненне, ізаляцыя — пагроза для нацыі і дзяржавы.
«Быў абраны іншы шлях — шлях цяжкай ачаговай барацьбы з інфекцыяй. Мы зрабілі ўпор на прэвентыўнае выяўленне асоб з каранавірусам і іх кантактаў шляхам лабараторнага тэставання. У самыя кароткія тэрміны былі распрацаваны падрабязныя планы і праведзена перапрафіляванне наяўнага ложкавага фонду. Паралельна быў арганізаваны санітарны кантроль на ўсіх межах, наладжаны рэгістрацыя і наступнае назіранне грамадзян, якія прыбылі з неспрыяльных рэгіёнаў. Пры найменшым падазрэнні ўсіх ізалявалі на 14 дзён пад роспіс», — пералічыў захады дзяжавы яе кіраўнік.
Ён дадаў, што ў кругласутачным рэжыме праводзілася эпідрасследаванне па кожным выпадку захворвання на каранавірус.
Аператыўна ўкаранілі правілы сацыяльнага дыстанцыравання і дадатковую дэзінфекцыю ў грамадскім транспарце, на вакзалах, у гасцініцах і іншых месцах збору людзей. Штодня з улікам абмену з калегамі з іншых краін самай свежай інфармацыяй і ўласнага досведу абнаўлялі пратаколы лячэння пацыентаў.
«Мінздароўя працавала як аператыўны штаб. Урачы круціліся як маглі. Быў узмоцнены рэжым назірання за станам здароўя школьнікаў, студэнтаў і дзяцей, якія наведваюць дзіцячыя сады. Працягваліся школьныя канікулы. Выкарыстоўваліся тэхналогіі дыстанцыйнага навучання, якое сталі аператыўна ўкараняць. На працягу аднаго-двух тыдняў мабілізавалі сотні прамысловых прадпрыемстваў на выпуск медыцынскіх масак, рэспіратараў, халатаў, антысептыкаў, лінейкі лекаў», — працягнуў Аляксандр Лукашэнка.
Ён зноў падзякаваў кіраўніцтву КНР за дапамогу ў гэтай сітуацыі. У выніку нам не прыйшлося прыстасоўваць спартыўныя збудаванні і гандлёвыя цэнтры для аказання медыцынскай дапамогі.
«Мы задзейнічалі толькі палову ложкавага фонду, які быў зарэзерваваны, — падсумаваў Аляксандр Лукашэнка. — У нас на ШВЛ знаходзілася не больш за 10–11 працэнтаў хворых ад наяўнасці гэтых апаратаў штучнай вентыляцыі лёгкіх».
Прэзідэнт прызнаў, што не ўсё было гладка. Па яго словах, у такім напружанні немагчыма было абысціся без лакальных памылак і перагібаў.
«Многія людзі былі незадаволеныя. Але галоўнае — адэкватная рэакцыя з боку ўлады на крытыку, — лічыць Прэзідэнт. — Мы імгненна стараліся выправіць недахопы. Уся вертыкаль улады працавала зладжана. Прэзідэнт штодня раніцай і ўвечары прымаў справаздачы штабоў і каардынаваў усю працу ўрада і рэгіёнаў».
Аляксандр Лукашэнка падзякаваў кіраўінкам рэгіёнаў і дадаў, што попыт з кадраў быў арганізаваны па стандартах ваеннага часу, але без хаосу і панікі.
«Кожны ведаў, што яму рабіць, дзе рабіць і ў які час. Дапамога Віцебску, потым мінчанам, «кавідныя» надбаўкі медыцынскім і сацыяльным работнікам — яскравыя таму прыклады, — сказаў ён. — Асобная падзяка нашым людзям. Не паддаліся масавай паніцы, абаранілі пажылых грамадзян, праявілі велізарную самаадданасць у дапамозе медыкам — бясплатныя абеды, спонсарскія ахвяраванні, валанцёрства. Даказалі чалавечнасць беларусаў і адзінства грамадства перад тварам бяды».
Асабліва падзякаваў Прэзідэнт дэпутатам парламента.
«Вы выратавалі асноўную масу нашых старых, — звярнуўся ён да народных абраннікаў. — У нас 150 з лішнім дамоў састарэлых, і гэта была зона адказнасці ваша... Сённяшні склад парламента будзе ганарыцца сваім подзвігам».
«Трэба давяраць — урачам, спецыялістам і ўладзе»
Па словах кіраўніка дзяржавы, пасля пандэміі прыйшоў час атрымаць урокі і зрабіць высновы. Першае: ніколі нельга верыць чуткам і паддавацца паніцы. Неабходна спакойна, разумна рэагаваць і думаць сваёй галавой. І не варта слепа капіяваць чужыя рэцэпты.
«А яшчэ, калі хочаце, трэба давяраць. Давяраць лекарам, спецыялістам і — прабачце мяне за гэты выраз — давяраць уладзе, калі вы яе абралі», — дадаў кіраўнік дзяржавы.
Ён выказаў перакананне, што ў краіне неабходна больш актыўна праектаваць і будаваць новыя аб’екты аховы здароўя і далей развіваць сваю вытворчасць лекаў. Пандэмія прадэманстравала, наколькі гэта перспектыўны кірунак. На коне — мільярды долараў.
«А ўспомніце, літаральна паўтары пяцігодкі таму мы стваралі ўсяго 13 працэнтаў уласных лекаў. І тады Прэзідэнт паставіў жорсткую задачу: 50 працэнтаў, не меней. Сёння маем 60!», — нагадаў Прэзідэнт.
Жыццё паказала правільнасць стварэння сістэмы міжраённых медыцынскіх цэнтраў (так званых апорных клінік — яны будуць развівацца), а таксама перааснашчэння службаў хуткай і неадкладнай дапамогі. Гэтую працу Аляксандр Лукашэнка даручыў завяршыць максімальна хутка. На гэта будуць накіраваныя ўсе сродкі, выдзеленыя міжнароднымі фінансавымі арганізацыямі. У тым ліку працягнецца абсталяванне рэгіянальных клінік камп’ютарнымі тамографамі — у неабходнасці гэтага ўжо ўпэўніліся ўсе.
Па словах беларускага лідара, стварэнне «кантакт-груп», аснашчаных транспартам і абсталяваннем, істотна павысіла магчымасці першаснага звяна. І цяпер трэба знайсці месца падобным мабільным групам у сістэме аказання медыцынскай дапамогі.
«Гэта ўжо навацыя, якой у свеце не было. Людзі, якія лячыліся амбулаторна, знаходзіліся пад распіску, ізаляваныя, пастаянна былі ў полі зроку кантакт-груп. Толькі ў Мінску на піку нам давялося трымаць 700 экіпажаў зноў створаных, якія кантралявалі гэтых людзей на амбулаторным лячэнні. І кантралявалі вельмі эфектыўна», — расказаў Прэзідэнт.
«Крызіс — гэта не толькі бяда, але і час вялікіх магчымасцяў»
Прэзідэнт падкрэсліў, што сёння трэба як мага хутчэй ліквідаваць уплыў пандэміі на эканоміку.
«Вы бачыце, якая сітуацыя ў свеце: закрыццё межаў, масавае банкруцтва, дзікае беспрацоўе. Інтэграцыйныя структуры і блокі, па сутнасці, паралізаваныя. Літаральна за два-тры месяцы разбураныя самыя ўстойлівыя сувязі. Адбываецца тое, аб чым не маглі падумаць нават перакананыя песімісты. Практычна ўсе эксперты прагназуюць працяглую рэцэсію і абвал», — заявіў ён.
На яго думку, ліберальная эканамічная мадэль ужо дакладна з ёй не справіцца. Нават у Амерыцы Прэзідэнт на працягу сутак давёў прамы дзяржзаказ да прыватных кампаній, калі было неабходна.
Аляксандр Лукашэнка зноў паўтарыў, што нават у гэтай няпростай сітуацыі Беларусь не зачыніла прадпрыемствы, а накіравала з бюджэту дадаткова паўмільярда рублёў тым, хто асабліва меў патрэбу ў падтрымцы дзяржавы.
«І гэта ва ўмовах, калі з-за нафтавых разборак з Расіяй бюджэт недаатрымаў паўтара мільярда рублёў, — заявіў кіраўнік краіны. — Мэта адна — выратаваць краіну і захаваць працоўныя месцы, не страціўшы даходы. Скажу прама: не да раскошы».
«Крызіс — гэта не толькі бяда, але і час вялікіх магчымасцяў, — канстатаваў Прэзідэнт. — У нас ёсць шанцы прыбавіць — эпідэмія агаліла рынкі, і з’явілася перспектыва па многіх таварах заняць новыя нішы.
Таму, чаго б гэта ні каштавала, ураду і Нацыянальнаму банку неабходна ўсе рэсурсы і рэзервы накіраваць у рэальны сектар эканомікі».
«Толькі мы самі можам сябе выратаваць!»
Прэзідэнт упэўнены, што цяпер нельга нічога разбурыць, трэба абараніць людзей і прасоўваць эканоміку наперад хоць бы на тры-чатыры працэнты штогод, бо гэта сярэднесусветныя тэмпы росту. Аляксандр Лукашэнка пералічыў шэраг задач як у наступнай пяцігодцы яго дасягнуць.
«Вынікі бягучага перыяду паказалі, што высокая знешняя залежнасць ад адной-дзвюх краін ставіць нас у слабае становішча. З-за гандлёвых войнаў, несправядлівых цэн, дарагіх крэдытаў краіна страціла дзевяць з паловай мільярдаў долараў эканамічнага росту за пяць гадоў. А гэта — пенсіі, стыпендыі, зарплаты бюджэтнікаў, падтрымка сем’яў», — нагадаў кіраўнік краіны і сказаў, што з гэтага зрабілі высновы — рэалізуем стратэгію.
Каб да 2025 года ўплыў такіх фактараў быў мінімальны, уводзяць новую інфраструктуру паставак нафты і газу, дыверсіфікуюць крэдытны партфель і таварныя патокі, асвойваюць новыя экспартныя рынкі.
«Самая магутная і бяспечная крыніца росту эканомікі — гэта інвестыцыі. Шмат сёння кажуць, у тым ліку нашы "альтэрнатыўшчыкі", што да нас лінуць інвестары звонку. І калі аддадзім ім свае прадпрыемствы, то Беларусь ператворыцца ў райскі куток», — сказаў лідар краіны і прапанаваў паглядзець на гэта з рэальных пазіцый.
ВУП ЗША ў другім квартале гэтага года, нягледзячы на велізарныя пакеты стымулаў, упаў на рэкордныя 33 працэнты. Гэта значыць, вядучая эканоміка свету абвалілася адразу на траціну. Прэзідэнт прывёў лічбы падзенняў сусветных эканомік. ВУП Германіі скараціўся на 12 працэнтаў і па сваім памеры вярнуўся на ўзровень 2011 года. Гэта значыць, адляцеў на 10 гадоў назад. Іспанія вярнулася ў 2002 год (мінус 22 працэнты), а Італія адкінутая наогул у пачатак 90-х гадоў (мінус 17 працэнтаў).
Для параўнання: нямецкае падзенне — гэта дзве гадавыя эканомікі Беларусі.
«Ну і куды, як вы думаеце, пойдуць у гэтых умовах амерыканскія, нямецкія, ды і расійскія інвестыцыі? Вядома, на аднаўленне сваіх краін. Не будзьце наіўнымі — яны застануцца дома. Думаць, што яны прыбягуць у Беларусь і будуць нас падымаць — гэта верх глупства і фактычна шлях да самазнішчэння. Не трэба ўводзіць народ у зман, калі ў свеце пануе эканамічны нацыяналізм. І самы яркі прыклад — лозунг «Амерыка вышэй за ўсё!» — задаў рытарычнае пытанне Аляксандр Лукашэнка.
Прэзідэнт адзначыў, што «толькі мы самі можам сябе выратаваць!» Наш валавы прадукт у першым паўгоддзі скараціўся ўсяго на 1,7 працэнта. Ужо ў чэрвені эканоміка прыбавіла, прырасла на адну дзясятую, а экспарт тавараў — адразу на 1,5 пункта.
«Пералом негатыўнай дынамікі намеціўся. Трэба прыбаўляць! Адбылося гэта таму, што мы, не закрыўшыся, стваралі тавар. Калі людзі вышлі ім спатрэбіўся тавар. Людзі купілі беларускае», — расказаў Аляксандр Лукашэнка.
Інвестыцыі не адну пяцігодку з’яўляюцца нашым прыярытэтам.
З 2016 года ў Беларусі створана трыста тысяч новых працоўных месцаў. Нават ва ўмовах пандэміі не дапушчана масавага беспрацоўя. Колькасць вакансій стабільна перавышае попыт на іх.
«Калі 10–15 гадоў таму мы казалі пра інвестыцыі дзеля інвестыцый, каб стварыць працоўныя месцы, то сёння нам такія інвестыцыі не патрэбныя. Будаваць будзем тыя вытворчасці, якія выпускаюць канкурэнтаздольную прадукцыю і прыносяць прыбытак. Але працаваць яны будуць у роўных умовах з айчыннымі прадпрыемствамі», — паставіў прыярытэт Аляксандр Лукашэнка.
«У кожнай вобласці неабходна рэалізаваць па адным буйным праекце»
Фармуючы новую пяцігодку, павінны ўзяць добры прыклад з савецкіх времëн, вопыт Кітая, Японіі, калі быў цвёрды план: выразна распісаны інвестыцыйныя аб’екты, аб’ёмы фінансавання, іх крыніцы, дысцыпліна. Толькі так можна вырашыць праблему раўнамернага развіцця рэгіёнаў і размеркавання прадукцыйных сіл.
У кожнай вобласці неабходна рэалізаваць па адным буйным праекце, у Мінску — два.
«Па прыкладзе «Гродна Азот» яны павінны быць дэталёва пралічаны і забяспечаны крыніцамі фінансавання. Плюс у кожным раёне трэба пабудаваць па адным-двух «сярэдніх» аб’ектах у вытворчай сферы. Такія прыклады ёсць: Петрыкаў, Любань, Смаргонь, Мёры. Гэта гіганцкія аб’екты. Такія ў раёнах не патрэбныя, там не будзе працоўных сіл», — выказаў думку кіраўнік краіны.
Пры гэтым не ўсюды трэба іх прыйдзецца будаваць з нуля, у чыстым полі. Практычна ва ўсіх раёнах краіны ёсць свабодныя вытворчыя пляцоўкі, якія варта задзейнічаць.
«Людзі ў глыбінцы павінны мець камфортныя ўмовы для жыцця»
За наступную пяцігодку мы цалкам завершым мадэрнізацыю вёскі.
«Неперспектыўных вёсак у нашай краіне быць не павінна! Гэта задача не толькі для дзяржавы. Мы павінны даць магчымасць кожнаму беларусу пабудаваць домік у вёсцы і замацавацца на зямлі, — сказаў Прэзідэнт. — Я шчыра веру, што сцёртыя куткі пачнуць адраджацца і гэтая ініцыятыва знойдзе шырокі водгук у нашых грамадзян. І не толькі ў тых, хто калісьці жыў на вёсцы, але і ў гараджан, якія не ведалі вясковага жыцця».
За тры Гады малой радзімы нямала зрабілі. І па словах кіраўніка краіны, распачатую працу абавязкова завершым — аграгарадкі давядзём да ўзорнага парадку, вёскі ўжо ў нядрэнным стане.
«Ужо да канца гэтага года прымем рашэнне: кінутыя хаты і сядзібы будзем прадаваць людзям па простых, зразумелых правілах і прымальных цэнах. Дзесьці — проста за сімвалічную плату. А задача дзяржавы — стварыць інфраструктуру. Людзі ў глыбінцы павінны мець камфортныя ўмовы для жыцця, не горш, чым у гарадах.Вось і ўся рэгіянальная палітыка!» — рэзюмаваў Аляксандр Лукашэнка.
«Якасць нашага бізнесу нашмат вышэйшая, чым у іншых постсавецкіх краінах»
Бізнес, які гатовы сумленна працаваць на карысць краіны і народа, у Беларусі заўсёды падтрымлівалі і будзем падтрымліваць.
«Я неяк аналізаваў і заўважыў адну асаблівасць. Якасць нашага бізнесу нашмат вышэй, чым у іншых постсавецкіх краінах. Сапраўдныя беларускія бізнесмены пачыналі з нуля, а не з прыватызацыі. І дасягнулі поспеху толькі сваімі мазгамі, воляй і каласальнай працай. Такіх людзей я заўсёды паважаў і паважаю. Прыватны бізнес вырас, адужэў і застанецца для Беларусі фактарам росту», — падкрэсліў беларускі лідар.
Працы ў краіне больш чым дастаткова. Структура беларускай эканомікі аб’ядноўвае мноства галін. З аднаго боку, нам дасталася шмат фінішных вытворчасцей, залежных ад імпарту сыравіны і камплектуючых, але з іншага — гэта велізарныя магчымасці для развіцця.
«Наша прамысловасць імпартуе камплектуючых больш чым на чатыры мільярды долараў у год. Ніша для імпартазамяшчэння проста каласальная. Трэба ствараць невялікія кампаніі, вырабляць гэтыя камлектуючыя на чатыры мільярды долараў. У свеце сумесная праца ці кааперацыя з прамысловымі гігантамі — мяжа мараў любога малога ці сярэдняга прадпрыемства. Усе змагаюцца за гарантаваныя заказы і магчымасць трапіць на канвеер», — звярнуў увагу Аляксандр Лукашэнка.
Таму, упэўнены ён, няма чаго наракаць на малую ёмістасць унутранага рынку. Лакалізацыя вытворчасці кампанентаў толькі на такіх заводах, як «БелДжы», МТЗ або БелАЗ, ужо дасць велізарны эфект для бізнесу.
А ёсць яшчэ патэнцыйныя кластары у дрэваапрацоўцы, дзе не хапае мэблевых і папяровых заводаў, у лёгкай прамысловасці (скура і лён), па выпуску інавацыйных будаўнічых матэрыялаў і ў фармацэўтыцы.
«Трэба абараняць свой рынак. Каранавірус ясна паказаў сапраўдную цану гандлёвым правілам і абавязацельствам. Усе на іх наплявалі і аж да адкрытых канфрантацый абараняюць сваіх вытворцаў. Не пускаюць у дзяржзакупкі, на бюджэтныя будоўлі. Гэта значыць, сёння ўсе краіны гэтым працэсам жорстка кіруюць. Мы таксама прымем прынцыповыя рашэнні ў найбліжэйшы час. Але ніякая абарона не дапаможа няякасным таварам», — папярэдзіў Аляксандр Лукашэнка.
Ён звярнуўся да ўсіх кіраўнікоў і спецыялістаў: пытанні якасці прадукцыі, яе адпаведнасці міжнародным стандартам з’яўляюцца прыярытэтам. Па многіх пазіцыях знак «Зроблена ў Беларусі» ужо працуе як найлепшая рэклама, асабліва ў дачыненні да прадуктаў харчавання.
«Нехта думае, што экспарт прадуктаў харчавання на шэсць мільярдаў долараў ўпаў нам з неба»
Кіраўнік дзяржавы ўсведамляе, што увесь перыяд прэзідэнцтва яго папракаюць за залішнюю ўвагу да сяла.
«Чамусьці некаторыя думаюць, што поўная харчовая бяспека і штогадовы экспарт прадуктаў харчавання на шэсць мільярдаў долараў упалі нам з неба. Попыт на харчаванне ў свеце расце. ААН прагназуе: амаль мільярд чалавек будзе ў найбліжэйшы час галадаць. Сялянская праца будзе заўсёды запатрабаваная», — упэўнены Прэзідэнт.
Таму далейшае развіццё атрымае і сельгасвытворчасць. У гэтым годзе чакаецца небывалы ўраджай. Калі яго якасна ўбраць, эканоміку вёскі ўдасца сур’ёзна паправіць, бо попыт па ўсіх культурах будзе высокі.
«Чаго б нам ні каштавала, трэба актывізавацца, нягледзячы ні на якія выбары. Выбары скончацца, а есці трэба будзе і пасля 9 жніўня. І гэты год мы не маем права згубіць. Усяляк трэба дапамагчы сялянам, мы будзем выкарыстоўваць розныя варыянты, але ніколі не пойдзем на прыватызацыю зямель сельгаспрызначэння», — абазначыў межы Аляксандр Лукашэнка.
Па яго меркаванні, у прыватызацыі няма неабходнасці. Любому жадаючаму прапануецца арэнда, а рэзаць зямлю на кавалкі і раздаваць ніхто не дасць. Прэзідэнт перасцярог аб паўторы памылак Украіны з яе зямельным законам, спараджэння нелегальнага рынку зямлі і гадавання крыміналу.
Стагоддзямі для Беларусі сельская гаспадарка з’яўлялася традыцыйнай сферай эканомікі — можна сказаць, візітнай карткай нашай краіны. А ў апошнія гады ў свеце нас усё часцей называюць ІТ-краінай.
«Лічбу» трэба ўкараняць хутчэй»
Аляксандр Лукашэнка нагадаў аб камфортных умовах, якія створаны ў Беларусі для ІТ-сектара. Дасягнуты поспех ён назваў заслугай саміх хлопцаў, якія ініцыявалі і падрыхтавалі Дэкрэт Прэзідэнта ў 2017 годзе.
За мінулы год экспарт ІТ-сферы склаў 2,5 мільярда долараў. За адзін год новых рэзідэнтаў з’явілася больш, чым за ўсе папярэднія 12 гадоў існавання Парка. Нават нягледзячы на пандэмію, яны не толькі не страцілі, але і працягнулі расці, прычым вельмі імкліва.
«А рашэнне па Парку прымалася не толькі і не столькі дзеля саміх айцішнікаў. Бо што такое ІТ-Парк? Гэта ж мільярды валюты для краіны. Яны зарабляюць іх за мяжой, а пакідаюць тут. І гэта вялікі ўклад у нашу эканоміку. Магутны ІТ-сектар — сведчанне ўзроўню развіцця нацыі. За ім будучыня. Але «лічбу» трэба ўкараняць хутчэй. Новыя інфармацыйныя тэхналогіі — гэта штучны інтэлект, разумны горад, паслугі, грамадская бяспека, уласныя аплатныя сістэмы, якія не залежаць ад транснацыянальных», — мяркуе беларускі лідар.
На яго думку, належыць дамовіцца аб прамым стратэгічным супрацоўніцтве з лідарамі лічбавізацыі, якімі ў свеце вызначаныя ЗША і Кітай.
Яшчэ адна новая галіна — атамная энергетыка. Значэнне Беларускай АЭС для забеспячэння энергетычнай бяспекі і ў цэлым эканомікі нашай краіны Аляксандр Лукашэнка назваў велізарным: з ёй звязана развіццё адукацыі, тэхналогій.
«І не трэба нам ўказваць і тыкаць на пытанні бяспекі. Мы — чарнобыльская рэспубліка, многае перажылі. І самі ведаем цану наступстваў. Толькі на рэабілітацыю забруджаных тэрыторый выдаткавана 19 мільярдаў долараў. Таму ўваходны кантроль пры будоўлі станцыі быў як у ваенны час», — паведаміў Прэзідэнт. Пры гэтым перавагі, якія набудзе краіна, дапамогуць зрабіць прарыў у будучыню (высокія тэхналогіі, танная электраэнергія, электрамабілі).
«Або суперсучасная вытворчасць амінакіслот нашай Біятэхналагічнай карпарацыі, якую мы будуем сумесна з Кітаем у Мінскай вобласці. Дзякуючы такім вытворчасцям «зялёная» эканоміка з моднага трэнду стане нашай рэальнасцю», — нагадаў лідар дзяржавы.
За апошнія 5–6 гадоў збор асобных відаў другасных рэсурсаў у Беларусі вырас у два з паловай разы.
«А гэта — бясплатная сыравіна, якая валяецца пад нагамі. Мы прынялі рашэнне аб адмове з 2021 года ад аднаразовага пластыкавага посуду і тары. Іх заменіць экалагічная ўпакоўка. Падтрымаю і іншыя прапановы ў гэтай галіне», — звярнуўся да аўдыторыі Аляксандр Лукашэнка.
Апошнім часам менш кажуць аб космасе, аднак невялікая, небагатая, але таленавітая Беларусь — член Клуба касмічных дзяржаў, нагадаў Прэзідэнт.
Будаўнічы комплекс: Акцэнт пяцігодкі — на мясцовыя дарогі
Нядрэнныя вынікі паказвае будаўнічы комплекс, які адным з нямногіх здолеў дадаць у пандэмію і падцягнуць увесь ВУП (рост за паўгоддзе на пяць з паловай працэнта), канстатаваў Прэзідэнт.
«А жылля з дзяржпадтрымкай пабудавалі і зусім больш на сямнаццаць працэнтаў. Трэба развіваць гэты кірунак і больш актыўна яго фінансаваць, — упэўнены Аляксандр Лукашэнка. — Асабліва глядзіце па дарогах і мастах, дзе мы таксама нядрэнна разгарнуліся. Бяспечныя і якасныя дарогі даўно сталі брэндам Беларусі. Трэба гэта шанаваць».
Прэзідэнт ужо адзначаў, што самая цяжкая работа — звязаць магістралямі першай катэгорыі сталіцу з усімі абласнымі цэнтрамі — выкананая. На падыходзе рэканструкцыя трасы — М1 Брэст — Масква.
«Тым не менш асноўны акцэнт пяцігодкі — на мясцовыя дарогі, — падкрэсліў ён. — Ад райцэнтраў да аграгарадкоў і сельскіх пунктаў неабходна абнавіць не менш за сем тысяч кіламетраў. Мы гэту работу распачалі. Гэтак жа, як 32 моста, якія мы запланавалі цалкам перабудаваць, па якіх ужо прыняты рашэнні і яны прафінансаваныя».
Знакавымі аб’ектамі стануць хуткасная электрычка ў аэрапорт (праз Парк «Вялікі камень») і трасы да гарадоў-спадарожнікаў, што надасць ім зусім іншае развіццё, паведаміў Аляксандр Лукашэнка.
Ён звярнуў увагу ўрада на тое, што так і не прыняты рашэнні па дарожным зборы, які да гэтага часу не адвязалі ад тэхагляду.
Спыніўшыся на прынцыповых пытаннях будучай эканамічнай палітыкі, кіраўнік дзяржавы адзначыў, што канчатковыя контуры развіцця Беларусі яе народ вызначыць сам на Усебеларускім народным сходзе, калі будзе абмяркоўваць праграму на наступную пяцігодку.
Пры гэтым дакумент павінен быць максімальна просты, даступны і зразумелы, мяркуе беларускі лідар: «Кожны грамадзянін павінен убачыць, якія змены і вынікі будуць у краіне».
«Ажыццяўляючы «перамены», трэба ісці ад людзей і станка»
Узгадаў Прэзідэнт у сваёй прамове і пра рэформы і «перамены». Заклік ажыццявіць «перамены» праз вяртанне ў 90-я і вярнуць Канстытуцыю 1994 года ён назваў «падарункам крыміналу і крымінальнаму бізнесу».
«Таму ніякага вяртання ў ліхалецце 90-х быць не можа. Гэта будзе «добрай», мутнай умовай для правядзення тых «рэформаў», пра якія сёння талдычаць нашы «альтэрнатыўшчыкі». Вярнуўшы Канстытуцыю 94-га года, мы адродзім безуладдзе, абязлічым адказнасць кадраў. Тым, хто стаіць за гэтымі заявамі, патрэбна блытаніна ў краіне, каб «распілаваць», парэзаць дзяржуласнасць, дзяржаўныя прадпрыемствы і «прыхватызаваць», як раней казалі, іх! Увесці прыватную ўласнасць на зямлю і пазбавіць народ таго, на чым ён стаяў і стаіць заўсёды, і стаяць будзе», — папярэдзіў кіраўнік дзяржавы.
Ён упэўнены: ажыццяўляючы «перамены», трэба ісці ад людзей і станка. Перамены павінны прыносіць карысць краіне, умацоўваючы яе, а не руйнуючы. Таму беларускі шлях рэформаў — гэта цярплівае, удумлівае ўдасканаленне той вытворчасці, якая створана ў нашай краіне і заснавана на ўласных сыравіннай базе, навуцы і кампетэнцыі. Трэба займацца тым, што ты ўмееш рабіць перш за ўсё, лічыць Аляксандр Лукашэнка.
«Рэформы — гэта не кампанія, гэта працэс, часам цяжкі і балючы. Нездарма ў народзе кажуць: «Крый божа жыць у перыяд рэформаў і перамен». Але калі не ажыццяўляць перамены, яны пройдуць без нас і міма нас. Таму, трымаючы руку на пульсе, трэба своечасова заўважыць імкненне грамадства да рэальных перамен і адрэагаваць. Шлях «разбурыць ушчэнт, а затым...» — не наш шлях. Ліміты рэвалюцый і разбурэнняў беларускі народ вычарпаў ў мінулым стагоддзі. Ніякага перадзелу ўласнасці не будзе! Чым ён сканчаецца, мы бачылі на прыкладзе краін, якія спрабавалі пайсці па гэтым шляху» — заявіў Прэзідэнт.
«За ўвесь тэрмін свайго прэзідэнцтва я не знайшоў адказу на пытанне: чаму дзяржпрадпрыемствы ўсім так мазоляць вочы?»
«Калі нашы кандыдаты ці вечныя эксперты-эканамісты (якія нідзе не працавалі, акрамя інтэрнэт-форумаў і тэлеграм-каналаў) ведаюць рэцэпт, як без сацыяльных выбухаў, па-асабліваму рэфармаваць асобныя дзяржпрадпрыемства, я гатовы іх не толькі выслухаць. Больш за тое, абяцаю любому даць магчымасць паказаць сябе на практыцы. Прадпрыемстваў больш чым дастаткова, моцныя, добрыя: БАТЭ, «Магілёўхімвалакно», «Белшына», «Камволь» — выбірайце, ідзіце, пакажыце сябе, як вы ўмееце гэта рабіць», — запрасіў Прэзідэнт.
«Тым, каму ідэя «прыхватызацыі» зноў можа здацца прывабнай, нагадаю, як гэта было ў 90-х. Дырэктары і іншыя набліжаныя за бесцань скуплялі акцыі сваіх супрацоўнікаў. І ў выніку прадпрыемства аказвалася ў руках незразумелых дзялкоў, якія часта сядзяць за мяжой і не маюць ніякіх абавязацельстваў. Нават пытанні па развіцці прадпрыемстваў было няма каму задаць», — у прыклад Аляксандр Лукашэнка прывёў прадпрыемствы «Камунарка» і «Спартак».
«Эканоміка будзе падпарадкавана адной мэце — клопату пра людзей»
Дзяржава заўсёды працягне руку любому, хто рэальна мае патрэбу ў дапамозе. Па словах Прэзідэнта — гэта асноўны прынцып нашай сацыяльнай палітыкі.
«Дзяржава, якая заўсёды працягне руку любому, хто рэальна мае патрэбу ў дапамозе. І для нас гэта не папулізм, не кан’юнктура, не даніна модзе, а галоўны прынцып нашай палітыкі. Добрасардэчнасць, спачуванне, справядлівасць — гэта, калі хочаце, генетычны код беларусаў. У гэтым уся наша душа. Наша вера і нашы традыцыі», — працягнуў ён, таму эканоміка будзе падпарадкавана адной мэце — клопату пра людзей.
«У будучай пяцігодцы сярэдняя заработная плата ў Беларусі вырасце не ў пяць, не у дзесяць, а ў два разы»
Рост дабрабыту і даходаў грамадзян — галоўная задача ўрада. І, як запэўніў кіраўнік краіны, працягнецца ўзважаная, спакойная праца ў гэтым кірунку.
«Не верце тым, хто, нічога не разумеючы, абяцае вам залатыя горы. Цудаў не бывае. Усё даецца толькі сваёй працай. Асабліва ў гэтай страшнай крызіснай сітуацыі. У нас няма дзікага сацыяльнага расслаення. А ўсё астатняе залежыць ад працы эканомікі. Ніякіх сакрэтаў тут няма: будзем больш вырабляць і прадаваць на экспарт запатрабаваную прадукцыю — вырасце і дабрабыт», — дадаў кіраўнік краіны.
Пад гэтую мэту звярстаны і планы, і праграмы, і разлікі. «У будучай пяцігодцы сярэдняя заработная плата ў Беларусі вырасце не ў пяць, не ў дзесяць, а ў два разы», — паабяцаў Прэзідэнт.
У Беларусі будуць больш актыўна ўкараняць сістэму добраахвотных пенсійных накапленняў
Сярэдні памер пенсіі па ўзросце будзе падтрымлівацца на ўзроўні 40 працэнтаў ад сярэдняй заработнай платы па краіне. «Каб пенсія была вышэйшай, будзем больш актыўна ўкараняць сістэму добраахвотных пенсійных накапленняў з удзелам грамадзян і прадпрыемстваў. Фарміраваць дадатковую пенсію пад сілу ўжо шмат каму з працаўнікоў. Галоўнае — стварыць умовы», — адзначыў лідар краіны.
Па яго словах, найважнейшая задача — зрабіць так, каб рост пенсій стабільна перавышаў рост цэн.
«Наколькі важны дзяржаўны кантроль цэн, паказалі апошнія падзеі»
У Беларусі дамагліся нізкай інфляцыі ў межах пяці працэнтаў, а многія рэфарматары зноў загаварылі аб поўнай лібералізацыі, заўважыў Прэзідэнт.
«Але наколькі важны дзяржаўны кантроль цэн, паказалі апошнія падзеі. Не ўзялі б пад кантроль цэны, адказныя гандлёвыя працаўнікі набілі б тлустыя карманы. Мы кіравалі некалькімі дзясяткамі цэн на прадукты харчавання і ўбачылі нармальны эфект. Людзі ацанілі, таму мы павінны вызначыць пералік сацыяльна значных тавараў, якія хвалююць насельніцтва больш за ўсё. І ўсе органы ўлады разам з прафсаюзамі павінны забяспечыць кантроль за коштамі», — падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.
«Дзяржава робіць усё магчымае, каб вярнуць традыцыі шматдзетнасці ў грамадства»
Яшчэ адна найважнейшая тэма ў пасланні — дэмаграфія. Прэзідэнт даў адказ «апанентам улады, якія паўтараюць, як мантру, што беларусы выміраюць, не нараджаюць».
«Давайце параўнаем. За трыццаць гадоў незалежнасці насельніцтва Украіны скарацілася на 20 працэнтаў (мінус 10 мільёнаў чалавек), Літвы — на 25 (мінус амаль мільён), Латвіі — амаль на 30 (мінус 800 тысяч). У нас у Беларусі — усяго на восем працэнтаў. Наша сітуацыя абумоўлена дэмаграфічнай ямай сярэдзіны 90-х, наступствы якой будуць адчувацца яшчэ 20 гадоў», — сказаў Прэзідэнт.
Маладыя бацькі адкладаюць нараджэнне дзяцей, бо на першым месцы кар’ера і жыццё для сябе. Таму дзяржава робіць усё магчымае, каб вярнуць традыцыі шматдзетнасці ў грамадства, павысіць каштоўнасць сям’і з некалькімі дзецьмі.
Рэалізаваны маштабныя сацыяльныя праграмы — працягваецца праграма сямейнага капіталу (адкрыта каля 90 тысяч дэпазітаў), пашыраны напрамкі датэрміновага выкарыстання гэтага капіталу. Стратэгія працуе, бо за апошнія дзесяць гадоў падвоілася колькасць шматдзетных сем’яў (з 60 тысяч да 110 тысяч).
«Наступная пяцігодка павінна стаць пяцігоддзем маладой Беларусі»
«Моладзь заўсёды была і будзе заставацца прыярытэтам дзяржавы. Проста таму што яна — будучыня краіны, — падкрэсліў Прэзідэнт. — Таму мы традыцыйна аддаем маладому пакаленню больш, чым атрымліваем ад іх наўзамен. Гэта інвестыцыі ў будучыню. Мы захавалі даступныя базавую i вышэйшую адукацыю для ўсіх. Можа, для жыхароў сталіцы гэта і не з’яўляецца чымсьці выдатным. Але для дзяцей з глыбінкі, з сем’яў простых рабочых і сялян, настаўнікаў, лекараў, спецыялістаў сельскай гаспадаркі — гэта вялікая магчымасць для першага кроку ў жыццё».
Пакаленне беларусаў, якія нарадзіліся ў незалежнай краіне, Аляксандр Лукашэнка назваў цікавым і вельмі разнастайным.
«І, нягледзячы на тое, што ў асяроддзі моладзі зараз, як ні ў якім іншым, распаўсюджаныя «іншыя думкі», мы ганарымся гэтым пакаленнем, — заявіў ён. — Ганарымся яшчэ і таму, што яно наша — мы яго выгадавалі. Ганарымся тым, тым, што, фактычна маючы толькі 25—30-гадовы вопыт незалежнасці, выхавалі вальнадумных і неабыякавых людзей. Недзе мы за гэта і атрымалі».
Менавіта на пачуццях справядлівасці і неабыякавасці нашых маладых людзей цяпер будуюцца супернікамі нядобрасумленныя тэхналогіі ўцягвання моладзі ў палітычны працэс, лічыць Аляксандр Лукашэнка.
«Пры гэтым акцэнты ссоўваюцца з плоскасці рацыянальнага асэнсавання і разумення канчатковай мэты ў плоскасць эмацыйнага ўспрымання адзінкавых падзей, малюнкаў у сацсетках, відэаролікаў у пабліках, тыпу: «Не будзь рабом», «мы народ, а не народзец», «не дай скрасці свой голас». Лёгка запамінаецца, лёгка вымаўляецца. Пачуў — і адразу нясеш у масы, не трэба асэнсоўваць. А асэнсоўваць трэба, каб потым па сканчэнні часу не было балюча за прынятыя пад уплывам эмоцый рашэнні, — заўважыў Аляксандр Лукашэнка. — Ніхто не збіраецца красці нічые галасы, як бы нас ні папракалі ў цэнзуры. Мы самі стварылі краіну, дзе голас моладзі чутны як ніколі. У тым ліку голас групы тых жа выпускнікоў Ліцэя БДУ, якому ў свой час былі дадзены ўнікальныя прэферэнцыі з боку дзяржавы, мной былі дадзеныя, вось гэтымі самымі рукамі створаныя...»
Прэзідэнт нагадаў пра новы, абсталяваны па вышэйшым класе будынак у цэнтры горада, пра калектыў вядучых выкладчыкаў, пра сістэму паступлення, дзе вырашаюць не сувязі і магчымасць прывілеяванай падрыхтоўкі, а веды і старанні абітурыента.
«У такіх установах мы і выхавалі новае свабоднае пакаленне (якое нас зараз і папракае). Гэта падобна да адносін дзяцей і бацькоў, калі ў нейкі момант дзіця кажа, што стамілася ад апекі і што наогул не надта ж прасіла пра яго клапаціцца, — дадаў кіраўнік дзяржавы. — На шчасце, амаль заўсёды прыходзіць момант, калі дзіця вяртаецца і кажа бацькам «дзякуй». Але для гэтага важна, каб, сыходзячы ў дарослае жыццё, ён не спальваў бацькоўскі дом, каб потым было куды вярнуцца і не прыйшлося плакаць на папялішчы».
Яшчэ адзін важны аспект у моладзевай палітыцы дзяржавы — падтрымка маладзежнага спорту.
«Як бы мяне ні папракалі за адсылку да 90-х, але зараз у нашых барцоў і баксёраў няма неабходнасці далучацца да злачынных груповак, для таго каб пракарміць свае сем’і. А было ж так, — сказаў Аляксандр Лукашэнка. — Яны займаюцца любімай справай, выйграюць турніры, трэніруюць падрастаючае пакаленне, маюць важкі голас у грамадстве, прычым выступаючы як на баку ўлады, так і крытыкуючы яе».
У Беларусі створана сістэма абароны і падтрымкі маладых сем’яў. Гэта і магчымасць бясплатнага ЭКА, і сацыяльная абарона маці, і фінансавая, і матэрыяльная падтрымка, асабліва шматдзетных і маламаёмасных сем’яў. Гэта і льготнае крэдытаванне з боку банкаўскай сістэмы для пабудовы ўласнага жылля, і вылучэнне арэнднага жылля маладым спецыялістам, і многае іншае.
«Але моладзь розная, — працягнуў думку Аляксандр Лукашэнка. — Для кагосьці словы «будаўнічы студатрад» з’яўляюцца чымсьці далёкім і архаічным, але для многіх хлопцаў — гэта рэальная магчымасць дадатковага заробку. Сам праз гэта прайшоў. Для адных размеркаванне пасля ВНУ — абавязковая адпрацоўка, для іншых — магчымасць гарантаванага дзяржавай працаўладкавання. Для кагосьці валанцёрства — гэта актыўнае інфармаванне ў сацсетках і самарэалізацыя, нават самапіяр, для іншых — дапамога ветэранам і інвалідам у складзе атрадаў БРСМ».
Для дзяржавы ўсе маладыя людзі — каштоўнасць і стратэгічны запас, падкрэсліў лідар.
«І тыя, хто пад дзеяннем эмоцый і, можа, перакананняў стаяць у ланцужках салідарнасці з адчуваннем унутранай свабоды. І тыя хлопцы, якія давалі прысягу верна і добрасумленна абараняць сваю Айчыну ад пагроз, як знешніх, так і ўнутраных. Усе яны — тыя, хто ў «ланцужку», і тыя «агідныя нягоднікі амапаўцы» — усе яны наша моладзь. Але дзяржава, як і бацькі ў сям’і, нясе адказнасць за ўсіх сваіх дзяцей».
Прэзідэнт падкрэсліў — самае галоўнае — захаванне міру і парадку на беларускай зямлі, для таго каб яе жыхары маглі атрымліваць адукацыю, ствараць сем’і і даваць дарогу ў жыццё новым пакаленням беларусаў.
«За вамі будучыня, але паверце, што лепш вучыцца на чужых памылках, а не на сваіх уласных. Таму прашу: захоўвайце розум халодным, пад якой бы падставай вас ні ўцягвалі ў палітычныя гульні», — звярнуўся да маладога пакалення Аляксандр Лукашэнка, а потым зноў папрасіў бацькоў звярнуць у гэты крытычны момант самую сур’ёзную ўвагу на сваіх дзяцей, утрымаць іх ад ганебных учынкаў.
«Настаўнікі, урачы — усе вінаватыя ў тым, што сёння адбываецца ў асобных мясцінах нашых гарадоў, перш за ўсё, у Мінску. Трэба зберагчы моладзь ад згубных учынкаў! Нічога ў гэтых лялькаводаў не атрымаецца! Проста пацерпяць нашы людзі», — упэўнены Прэзідэнт.
Музыкі будуць і далей пісаць песні, сказаў ён, карціны перажывуць людзей і будуць радаваць многія пакаленні, сімвалы — як частка гісторыі і культуры — ніхто не забароніць і не забудзе.
«Мова назаўжды будзе не толькi ў кожны нашым сэрцы, але i застанецца падмуркам дзяржаўнай незалежнасцi, — падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка. — Але свет адкрыты. У ім перамяшчаецца ўсё: і тавары, і грошы, і людзі. У першую чаргу моладзь — як самая актыўная і рухомая частка любога грамадства. Пры гэтым кожная дзяржава хоча ўтрымаць самых таленавітых у сябе. Мы — не выключэнне. Беларуская дзяржава заўсёды падтрымлівала і будзе падтрымліваць моладзь».
У маладых людзей ёсць магчымасць атрымаць не толькі бясплатныя сярэднюю і вышэйшую адукацыю, але і гарантаванае першае працоўнае месца, дадаў ён. У сучасным свеце гэта дарагога вартая і, па словах Прэзідэнта, выпадак, калі беларускія студэнты ў Польшчы аказаліся нікому, акрамя Беларусі, не патрэбныя падчас пандэміі — яскравае таму сведчанне.
Вельмі важна стварыць умовы для запатрабаванасці моладзі тут, у Беларусі. Прыклад таго, што гэта робіцца, — развіццё ІТ-галіны, медыцыны, касмічных тэхналогій, атамнай энергетыкі. Калі нехта з’зджае за мяжу па лепшую долю, яго не трымаюць, дадаў Прэзідэнт, ім ганарацца, яго з радасцю прымуць, калі што, назад, але не трэба тым, хто з’ехаў, абражаць сваю Радзіму — якая дала пачатак усяго.
«Мне заўсёды вельмі цікавыя думкі і ідэі маладых людзей. Галоўнае, каб яны рухалі нашу краіну наперад. Лічу, што будучая пяцігодка павінна стаць пяцігоддзем маладой Беларусі. Равеснікі незалежнасці, тыя, каму сёння 25–30 гадоў, — самае актыўнае і перспектыўнае пакаленне, здольнае надаць магутны імпульс развіццю краіны, зрабіць яе канкурэнтаздольнай і паспяховай у самых розных сферах. Сфармаваць аблічча новай Беларусі, накіраванасць у будучыню», — рэзюмаваў Аляксандр Лукашэнка.
«Неадукаваны чалавек — страшны чалавек у будучыні»
Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў: мы жывем у эпоху цыфравізацыі і штучнага інтэлекту, гэта эпоха высокаадукаваных людзей, і трэба даць магчымасць кожнаму атрымаць якасную адукацыю, калі ў яго ёсць здольнасці і жаданне.
«Вы ведаеце, можна было сёння ўвогуле ні пра што не казаць, але сказаць толькі пра адно — пра адукацыю, — дадаў ён. — Неадукаваны чалавек — страшны чалавек у будучыні. Вы ў гэтым пераканаецеся, мы з вамі ў гэтым жыцці хутка пераканаемся — толькі адукаваны чалавек, які сябруе з розумам, можа разважаць і зразумець, што адбываецца ў свеце. Усіх астатніх, хто не ўмее думаць, а думае айфонам або тэлефонам, іх будуць крамсаць, дзяўбсці, ціснуць не на свядомасць, а на падсвядомасць і замбіраваць. У гэтым найвялікшая небяспека асноўнай самай небяспечнай тэндэнцыі развіцця нашага грамадства. І калі мы ва ўсім свеце, вядучыя краіны, зараз не падхопімся і не вырашым гэтае пытанне, то будзем мець планету хаосу».
Аляксандр Лукашэнка спыніўся на тым, што на ўступных іспытах за вынікамі ЦТ неабходна бачыць абітурыента — чалавека з яго здольнасцямі і талентамі.
«Новы фармат уступных экзаменаў у сярэднія спецыяльныя і вышэйшыя навучальныя ўстановы ўлічыць вопыт і тэставання, і гутаркі, — паабяцаў ён. — Мы ўзмоцнім практыкаарыентаванасць прафесійнай адукацыі. Чалавек працы заўсёды быў і застанецца асновай развіцця дзяржавы».
Яшчэ адзін аспект адукацыі — выхаванне. Не будзем займацца сваімі дзецьмі мы — імі зоймуцца іншыя, падкрэсліў Прэзідэнт.
Ён выказаў пажаданне, каб моладзевую палітыку не зводзілі толькі да пытанняў матэрыяльных выгод і сацыяльных гарантый.
«Хай гэта гучыць пафасна, але нас, старэйшае пакаленне, калісьці вучылі Радзіму любіць як бацькоў: не за тое, што яна добрая і паспяховая, а таму, што дала нам жыццё, — сказаў Аляксандр Лукашэнка. — Мы проста абавязаны выйграць бітву за розумы і душы людзей, перш за ўсё моладзі. Паглядзіце, што робіцца ў інфармацыйнай прасторы».
«Супраць Беларусі кінутыя мільярдныя рэсурсы, мабілізаваны найноўшыя тэхналогіі»
Па меркаванні Аляксандра Лукашэнкі, свет увайшоў у эпоху гібрыдных войнаў і «каляровых рэвалюцый», і «калі ўчора яшчэ назіралі за падобнымі сцэнарыямі з боку, то сёння ўжо фактычна ўцягнутыя ў такія канфлікты».
З гэтай мэтай шырока выкарыстоўваюцца магчымасці інфармацыйных рэсурсаў — інтэрнэта, мэсэнджараў і сацыяльных сетак.
«У выніку за мінулыя месяцы сацсеткі і тэлеграм-каналы наводнены лухтой, брудам, бессаромнай хлуснёй. Людзі страцілі сумленне, і я ўжо не кажу пра тых, каго я ўзрасціў на сваіх руках і грудзях, — сказаў Прэзідэнт. — Але вы паглядзіце на нашых творцаў. Яны ўчора кланяліся, звіваліся, радаваліся, пелі, плясалі. Што з імі зрабілася за суткі?» — здзівіўся Аляксандр Лукашэнка.
Прэзідэнт папрасіў сыйсці ў бок тых людзей, якія перашкаджаюць выратоўваць краіну і самі не гатовы да гэтага.
«Скажу сёння для ўсяго свету... Улада і я як дзеючы Прэзідэнт прыме любы ваш выбар, толькі ніколі не здраджвайце. Здрада не даруецца нават на нябёсах. Калі вы не здольныя і да чагосьці не гатовы, сыйдзіце ў бок. Не перашкаджайце, не путайцеся пад нагамі, дайце выратаваць краіну», — папрасіў ён.
Па яго словах, праз год-два сітуацыя нармалізуецца, але вырашаць нешта сёння на эмоцыях нельга.
«Мы меркавалі і не памыліліся, што ў цяперашняй выбарчай кампаніі будуць маштабна выкарыстоўвацца ўсе гэтыя метады ўздзеяння. Мэта — сутыкнуць людзей адзін з адным, падмануць, напалохаць, заблытаць і ў канчатковым выніку справакаваць на крымінальныя злачынствы. Так, гарачай вайны няма, спускавы кручок не націснуты, — перасцярог кіраўнік краіны. — Але спроба арганізаваць бойню ў цэнтры Мінска ўжо відавочная. Супраць Беларусі кінутыя мільярдныя рэсурсы. Мабілізаваны найноўшыя тэхналогіі».
Яшчэ адзін атрад баевікоў перакінуты на поўдзень краіны
Прэзідэнт падзяліўся, што са здзіўленнем назірае за дыскусіяй, якая існуе ў інтэрнеце наконт затрымання 33 баевікоў.
«Гэта вельмі небяспечны і моцны сігнал. І ўсё гэта хлусня пра Стамбул, Венесуэлу, пра Афрыку і Лівію. Гэта ўсё хлусня. Гэтыя людзі, яны далі паказанні, былі накіраваны спецыяльна ў Беларусь. Каманда была чакаць. Білеты, купленыя на Стамбул, — гэта легенда», — расказаў Аляксандр Лукашэнка.
Паляцець у Стамбул, як акцэнтаваў увагу Прэзідэнт, магчыма з рэгіёнаў Расіі, але яны рухаліся менавіта праз Беларусь. Ён заклікаў не верыць гэтай хлусні.
«Мы маем сваю краіну. Краіна мае свае законы. Каму, як не нашым родным братам расіянам і яе кіраўніцтву, ведаць гэтыя законы. Закон ёсць закон», — дадаў Лукашэнка.
Ён расказаў, што па-чалавечы ставяцца да затрыманых, і гэта дало эфект.
«Яны расказалі ўсё. Я хачу, каб з гэтай трыбуны тыя, хто сядзіць тут, і тыя, хто мяне пачуе, запомнілі: перастаньце хлусіць і несці мешаніну ў сродках масавай інфармацыі, — звярнуўся Прэзідэнт. — Мы родныя людзі, мы беларусы, украінцы, рускія, палякі, яўрэі заўсёды жылі тут у міры, не падкідвайце тут ядзернай зброі, не ўзрывайце абстаноўку, бо будзе пахылаць да Уладзівастоку», — канстатаваў Аляксандр Лукашэнка.
Ён паведаміў, што з’явілася інфармацыя аб яшчэ адным атрадзе, які кінулі на поўдзень краіны.
«Мы павінны, калі ідзе ўборка ўраджаю, іх лавіць, бегаць па лясах. Мы ж іх усіх зловім», — рэзюмаваў Прэзідэнт.
«Дзяржава пачынаецца з народа, а трымаецца на моцнай і стабільнай кіраўніцкай вертыкалі»
Па словах Прэзідэнта «цэлая армія інтэрнэт-троляў і інфармацыйных правакатараў працуе дзень і ноч, каб дэстабілізаваць сітуацыю ў краіне».
«Знайшлі гэтых трох няшчасных дзяўчынак, яны не разумеюць, што чытаюць. Што вы ім пішаце? Правядзём «нячэсаныя» выбары, выпусцім эканамічных, палітычных крымінальнікаў, правядзём «чэсныя» выбары і будзем жыць. Вы ж ім падкажыце, што не Прэзідэнт у Беларусі прызначае выбары. Пасля «нячэсных» выбараў ніколі беларускі парламент не ўгоніць краіну ў шэраг перадвыбарчых кампаній. Вы аб гэтым падумайце«,— сказаў Прэзідэнт і адзначыў, што ён ведае, хто стаіць на гэтымі асобамі.
Прэзідэнт паведаміў, што сёння робіцца шэраг вельмі сур’ёзных крокаў па супрацьстаянні гэтай пагрозе, і задача нумар адзін — падрыхтаваць сваё войска першакласных спецыялістаў, здольных супрацьстаяць і кіберпагрозам, і самым дасканалым тэхналогіям.
«Вы не папракайце Лукашэнку і дзяржаву, што мы прайгралі бітву ў інтэрнэце. Успомніце, што сказаў: мы дзяржава, мы ніколі не выйграем бітву ў Інтэрнэце, таму што яна жоўтая. Мы не можам спусціцца на ўзровень жаўцізны», — патлумачыў Прэзідэнт.
На яго думку, чалавек, які хоча разабрацца ў сітуацыі, бачыць не толькі інтэрнэт, але і іншыя СМІ. Як адзначыў кіраўнік краіны, менавіта на нашым грамадстве вырашылі апрабаваць «каляровыя рэвалюцыі» з улікам новых тэхналогій.
«Не атрымаецца. Дзяржава пачынаецца з народа, а трымаецца на моцнай і стабільнай кіраўніцкай вертыкалі. Пакуль гэтая вертыкаль моцная, карыстаецца даверам народа — краіну немагчыма расхістаць! Нам зайздосцілі. Чаму? Таму што ад Прэзідэнта да селяніна мы былі адным цэлым», — канстатаваў кіраўнік дзяржавы.
Прэзідэнт анансаваў, што ў бліжэйшы час зоймецца назапашанымі пытаннямі дзяржслужачых і ваенных.
На думку Прэзідэнта, калі хочуць падарваць аснову дзяржавы, то пачынаюць з нападаў на людзей, якія аддана служаць краіне і народу.
«Асабліва сёння мы павінны гэта дакладна разумець. У нас у краіне кампактны дзяржаўны апарат. Мы не распесцілі нашых чыноўнікаў ні заробкамі, ні прывілеямі. Мы вельмі сурова ставімся і будзем ставіцца да праяў карупцыі. Патрабавалі і будзем патрабаваць дысцыпліну, чулыя, уважлівыя адносіны да людзей. І калі вы чуеце мае бескампрамісныя выказванні ў адрас тых ці іншых кіраўнікоў — гэта зусім не значыць, што ўвесь наш дзяржаўны апарат складаецца з нейкіх гультаёў або казнакрадаў», — запэўніў Аляксандр Лукашэнка.
Прэзідэнт раіць перад тым, як папракаць дзяржслужачых, паглядзець на сябе. Дзяржслужачыя — адлюстраванне народа, бо яны прыйшлі з грамадства.
«Але ведайце: на гэтых людзях трымаецца кіраванне краінай. Яны — хрыбет дзяржаўнай сістэмы. Гэта прафесіяналы, адданыя краіне і народу, — падкрэсліў кіраўнік краіны. — Звяртаючыся да дзяржслужачых, скажу: я цудоўна бачу і ведаю цяжкасці, з якімі вы сутыкаецеся. Але ў найбліжэйшы час мы ўшчыльную зоймемся ўсімі назапашанымі пытаннямі дзяржслужачых і ваенных».
Прэзідэнт гарантуе бяспеку членам выбарчых камісій
Па словах Прэзідэнта, члены выбарчых камісій і ЦВК адчуваюць каласальны прэсінг. На членаў выбаркамаў сыплюцца пагрозы і абразы, але, як запэўніў Аляксандр Лукашэнка, яны павінны ведаць, што дзяржава іх не кіне.
«Мы знайшлі ўправу на гэтых экстрэмістаў. Таму не турбуйцеся ні за сваё жыццё, ні за сваю бяспеку, ні за бяспеку вашых дзяцей. Я вам гэта гарантую», — заявіў беларускі лідар.
Ён даў параду тым, хто хоча іншага Прэзідэнта: «Ідзіце не на плошчу, а на выбарчы ўчастак, галасуйце. Але не забывайце, што Прэзідэнт — гэта кіраўнік дзяржавы, які па Канстытуцыі ўвасабляе адзінства нацыі, хто з’ўляецца тварам нацыі«.
Аляксандр Лукашэнка канстатаваў, што тыя, хто ўжо на стадыі электаральнай кампаніі робіць стаўку на пратэсныя настроі, дзеліць народ на сваіх і чужых, — разарвуць спачатку грамадства, потым краіну на часткі.
«Мы нікому не закрываем рот. Любая крытыка, любыя думкі, любыя спрэчкі — усё магчыма. Але строга ў рамках закона. Дазволена акцыя — прыходзь і выказвайся. Забароненая — май на ўвазе, што гэта прамое правапарушэнне. І парушальнікам з’яўляецца не толькі арганізатар, але і любы ўдзельнік», — паведаміў ён і параіў адрозніваць рэальную палітыку, рэальную апазыцыю і «фанерных марыянетак».
Па яго словах, добра вядомыя «тыя «фабрыкі», з канвеера якіх сходзяць такія кандыдаты — з’яўляюцца, падманваюць, правакуюць, падстаўляюць людзей, а потым спісваюцца ў тыраж сваімі ж гаспадарамі».
Як запэўніў Прэзідэнт, такіх рэформ (як прапануюць — вывесці капіталы ў афшоры, прымусіць усіх плаціць за медыцыну і адукацыю, зямлі сельгаспрызначэння зрабіць прыватнымі і спустошыць працоўныя калектывы) у Беларусі не будзе.
«Усе рэформы павінны пачынацца з Канстытуцыі»
Калі грамадству патрэбныя перамены, то яны будуць, паабаяцаў Прэзідэнт.
«Усе рэформы павінны пачынацца з Канстытуцыі. Не з вулічных акцый, а менавіта з Асноўнага Закона, — упэўнены Аляксандр Лукашэнка. — Вяртанне да Канстытуцыі 1994 года — поўны абсурд. Трэба рухацца наперад. І гэта тычыцца не толькі эканомікі, але і палітыкі. Сёння цалкам іншыя патрэбы. Канстытуцыя павінна не толькі ім адпавядаць, але і на некалькі крокаў апярэджваць грамадскае развіццё. Яна павінна стаць «дарожнай картай» для краіны».
Пакуль на пытанне, якой ёй быць у цэлым і ў дэталях, беларусы не адказалі, але адкажуць у працэсе грамадскага абмеркавання, дадаў Прэзідэнт і запэўніў, што ўжо сённяшні склад парламента абавязкова выпрацуе і прапануе народу новую Канстытуцыю.
«Прапановы могуць быць розныя, — сказаў ён. — У тым ліку і ў галіне партыйнага будаўніцтва, пераразмеркавання паўнамоцтваў паміж органамі дзяржаўнай улады. Я асабіста гатовы да любых змен, калі яны будуць ісці на карысць народу і калі гатовыя да іх вы».
Але галоўнае — Канстытуцыя не павінна правакаваць палітычны крызіс, выклікаць параліч кіраўніцкай сістэмы, як гэта было ў сярэдзіне 90-х, звярнуў увагу Аляксандр Лукашэнка. Ён напомніў, як тады ўлада краіны захразла ў бясконцых палітычных спрэчках і дэбатах на шкоду прыняцця неадкладных рашэнняў. Тым часам краіна кацілася ў бездань, а народ апынуўся на мяжы выжывання. Прэзідэнт зноў нагадаў пра беззаконне, якое маладой Беларусі прыйшлося пераадолець у 90-х гадоў.
«Так, у Беларусі за многае адказвае Прэзідэнт, які валодае вялікімі паўнамоцтвамі. Гэта вызначальная гарантыя рэалізацыі сацыяльных абавязацельстваў дзяржавы перад людзьмі. Але ці гатовыя вы, беларусы, гэтыя паўнамоцтвы з гэтай Канстытуцыі перадаць іншаму? — задаў ён пытанне. — Я не святы, у мяне ёсць ўсё — і добрае, і дрэннае. Але вы мяне ведаеце, вы ведаеце, на што я пайду, а нашто не, што магу, а чаго не. Вы ведаеце, што ваша жыццё для мяне святое. Усё, астатняе забудзьце. Заўтра прыйдзе, возьме чалавек, новы, невядомы, гэту Канстытуцыю — якую палітыку ён будзе праводзіць? Вы яго ўтрымаеце ад абвальнай прыватызацыі? Вы яго ўтрымаеце ад таго, што ён спіхне краіну ўлева ці ўправа? Утрымаеце. Сёння ўжо ўтрымаеце і без мяне».
У гэты крытычна важны для краіны момант беларусы павінны дакладна ўсведамляць: права на памылку няма, дадаў лідар.
«Яшчэ адзін канстытуцыйны тэзіс, які з’яўляецца стрыжнем маёй палітычнай дактрыны, — дзяржава павінна ствараць чалавеку ўсе магчымасці для дасягнення яго мэтаў, — сказаў ён. — Але кожнаму трэба разумець, што без штодзённай працы і адказных адносін яго мара застанецца проста марай».
Аляксандр Лукашэнка звярнуў увагу на тое, што зараз за Беларуссю назірае ўся постсавецкая прастора: «Мільёны ўражаных і зацікаўленых вачэй народаў Узбекістана і Таджыкістана, Казахстана і Туркменістана, Каўказа, брацкіх нам Расіі і Украіны сапраўды ў гэтыя дні звернутыя да нашай Радзімы, да нашай шматпакутнай Беларусі. У іх поглядах адно пытанне: «Ці вытрымае Беларусь? Ці зможа выстаяць у гэтай гібрыднай схватцы, у гэтай вайне?» Яны разумеюць: калі беларусы паваляцца, наступнымі будуць яны!»
Па яго меркаванні, «усе стрэлы атрутныя накіраваныя сёння супраць Лукашэнкі: зваліць, зняважыць, растаптаць, знішчыць».
«Дык вось ведайце, нават без мяне беларускі народ зможа сябе абараніць! — падкрэсліў ён. — Таму што ведае, што іншай зямлі ў свеце, акрамя Беларусі, у яго не будзе. Нідзе — ні ў Аўстраліі, ні ў Штутгарце — ім месца няма. У афшорах грошай таксама няма. А ў лапці абуць народ вам не ўдасца і пад плëтку загнаць ужо не атрымаецца».
Аляксандр Лукашэнка пагадаў, што і міліцыя, і армія, і спецслужбы — гэта дзеці тых, каго хочуць «запрэгчы ў калёсы і паганяць пугай» і якія гэтага зрабіць не дазволяць нават без яго.
«Вы спазніліся роўна на чвэрць стагоддзя, — дадаў ён. — Мы сёння моцна трымаем у руках будучыню. Будучыню нашай незалежнай Беларусі. Краіну мы вам не аддадзім. Незалежнасць каштуе дорага. Але яна вартая таго, каб еë захаваць і перадаць будучым пакаленням».
Аляксандр Лукашэнка завяршыў сваё Пасланне наступнымі словамі:
«За намі Беларусь — чыстая і светлая, сумленная і прыгожая, працавітая, трошкі наіўная і ледзь-ледзь ранімая. Але яна — наша, яна — любімая, а любімую — не аддаюць!»
_______________________________________________________
Дэпутат Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Беларусі Ігар Хлабукін звярнуў увагу на новы, незвычайны па працягласці фармат Паслання, карацейшы за папярэднія.
— Час дынамічны, мяняецца, таму — ёміста, сцісла, вельмі канструктыўна прайшоў дыялог, на адзіным парыве. Эмоцыі сапраўды перапаўнялі і ўсіх нас, і кіраўніка дзяржавы, таму што гэта ўсё было пабудавана рукамі кіраўніка дзяржавы і яго каманды, усімі намі — беларусамі. І гэта мы мусім захаваць.
Вядома, асноўнымі тэмамі былі захаванне суверэнітэту, нашай цэласнасці, тэма моладзі, сацыяльнай сферы — гэта тое, на чым мы стаім, чым ганарымся і чаго няма ў суседніх дзяржаў. Напэўна, гэты вось клопат аб усіх без раздзялення на больш ці менш моцных ці слабых — вельмі важны складнік, які мы павінны захаваць. Роўнасць кожнага беларуса, кожнай сям’і, стварэнне, захававанне нашай зямлі, нашай Радзімы былі лейтматывам.
І мы сёння мусім зрабіць усё магчымае, нягледзячы на розныя меркаванні, нейкія прывязанасці сабрацца ў адно і сур’ёзным, адзіным фронтам выступіць за нашу дзяржаўнасць, нашу краіну і, вядома, за нашага кіраўніка дзяржавы, які стаяў ля вытокаў сучаснай незалежнай Беларусі.
Старшыні Пастаяннай камісіі Палаты прадстаўнікоў па заканадаўстве Святлане Любецкай больш за ўсё запомнілася шчырая і вельмі чалавечная пастаноўка пытанняў, якія сёння хвалююць кожнага.
— Я думаю, незалежна ад таго, гэты чалавек — чыноўнік, работнік сельскай гаспадаркі, выкладчык ці жанчына ў дэкрэце, усе сферы жыцця былі ахоплены: пытанні, якія хвалююць сёння (знешняй і ўнутранай палітыкі) — як мы будзем жыць далей, пытанні развіцця эканомікі, падтрымкі моладзі, пенсіённага забеспячэння…
Увогуле бачанне далейшага жыцця, яго якасці — сёння гэта пытанне № 1. І тое, як эмацыйна Прэзідэнт аб гэтым казаў, сведчыць аб тым, што гэтыя пытання яго хвалююць штодня. Кожны мусіць пачуць і ўбачыць сваю будучыню і вырашыць для сябе, ці ён дзе і з кім.
Старшыня Пастаяннай камісіі Палаты прадстаўнікоў па міжнародных справах Андрэй Савіных у Пасланні Прэзідэнта для сябе адзначыў два блокі.
— Перш за ўсё, гэта быў рацыянальны, глыбока прадуманы раздзел аб шляхах і кірунках рэфармавання нашай краіны. Аж да таго, што называліся канкрэтныя галіны, кірункі развіцця. Гэта захаванне сацыяльнага характара беларускай дзяржавы з акцэнта на развіццё сістэм аховы здароўя і адукацыі. Кіраўнік дзяржавы ўвогуле сказаў памятныя словы, якія, упэўнены, запомняцца ўсім удзельнікам, што толькі адукаваны чалавек па сутнасці справы можа быць асновай беларускага грамадства. Гэта фундаментальны прынцып ХХІ стагоддзя, сапраўды, гэта так.
І другі момант — эмацыйны. Адчувалася, што Прэзідэнт вельмі востра перажывае бягучыя праблемы развіцця нашай краіны, што для яго дабрабыт беларускіх людзей і беларускай дзяржавы — у разы, у дзясяткі разоў важнейшыя за яго ўласны лёс, за яго нейкія асабістыя дасягненні.
Ён гатовы кінуць усё на алтар дабрабыту і развіцця нашай краіны. Гэты эмацыйны пасыл, вядома, зараджае і нас усіх (перш за ўсё, дэпутатаў), каб дзейнічаць, калі хочаце, адпаведна гэтаму высокаму прэзідэнцкаму стандарту.
Член Савета Рэспублікі Нацыянальнага сходу Беларусі, дырэктар Мінскага навукова-практычнага цэнтра хірургіі, транспланталогіі і гематалогіі Алег Румо падзяліўся ўражаннямі ад Паслання Прэзідэнта.
— Калі кажуць пра будучыню тваёй краіны, напэўна ж, сэрца гэта кранае. Урачы — людзі эмацыянальныя, проста ўмеюць не даваць волі эмоцыям, калі гэта неабходна. Зараз менавіта такі момант, бо будучыня краіны на коне.
Тое, што сказаў Прэзідэнт, — вельмі змястоўна, перш за ўсё. І вельмі ярка. І гэта тое, што патрэбна сёння нашай краіне. Я упэўнены, што ў нас ёсць адзін шлях — толькі такі, іншага шляху ў нас няма
Марыя Дадалка
Варвара Марозава
Вольга Мядзведзева
Звязда, 4 жніўня 2020
Кoличество переходов на страницу: 242
| Версия для печати | Сообщить администратору | Сообщить об ошибке | Вставить в блог |
